Dolly Parton sinh ra t?i Sevierville, Tennessee , Hoa K? , la con th? 4 trong s? 12 đ?a con c?a Robert Lee Parton (1921?2000) ^[1] va Avie Lee (nh? danh Owens; 1923?2003). Nh?ng anh ch? em c?a ba la Willadeene Parton (nha th?), David Parton, Denver Parton, Bobby Parton, Stella Parton (ca s?), Cassie Parton, Larry Parton (ch?t ngay sau khi sinh), Randy Parton (ca s?, doanh nhan), c?p song sinh Floyd Parton (nh?c s? vi?t ca khuc) va Freida Parton (ca s?), Rachel Dennison (di?n vien).

Gia đinh c?a ba, theo nh? l?i ba k?, la "dirt poor" (ngheo hen). ^[2] H? s?ng trong m?t c?n l?u ? Locust Ridge, ^[3] m?t thon n?m ? phia b?c Thung l?ng Greenbrier c?a day nui Great Smoky ? Qu?n Sevier, Tennessee . Cha m? c?a Parton la nh?ng giao dan ? Church of God (Cleveland, Tennessee) , ^[4] m?t giao phai theo phong trao Ng? Tu?n , va am nh?c la m?t ph?n r?t quan tr?ng trong nh?ng l?n đi nha th? c?a Dolly. Ong c?a Parton c?ng la m?t nha truy?n giao Ng? Tu?n ( holly roller ). Tuy nhien, Dolly khong t? nh?n la ng??i theo đ?o, m?c du ba tin r?ng t?t c? nh?ng con ng??i tren Trai đ?t la con c?a Chua va th??ng xuyen nh?ng bi?u di?n nh?ng bai hat ton giao trong cac bu?i hoa nh?c tr?c ti?p. ^[5]

Ngay 30 thang 5 n?m 1966 , ba k?t hon v?i Carl Dean ? Ringgold, Georgia , khi m?i 20 tu?i. Ba g?p Dean l?n đ?u tien ? hi?u gi?t la Wishy-Washy t?i Nashville khi 18 tu?i ^[6] . Carl Dean qu?n ly m?t cong ty tr?i nh?a đ??ng ? Nashville, th??ng l?n tr?n cong chung va h?u nh? khong giup Dolly đi?u gi trong s? nghi?p. H? khong co con v?i nhau, va th??ng giup đ? nh?ng anh ch? em c?a Dolly nuoi d?y nh?ng đ?a tr? c?a h?, va chung th??ng g?i Dolly la "Co Granny". Dolly c?ng la m? đ? đ?u c?a n? ca s?, di?n vien Miley Cyrus ^{[7] [8]} .

Phat hi?n tai n?ng s?a

Gia đinh c?a Parton la gia đinh co truy?n th?ng v? am nh?c. M? ba bi?t ch?i guitar va ong ngo?i ba, Reverend Jake Owens, c?ng la m?t nh?c s? (co ca khuc Singing His Praise đ??c thu am b?i Kitty Wells ) ^[9] . Ba h?c guitar t? n?m len 7 tu?i va đa đ??c hat trong nh?ng ch??ng trinh truy?n hinh va radio đ?a ph??ng ? đong Tennessee ngay t? luc nh?. Khi 9 tu?i, ba xu?t hi?n trong The Cas Walker Show c?ng nh? WIVK Radio va WBIR-TV ? Knoxville, Tennessee . ? tu?i 13, ba thu am l?n đ?u tien cho Goldband, m?t hang thu am nh?, v?i bai hat Puppy Love . N?m len 14, ba ky h?p đ?ng v?i Mecury Records, tuy nhien ngay đ?a đ?n đ?u tien v?i hang It's Sure Gonna Hurt đa th?t b?i va ba b? sa th?i ^[9] . Sau đo, ba đ??c xu?t hi?n t?i ch??ng trinh phat thanh Grand Ole Opry ? Nashville. ? Opry, ba đa g?p Johnny Cash l?n đ?u tien, va ong đa khuy?n khich ba đi theo con đ??ng ma trai tim minh mach b?o va khong c?n quan tam ng??i khac ngh? gi ^[10] . Sau khi ba t?t nghi?p trung h?c vao n?m 1964 , Parton di chuy?n đ?n Nashville, va đa ti?p thu nhi?u y?u t? truy?n th?ng trong am nh?c dan gian va ph? thong c?a vung đong Tennessee.

Luc đ?u, Parton thanh cong v?i vai tro la m?t nh?c s?, va đa vi?t nhi?u ca khuc ban ch?y cho Hank Williams, Jr. va Skeeter Davis ^[11] . Ba ky h?p đ?ng v?i hang Monument Records vao cu?i n?m 1965 v?i hinh ?nh c?a m?t ca s? hat bubblegum pop ^[12] va ch? ki?m đ??c m?t đ?a đ?n n?m ? b?ng x?p h?ng x?p h?ng qu?c gia, Happy, Happy Birthday Baby , tuy nhien no l?i khong l?t vao b?ng Billboard Hot 100 .

Hang đ?a đa đ?ng y cho Dolly hat country sau s? thanh cong c?a Put It Off Until Tomorrow , m?t sang tac c?a ba đ??c thu am b?i Bill Phillips đa đ?t v? tri th? 6 tren B?ng x?p h?ng Country n?m 1966 . đ?a đ?n country đ?u tien c?a ba, Dumb Blonde (m?t trong nh?ng ca khuc hi?m hoi ma ba khong sang tac trong th?i ki nay), đa đ?t đ??c v? tri th? 17. Hai ca khuc nay đ?u n?m trong album đ?u tay c?a ba, Hello, I'm Dolly .

