Aluminii ( Al ? aluminium latinan kelel) om 13nz' himine element himi?iden elementoiden periodi?es tabludes . Sen sijaduz om koumandesto?tkumnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan modhe ? koumanden gruppan paalagruppas, IIIA), tabluden koumandes periodas.

Uhthine umbrikirjutand [ vajehta | vajehtada tekst ]

Element om levitadud Man kores lujas (7,5..8,1 %) ^[1] , sen kaiki? paksumb metall i koumanz' element (hapanikan i olan jal'ghe). Vl 1825 danine Hans Ersted-himik sai aluminijad metalli?es nagus ezmai?en kerdan. Nimitihe latinan kelen alumen -sanaspai ≪muigi?tandsubstancii≫.

Aluminii om vahatoksine, sen erased-