1967?75: Nh?ng thanh cong v?i Country s?a

N?m 1967 , Parton đ??c m?i tham d? m?t ch??ng trinh TV nh?c đ?ng que hang tu?n c?a Porter Wagoner , thay th? cho Norma Jean đa quay tr? v? Oklahoma . Ban đ?u, nh?ng khan gi? c?a Wagoner khong s?n long ti?p nh?n Parton, nh?ng v?i s? giup đ? c?a Wagoner, ba đa đ??c ch?p nh?n. Wagoner đa thuy?t ph?c RCA , hang đ?a c?a ong, ky h?p đ?ng v?i Parton. đ? b?o v? v?n đ?u t? c?a minh, RCA đa phat hanh đ?a đ?n đ?u tien c?a ba v?i hang la m?t bai song ca v?i Wagoner. đ?a đ?n c?a đoi song ca, The Last Thing on My Mind , đa l?t vao Top Ten Country vao đ?u n?m 1968 va n?m ? v? tri h?u nh? lien t?c trong su?t 6 n?m li?n ^[9] .

đ?a đ?n solo đ?u tien c?a Parton, Just Because I'm a Woman , đ??c phat hanh vao mua he n?m 1968 , va c?ng đ?t đ??c v? tri 17. Trong nh?ng n?m cu?i th?p nien 1960, khong co m?t s? n? l?c nao c?a Parton - k? c? album In the Good Old Days (When Times Were Bad) đ??c bi?t đ?n nhi?u sau nay - gianh đ??c thanh cong nh? b?n song ca c?a Dolly va Wagoner. C?p song ca đa nh?n đ??c danh hi?u Nhom hat c?a n?m vao n?m 1968 b?i Country Music Association , du th?, nh?ng b?n thu solo c?a Parton v?n b? cong chung l? đi.

N?m 1970 , Parton đa gianh đ??c thanh cong v?i ca khuc c?a Jimmie Rodgers Mule Skinner Blues , va b?n thu am đa gianh đ??c gh? th? 3 trong b?ng x?p h?ng va giup Dolly nh?n đ??c m?t đ? c? Grammy . Ti?p theo đo la đ?a đ?n number-one đ?u tien c?a ba, Joshua . Trong vong 2 n?m sau đo, Dolly c?ng ti?p t?c co đ??c m?t s? đ?a solo hit, nh? ca khuc n?i ti?ng Coat of Many Colors (n?m 1971 , v? tri th? 4), cung v?i nh?ng đ?a song ca khac. Sau khi Jolene phat hanh va gianh đ??c đ?u b?ng vao đ?u n?m 1974 , Parton đa tr? nen n?i ti?ng v??t qua c? Wagoner, s?p c?a minh tr??c kia. Ba đa k?t thuc v?i Wagoner, du v?n ti?p t?c xu?t hi?n tren truy?n hinh va song ca v?i ong cho đ?n n?m 1976 ^[9] .

T?ng c?ng ba đa xu?t hi?n ? ch??ng trinh c?a Wagoner va hat v?i ong trong vong 9 n?m, cho đ?n khi tan v? va tr? thanh ca s? solo. Dolly va Wagoner đa co đ?n 14 ca khuc đ??c l?t vao top ten Country trong 13 n?m ( 1967 - 1980 ). N?m 1974 , bai hat I Will Always Love You (vi?t v? s? tan v? c?a ba v?i Wagoner) phat hanh va đ?ng đ?u b?ng x?p h?ng Country. Cung luc đo, Elvis Presley noi r?ng anh mu?n cover (hat l?i) bai hat đo. Tuy nhien, qu?n ly c?a Presley, Colonel Tom Parker , noi r?ng Parton s? ph?i m?t m?t n?a quy?n xu?t b?n n?u Elvis thu am ca khuc (gi?ng nh? nh?ng th? t?c thong th??ng c?a nh?ng ca khuc ma anh thu am) ^[13] . Parton t? ch?i va vi?c nay l?i giup ba nh?n đ??c hang tri?u đo la ti?n ban quy?n c?a ca khuc, đ?c bi?t la v?i b?n thu n?m 1992 c?a Whitney Houston trong b? phim The Bodyguard . Quy?t đ?nh nay th?c t? đa khi?n cho ba b? g?i trong gi?i showbiz la "The Iron Butterfly".

1976?86: Chuy?n h??ng sang Pop s?a

T? n?m 1974 đ?n 1980 , ba v?n ti?p t?c chi?m h?ng trong Top Ten Country va đa co đ?n 8 đ?a đ?n gianh v? tri đ?u b?ng. Parton đa co đ??c ch??ng trinh truy?n hinh đ?u tien c?a minh, Dolly , vao n?m 1976. N?m sau, Dolly đa gianh đ??c quy?n s?n xu?t nh?ng album c?a ba, đ?c bi?t v?i album New Harvest...First Gathering đa đ?ng đ?u b?ng x?p h?ng Country n?m 1977 . Ngoai nh?ng bai hit c?a ba cu?i th?p nien 1970 , nhi?u ca s? nh? Rose Maddox , Kitty Wells , Olivia Newton-John , Emmylou Harris va Linda Ronstadt đa cover nh?ng ca khuc c?a ba ^[9] .

Dolly nhanh chong đa gianh đ??c nh?ng thanh cong th??ng m?i v?i vai tro la m?t ca s? nh?c pop va m?t di?n vien. Album n?m 1977, Here You Come Again la album đ?u tien ban đ??c h?n tri?u b?n, va bai hat ch? đ? c?a album - Here You Come Again - la đ?a đ?n đ?u tien c?a ba n?m trong top-ten Pop (v? tri th? 3) va c?ng n?m ? b?ng x?p h?ng country trong n?m tu?n. Nh?ng album c?a ba giai đo?n nay đ?c bi?t thanh cong v?i pop/crossver. Luc nay, ba đa gi?m th?i gian vi?t ca khuc va t?p trung vao s? nghi?p di?n xu?t. đ?u nh?ng n?m 1980 , Parton đa thu am m?t l??ng l?n nh?ng ca khuc c?a cac nh?c s? ten tu?i nh? Barry Mann , Cynthia Weil , Rupert Holmes , Gary Portnoy va Carole Bayer Sager . N?m 1978 , ba nhan đ??c gi?i Grammy Best Female Country Vocal Performance cho album Here You Come Again . Nh?ng ca khuc hit sau đo la Two Doors Down , Heartbreaker ( 1978 ), Baby I'm Burning va You're The Only One ( 1979 ) c?ng đ?u gianh đ??c thanh cong ? c? hai b?ng x?p h?ng pop va country.

Trong n?m 1980 , ba co ba ca khuc number-one lien ti?p: Starting Over Again (sang tac Donna Summer ), Old Flames (Can't Hold a Candle to You) va 9 to 5 ^[9] . 9 to 5 , ca khuc nh?c n?n b? phim cung ten ma Dolly đong vao n?m 1980 cung v?i Jane Fonda va Lily Tomlin , khong ch? chi?m l?nh v? tri đ?u b?ng t?i b?ng x?p h?ng country ma con đ?ng đ?u b?ng pop va b?ng x?p h?ng Adult Contemporary. đi?u nay đa bi?n Dolly thanh m?t trong nh?ng ca s? nh?c đ?ng que hi?m hoi ma gianh đ??c v? tri th? nh?t ? c? country va pop cung th?i đi?m. Thanh cong c?a Dolly l?i keo dai trong n?m 1981 - 1985, khi ba co đ?n 12 ca khuc n?m trong top ten country, va m?t n?a la đ?a đ?n number-one, cung v?i hai ca khuc I Will Always Love You (thu am l?i, n?m trong album The Best Little Whorehouse in Texas ) l?t vao Top 50 c?a Pop n?m 1982 , va Islands in the Stream , hat chung v?i Kenny Rogers , n?m ? v? tri th? nh?t b?ng x?p h?ng pop trong hai tu?n li?n n?m 1983 .

Tuy nhien, n?m 1985 , nhi?u fan lau n?m c?a Parton c?m th?y r?ng ba đa m?t qua nhi?u th?i gian ma khong co đ??c xu th? ch? đ?o trong am nh?c ^[9] . Nh?ng album c?a ba th??ng thien v? ca khuc pop đ??ng đ?i nh? Islands in the Stream va c?ng đa r?t lau ba khong hat nh?c country đich th?c. Th?i gian nay, ba theo đu?i nh?ng d? an kinh doanh va gi?i tri m?i nh? xay d?ng cong vien Dollywood , đ??c m? vao n?m 1985 . M?c nh?ng nghi ng?i đo, đ?a đ?n c?a ba v?n ti?p t?c l?t vao Top Ten Country nh? Save the Last Dance for Me, Tennessee Homesick Blues ( 1984 ), Don't Call it Love Love, Real Love ( 1985 ) va Think About Love ( 1986 ). Tuy nhien, sau n?m 1986 , khi h?p đ?ng k?t thuc, hang RCA đa khong ky k?t l?i v?i Parton va ba đa ky v?i Columbia vao n?m 1987 ^[9] .

1987?94: Tr? l?i v?i country s?a

N?m 1987 , ba cung v?i Emmylou Harris va Linda Ronstadt phat hanh album nh?c đ?ng que Trio . Trio ngay l?p t?c đa gianh đ??c thanh cong l?n v? phe binh l?n doanh thu va đa đem l?i s?c s?ng m?i cho s? nghi?p c?a Dolly. No đa ban đ??c h?n 1 tri?u b?n, đ?ng đ?u b?ng Country va th? 6 ? b?ng Pop, đ?ng th?i cho ra 3 đ?a đ?n l?t vao Top Ten la To Know Him Is to Love Him, Telling Me Lies va Those Memories of You . Trio đa đ??c đ? c? Gi?i Grammy cho Album c?a n?m va đo?t gi?i Best Country Vocal Performance - Duo or Group . Sau nay ba c?ng th?c hi?n m?t s? album hat ba t??ng t? nh? Trio 2 va Honky Tonk Angels .

Thanh cong c?a Trio đa t?o b? phong cho album hang Columbia đ?u tien c?a Dolly, White Limozeen , phat hanh n?m 1989 , v?i hai đ?a đ?n number-one la Why'd You Come in Here Lookin' Like That va Yellow Roses . M?c du th? thi s? h?i sinh s? nghi?p c?a Dolly c?ng ch? la nh?t th?i, khi ma am nh?c country đ??ng đ?i đ?n vao đ?u nh?ng n?m 1990 , va đa đanh v?ng t?t c? nh?ng ngh? s? country ki c?u kh?i b?ng x?p h?ng ^[9] . Sau hai single, Dolly d?n b? r?i ra kh?i top 10 r?i top 40, du th? ba v?n ti?p t?c ho?t đ?ng. B?n song ca n?m 1991 v?i Ricky Van Shelton , Rockin' Years , c?ng gianh đ??c number-one, tuy nhien thanh cong th??ng m?i l?n nh?t c?a ba, l?i la khi Whitney Houston cover ca khuc I Will Always Love You trong The Bodyward vao n?m 1992 . N?m 1994, cung v?i Loretta Lynn va Tammy Wynette , ba ghi am album Honky Tonk Angels ^[14] . Album nay c?ng đa nh?n m?t đ?a vang v?i RIAA , va c?ng giup ph?c h?i l?i s? nghi?p c?a Lynn va Wynette.

1995?nay s?a

Parton ghi am l?i I Will Always Love You cung v?i Vince Gill , va đa gianh m?t gi?i CMA vao n?m 1996 . đ?a đ?n After the Gold Rush n?m trong album Trio 2 c?ng gianh m?t gi?i Grammy cho Best Country Collaboration with Vocals n?m 1999 , va c?ng trong n?m đo, ba đa đ??c ghi danh vao Country Music Hall of Fame ^[14] .

Ba ghi am m?t chu?i cac album bluegrass đ??c đanh gia cao, k? t? The Grass is Blue ( 1999 ) va Little Sparrow ( 2001 ), c? hai đ?u đa gianh đ??c gi?i Grammy. Album bluegrass n?m 2002 , Halos & Horns , bao g?m m?t b?n cover bluegrass c?a bai hat n?i ti?ng Stairway to Heaven ( Led Zeppelin ). N?m 2005 , ba phat hanh album Those Were The Days , bao g?m nh?ng ca khuc n?i ti?ng t? c?a th?i ki folk-rock t? cu?i th?p nien 1960 đ?n đ?u 1970 .

N?m 2006 , Parton đa nh?n đ??c đ? c? Oscar th? hai cho ca khuc Travelin' Thru , đ??c ba vi?t cho b? phim Transamerica (tr??c đo la ca khuc 9 to 5 , đ??c vi?t cho b? phim cung ten n?m 1980 ) ^[15] . Bai hat When I Get Where I'm Going c?a Brad Paisley va l?i hoa am đ?c bi?t c?a Dolly trong bai hat đa đ?a ba tr? l?i v? tri th? nh?t tren b?ng x?p h?ng Country vao cu?i n?m 2006 ^[14] . Vao thang 12 n?m 2007 , Dolly phat hanh đ?a đ?n đ?u tien b?i hang đ?a c?a ba, Dolly Records, v?i ten Better Get to Livin' , tuy nhien c?ng ch? danh v? tri th? 48 t?i Hot Country Songs (Billboard). Album g?n đay nh?t c?a Parton, Backwoods Barbie đ??c phat hanh ngay 26 thang 1 n?m 2008, va đ?t s? 2 t?i b?ng x?p h?ng Country. Album đ?t v? tri th? 17 t?i US.200, va đay la v? tri cao th? nhi c?a Dolly t?i b?ng x?p h?ng nay (sau 9 to 5 and Odd Jobs đ?t v? tri 11 n?m 1980).

Vao 1 thang 4 n?m 2008 , Parton la khach m?i t?i vong chung k?t American Idol , trong đem thi cover l?i cac ca khuc c?a ba.

Dolly Parton la m?t nh?c s? l?n va la m?t ng??i k? chuy?n tai n?ng trong lang nh?c country. Nhi?u ca khuc c?a ba gi?ng nh?ng chuy?n k? l?i v? nh?ng con ng??i va s? ki?n ? th?i th? ?u. Nh?ng ca khuc ba vi?t đ?m ch?t am nh?c dan gian, d?a tren s? giao d?c va n?n t?ng v? am nh?c Cong giao c?a gia đinh ba. Nhi?u ca khuc đa tr? nen ph? bi?n nh? Jolene, Coat of Many Colors, I Will Always Love You, 9 to 5, Here You Come Again, Love Is Like A Butterfly... Ba đa vi?t t?ng c?ng kho?ng 3000 tac ph?m ^[16] , trong đo co 600 ca khuc đa đ??c xu?t b?n v?i BMI , va đa nh?n đ??c 37 gi?i th??ng c?a BMI cho cac tac ph?m c?a minh ^[17] . N?m 2001 , ba đ??c ghi danh vao Songwriters Hall of Fame . Ba c?ng la thanh vien c?a Nashville Songwriters Hall of Fame k? t? n?m 1986 .

đi?n ?nh s?a

N?m 1980 , khi Jane Fonda đang tim ki?m m?t ng??i ph? n? mi?n Nam co gi?ng noi lanh l?nh cho b? phim s?p t?i c?a ba, 9 to 5 v?i đ?o di?n Colin Higgins , Fonda c?m th?y r?ng Dolly Parton la m?t s? l?a ch?n hoan h?o. Vai di?n c?a Dolly trong b? phim nay đa nh?n đ??c nh?ng l?i khen ng?i, va Dolly đa đ??c đ? c? Qu? C?u Vang cho N? ngoi sao đi?n ?nh m?i c?a n?m va Ca khuc chinh trong phim cho ca khuc t?a đ? c?a b? phim do chinh tay ba vi?t. Ca khuc nay c?ng giup ba đ??c đ? c? Gi?i Oscar cho Ca khuc chinh hay nh?t va nh?n đ??c 2 gi?i Grammy khac.

Parton ti?p t?c tham gia m?t s? b? phim khac nh? The Best Little Whorehouse in Texas ( 1982 - đ?o di?n Colin Higgins ) va đa đ??c đ? c? m?t gi?i Qu? C?u Vang khac; Rhinestone ( 1984 - Bob Clark ), trong đo ba đong c?p v?i Sylvester Stallone va Steel Magnolias ( 1989 - Herbert Ross ), d?a theo v? k?ch c?a Broadway n?m 1987 . B? phim san kh?u cu?i cung c?a ba la Straight Talk ( 1992 - Barnet Kellman ), trong đo ba đong chung v?i James Woods . Ba đong vai chinh Shirlee Kenyon, m?t phat thanh vien ? m?t talk show tren radio. Ba ti?p t?c đong vai m?t ng??i m? b?o v? qua m?c c?n thi?t trong Frank McKlusky, C.I. ( 2002 ) cung v?i Dave Sheridan , Cameron Richardson va Randy Quaid . Ba c?ng vao vai chinh minh trong b? phim The Beverly Hillbillies ( 1993 - trong b? phim nay ba c?ng g?p l?i hai ng??i b?n di?n c? trong 9 to 5 la Lily Tomlin va Dabney Coleman ) va b? phim c?a Sandra Bullock , Hoa h?u FBI 2 .

Parton s? vao vai Dolly Stewart, bac c?a Hannah Montana trong b? phim Hannah Montana: The Movie ^[18] . Ba c?ng s? tham gia trong b? phim tai li?u The Book Lady cung v?i Miley Cyrus va Keith Urban .

Truy?n hinh s?a

Trong gi?a nh?ng n?m 1970 , Dolly đa c? g?ng m? r?ng thanh ph?n cong chung. Kh?i đ?u đo chinh la vi?c xay d?ng ch??ng trinh t?p k? mang ten Dolly! vao n?m 1976 . M?c du ch??ng trinh co s? l??ng ng??i xem cao, nh?ng no ch? di?n ra trong m?t ki (sesson), Dolly đa ch?m d?t h?p đ?ng b?i s? c?ng th?ng gay ra cho day thanh am c?a ba. N?m 1987 , ba ti?p t?c v?i m?t ch??ng trinh t?p k? th? hai c?ng mang ten Dolly , tuy nhien c?ng ch? đ?t m?t season.

Ba c?ng đong vai chinh trong m?t s? b? phim truy?n hinh nh? A Smoky Mountain Christmas , Unlikely Angel . Trong b? phim Blue Valley Songbird , ba đong vai ca s? nh?c country Leana Taylor va tham gia sang tac l?n bi?u di?n h?u h?t cac ca khuc trong phim.

Dolly con tham gia l?ng ti?ng cho phim ho?t hinh dai t?p nh?: Alvin and the Chipmunks trong vai chinh minh (1983) va The Magic School Bus trong vai Katrina Eloise "Murph" Murphy (1994). Ba con xu?t hi?n trong vai chinh minh ? m?t s? b? phim khac, nh? vai "Bac Dolly" trong phim truy?n hinh Hannah Montana , d?a tren m?i quan h? c?a ba v?i con gai đ? đ?u Miley Cyrus.

Khac s?a

Dolly đa t?ng đ??c hai l?n đ? c? Gi?i Oscar cho Ca khuc chinh xu?t s?c nh?t, đo la 9 to 5 n?m 1980 va Travelin' Thru n?m 2005 . Travelin' Thru c?ng th?ng gi?i Ca khuc chinh xu?t s?c nh?t t?i Phoenix Film Critics Society Awards n?m 2005 , va đ??c đ? c? gi?i nay t?i Qu? C?u Vang c?ng nh? Broadcast Film Critics Association . M?t ca khuc khac ma ba hat chung v?i James Ingram , The Day I Fall In Love , n?m trong b? phim Beethoven's 2nd c?ng đ??c đ? c? Gi?i Oscar va đ??c hai ng??i bi?u di?n tr?c ti?p trong đem trao gi?i.

D?a theo m?t bai ph?ng v?n t?i Studio 360 (29/10/2005) ^[19] va bai ph?ng v?n v?i Larry King (30/0/2005) ^[20] , Parton đang co k? ho?ch so?n nh?c cho v? nh?c k?ch Broadway mang ten 9 to 5 , d?a theo b? phim cung ten n?m 1980 . D?a ki?n v? k?ch s? ra m?t chinh th?c vao ngay 23 thang 10 n?m 2009 ^[21] .

Parton đa vai l?n t? ch?i ch?p hinh cho t?p chi Playboy va cac ?n ph?m khac t??ng t?, du th? ba c?ng đa xu?t hi?n tren trang bia Playboy thang 11 n?m 1978 , trong trang ph?c Playboy Bunny (Th? Playboy). Nha lam phim Russ Meyer l?i mu?n lam phim v? b? ng?c n?i ti?ng c? 36FF c?a ba. Ong c?ng noi r?ng Dolly la ngoi sao n? Hollywood duy nh?t ma ong quan tam va mu?n lam vi?c cung ^{[22] [23]} . B? ng?c c?a Dolly con n?i ti?ng đ?n m?c ng??i ta đa dung ten ba đ? đ?t ten cho đ?ng v?t co vu nhan b?n đ?u tien, c?u Dolly , b?i no đ??c t?o ra t? t? bao l?y t? tuy?n vu c?a m?t con c?u cai ^{[24] [25]} .

Vao bu?i chi?u n?m 2003 c?a The Oprah Winfrey Show , Winfrey đa h?i v? nh?ng ki?u ph?u thu?t th?m m? nao ma Dolly đa tr?i qua. Parton noi r?ng ph?u thu?t th?m m? la m?t th? r?t quan tr?ng đ? gi? gin hinh ?nh n?i ti?ng c?a ba, va th?a nh?n m?t cach hai h??c: " If I have one more facelift, I'll have a beard " (N?u toi co them m?t l?n nang c?m n?a, toi s? co rau ). Ba noi đua r?ng " If I see something sagging, bagging, and dragging, I’m going to nip it, tuck it, and suck it! " va "It takes a lot of money to look this cheap" (Toi đa m?t r?t nhi?u ti?n đ? nhin nh? th? nay đay). Du v?y nha phe binh th?i trang Richard Blackwell v?n x?p ba la Ng??i ph? n? ?n m?c x?u nh?t trong n?m 1979 ^[26] , "v?i qua nhi?u th?t d? va qua it v?i" ^[27] . T?p chi People cho ba la m?t trong nh?ng ng??i ph? n? ?n m?c x?u nh?t m?i th?i đ?i ^[28] .

Dolly đ??c nh?c đ?n trong ph?n remix ? bai hat Lolipop c?a Lil' Wayne : "Lollipop lollipop breasts just like Dolly Parton".

Kinh doanh s?a

Dolly Parton đa danh kha nhi?u ti?n ba ki?m đ??c đ? đ?u t? vao kinh doanh ? que nha, mi?n đong Tennessee, đ?c bi?t la thanh ph? Pigeon Forge . đ?u tien đo la vi?c mua va khai tr??ng cong vien gi?i tri mang ten Dollywood (d?a theo ten Hollywood) vao n?m 1986 ^[29] . Cong vien đ??c thanh l?p n?m 1961 , va co ten g?i tr??c đo la Silver Dollar City. Ti?p đo, ba m? chu?i ch??ng trinh dinner show mang ten Dixie Stampede vao n?m 1988 va cong vien n??c Dollywood's Splash Country n?m 2001 . Dixie Stampede đ?u tien đ??c n?m trong khuon vien c?a Dollywood, sau đo đ??c m? them cac c? s? khac t?i Myrtle Beach, Nam Carolina ( 1992 ) va Branson, Missouri ( 1995 ). C? s? th? t? đ??c m? t?i Orlando, Florida n?m 2003 va đong c?a thang 1 n?m 2008 sau khi đ??c ban cho m?t c?a hang. Dolly noi r?ng ba đang tim m?t c? s? m?i ? Orlando đ? xay d?ng l?i.

Ba c?ng s? h?u Sandollar Productions, m?t cong ty đi?n ?nh va truy?n hinh, đa s?n xu?t ch??ng trinh truy?n hinh Babes va Buffy the Vampire Slayer , h?p tac s?n xu?t cac phim Father of the Bride I & II , Straight Talk , Sabrina va b? phim tai li?u đa gianh gi?i Oscar Common Threads: Stories from the Quilt cung m?t s? ch??ng trinh khac ^[15] . Cong ty do Parton va Sandy Gallin, qu?n ly c? c?a ba, cung lam ch? ^[30] . Ba c?ng s? h?u m?t cong ty toc gi? c?a rieng minh vao đ?u th?p nien 1990 .

T? thi?n s?a

K? t? gi?a nh?ng n?m 1980 , Parton đa đ??c tan d??ng vi nh?ng ho?t đ?ng t? thi?n c?a minh, đ?c bi?t tronh l?nh v?c giao d?c. Ba đa thanh l?p Qu? Dollywood (Dollywood Foundation) vao n?m 1996 , nh?m t?o v?n cho ch??ng trinh giao d?c c?a ba, Imagination Library , v?i m?c đich g?i m?t cu?n sach hang thang cho m?i đ?a tr? t? luc chung sinh ra cho đ?n khi k?t thuc m?u giao. Kh?i đ?u ? Qu?n Sevier, Tennessee, ch??ng trinh đa lan sang 566 qu?n ? 36 bang c?a M? c?ng nh? Canada. Thang 12 n?m 2007 , Parton ch?n Yorkshire c?a Rotherham la n?i đ?u tien th?c hi?n ch??ng trinh ? Anh, tuy nhien đi?u nay l?i khong nh?n đ??c s? ch?p thu?n chung c?a chinh quy?n đ?a ph??ng, khi m?t thanh vien ph?n đ?i vi đa ch?m m?t m?t ti?ng ch? đ?i ? phong h?p đ? cho cac thanh vien khac g?p m?t Parton ^[31] .

Dolly đa đ??c vinh danh b?i Hi?p h?i Xu?t b?n M? ( Association of American Publishers ) n?m 2000 , nh?n đ??c Good Housekeeping Seal of Approval n?m 2001 (l?n đ?u tien đ??c trao cho m?t ca nhan), Gi?i th??ng đ?c bi?t c?a American Association of School Administrators n?m 2002 , gi?i th??ng Chasing Rainbows t? National State Teachers of the Year n?m 2002 va Gi?i th??ng Child and Family Advocacy c?a Parents As Teachers National Center n?m 2003 . Ba đa đ??c ton vinh la m?t "Huy?n tho?i s?ng" c?a Th? vi?n Qu?c h?i Hoa K? cho nh?ng vi?c lam c?a ba ^[32] . Ch??ng trinh đa đem đ?n 2,5 tri?u cu?n sach mi?n phi cho tr? em m?i n?m.

Cong vien gi?i tri Dollywood đ??c ghi nh?n la đa đem l?i cong vi?c va thu nh?p cho vung phat tri?n y?u kem tr??c đay. Ba con tham gia b?o t?n loai đ?i bang đ?u tr?c thong qua khu b?o t?n c?a American Eagle Foundation (Qu? đ?i bang M?) đ?t ? Dollywood, va đi?u nay giup ba nh?n đ??c gi?i th??ng c?a United States Fish and Wildlife Service n?m 2003. Ba c?ng la ng??i đ?i di?n đ? quyen ti?n cho H?i Ch? th?p đ? va m?t s? t? ch?c t? thi?n HIV / AIDS .

Thang 12 n?m 2006 , Dolly đa quyen gop 500.000 đo la M? cho d? an b?nh vi?n va trung tam ung th? tr? gia 90 tri?u đo la ? Sevierville, Tennessee, theo ten c?a Dr. Robert F. Thomas, bac s? c?a ba. Ba c?ng len k? ho?ch t? ch?c m?t bu?i hoa nh?c t? thi?n đ? ki?m them ti?n cho k? ho?ch nay. Bu?i hoa nh?c đa thu hut kho?ng 8000 ng??i tham d? ^[33] .

Dolly xu?t b?n m?t cu?n sach n?u ?n mang ten Dolly's Dixie Fixin's đ? ?ng h? cho Qu? Dollwood vao n?m 2006.

Parton la m?t trong nh?ng n? ca s? nh?c đ?ng que nh?n đ??c nhi?u gi?i th??ng nh?t. Ba đa nh?n đ??c 25 đ?a vang (gold), b?ch kim (platinum) va 2xPlatinum c?a RIAA. Ba co 26 ca khuc đ??c v? tri quan quan t?i b?ng x?p h?ng country va đay la m?t k? l?c v?i cac n? ngh? s?. Ba co t?ng c?ng 42 album l?t vao t?p 10 country va 110 đ?a đ?n l?t vao b?ng x?p h?ng trong vong 40 n?m qua. T?ng c?ng, ba đa ban đ??c h?n 100 tri?u đ?a tren toan th? gi?i ^[34] .

Ba đa nh?n đ??c 7 gi?i Grammy trong t?ng c?ng 42 đ? c?, 3 gi?i c?a American Music Awards ( Gi?i th??ng Am nh?c M? ) trong t?ng s? 18 đ? c?, 10 gi?i tren t?ng s? 42 đ? c? ? Country Music Association , 7 gi?i tren 39 đ? c? t?i Academy of Country Music . Ba la m?t trong 5 ng??i duy nh?t (cung Reba McEntire , Barbara Mandrell , Shania Twain va Loretta Lynn ) đ??c Country Music Association vinh danh cao nh?t la 'Ngh? s? c?a n?m" (Entertainer of the Year).

Ba đa nh?n đ??c m?t ngoi sao t?i đ?i l? Danh v?ng Hollywood cho thanh t?u trong l?nh v?c Ghi am vao n?m 1984 . Ngoi sao c?a ba n?m t?i 6712 đ?i l? Hollywood. Ba c?ng nh?n đ??c m?t ngoi sao t?i Nashville Star Walk va m?t b?c t??ng đ?ng đ?t t?i que nha ? Sevierville, Tennessee. Ba g?i b?c t??ng c?a ba t?i que nha la "ni?m vinh d? l?n nh?t", b?i no đ?n t? nh?ng ng??i quen c?a ba.

Ba la thanh vien c?a Grand Ole Opry vao n?m 1969 , va la m?t trong nh?ng Ng??i ph? n? c?a n?m do Ms. Magazine trao t?ng. Ba đa đ??c vinh danh t?i Nashville Songwriters Hall of Fame n?m 1986 , Country Music Hall of Fame n?m 1999 va Songwriters Hall of Fame n?m 2001 . Ba đ??c trao b?ng ti?n s? danh d? t?i Carson-Newman College n?m 1990 . N?m 2002 , Parton x?p v? tri th? t? trong cu?c binh ch?n 40 ng??i ph? n? l?n nh?t c?a nh?c đ?ng que c?a CMT .

M?t album tribute đa đ??c th?c hi?n n?m 2003 mang ten Just Because I'm a Woman: Songs of Dolly Parton v?i s? tham gia c?a cac ca s? Melissa Etheridge , Alison Krauss , Shania Twain , Me'shell Ndegeocello , Norah Jones va Sinead O'Connor . Ba đ??c trao t?ng Huy ch??ng Huy?n tho?i s?ng (Living Legend) c?a Th? vi?n Qu?c h?i Hoa K? vao thang 4 n?m 2004 vi nh?ng đong gop trong l?nh v?c v?n hoa, va National Medal of Arts (Huy ch??ng Qu?c gia vi Ngh? thu?t) n?m 2005 , la s? vinh danh l?n nh?t c?a chinh ph? M? cho nh?ng thanh cong xu?t s?c c?a ba trong l?nh v?c ngh? thu?t.

Vao ngay 3 thang 12 n?m 2006 , Parton đa đ??c John F. Kennedy Center for the Performing Arts vinh danh b?i nh?ng c?ng hi?n ngh? thu?t. Nh?ng ng??i khac cung đ??c ton vinh la Zubin Mehta , Steven Spielberg , Smokey Robinson va Andrew Lloyd Webber .

Dolly c?ng nh?n đ??c Gi?i th??ng Woodrow Wilson cho ph?c v? c?ng đ?ng c?a Woodrow Wilson International Center for Scholars ? Nashville, Tennessee vao ngay 8 thang 11 n?m 2007 .

• 9 to 5 (1980)... Doralee Rhodes
• The Best Little Whorehouse in Texas (1982)... Mona Stangley
• Rhinestone (1984)... Jake
• Steel Magnolias (1989)... Truvy Jones
• Straight Talk (1992)... Shirlee Kenyon
• The Beverly Hillbillies (1993)... Herself/Cameo
• Frank McKlusky, C.I. (2002)... Edith McKlusky
• Miss Congeniality 2: Armed and Fabulous (2005)... Herself/Cameo
• The Hannah Montana Movie (2009)... Aunt Dolly

Phim truy?n hinh s?a

• A Smoky Mountain Christmas (1986)... Lorna Davis
• Wild Texas Wind (1991)... Thiola "Big T" Rayfield
• Big Dreams and Broken Hearts: The Dottie West Story (1995)... chinh minh
• Naomi and Wynonna: Love Can Build a Bridge (1995)... chinh minh
• Get To The Heart: The Barbara Mandrell Story (1997)... chinh minh
• Unlikely Angel (1996)... Ruby Diamond
• Jackie's Back (1999)... chinh minh
• Blue Valley Songbird (1999)... Leanna Taylor
• Unlikely Angel (1994)... Betsy

Khach m?i s?a

• Country Music Association Awards (1968-86)
• Laugh-In (1972)
• Rowan and Martin Special 1973
• The Wilburn Brothers Show (1973)
• The Tonight Show Starring Johnny Carson (1973)
• Hee Haw (1974)
• Grammy Awards (1976)
• Mac Davis Special (1976)
• Captain Kangaroo (1976)
• American Music Awards (1977)
• The Barbara Walters Special (1977)
• Cher Special (1978)
• The Midnight Special (1978)
• Mac Davis Special 1979
• Mac Davis Special 1980
• Barbara Mandrell and the Mandrell sisters (1980)
• The Lily Tomlin Special (1981)
• The Barbara Walters Special (1982)
• Solid Gold (1983)
• Alvin & The Chipmunks (1987)
• Country Music Association Awards (1988)
• Bob Hope Christmas Special 1988
• Saturday Night Live (1989)
• Designing Women (1990)
• Babes (1991)... as herself
• The Magic School Bus (1994)... Katrina Eloise "Murph" Murphy
• The Simpsons (1999)
• Bette (2000)
• Academy of Country Music Awards (2000)
• Austin City Limits (2001)
• CMT Flame Worthy Awards (2004)
• Reba (2005)... Dolly Majors
• Academy Awards (2006)
• Hannah Montana (2006-2007)
• Dancing with the Stars (26 thang 12 n?m 2007)
• Macy's Thanksgiving Day Parade (Thang 11, 2007)
• American Idol 2008 (Thang 4, 2008)
• The Porter Wagoner Show (1967-1974)... ca s? th??ng tr?c
• Dolly! (1976-1977)... ch? ch??ng trinh
• Dolly (1987-1988)... ch? ch??ng trinh

đ?c bi?t s?a

• Carol and Dolly in Nashville 1978
• Best Little Special In Texas 1982
• Dolly In London 1983
• Dolly Parton Meets The Kids 1983
• Kenny & Dolly: Once Upon A Christmas 1984
• Kenny & Dolly: Real Love 1985
• Kenny, Dolly & Willie: Something Inside So Strong 1989
• Home For Christmas 1990
• Treasures 1996
• Precious Memories (1999)
• Graham Goes To Dollywood (2001)
• Cross Roads, Melissa Etheridge & Dolly Parton (2003)
• A Capitol Fourth (2003)
• Stars Over Texas (2003)
• U.S. Library Of Congress Living Legend Ceremony (2004)

Phim tai li?u s?a

• The Nashville Sound (1970)
• Heartsong (1994)
• CMT Backstory - Dolly Parton (2001)
• Our Country (2002)
• Uncut: The True Story of Hair (2002)
• Travel Channel American Roadtrip : Dollywood (2002)
• E! True Hollywood Story - Dolly Parton (2005)
• Chasing Rainbows (2005)
• A&E Biography - Dolly Parton (2006)
• CMT Greatest Moments - Dolly Parton (2006)
• For the Love of Dolly - Dolly Parton (2006)

Th? m?c

• Website chinh th?c
• Dolly Parton tren IMDb
• Cac cong trinh lien quan ho?c c?a Dolly Parton tren cac th? vi?n c?a th? m?c ( WorldCat )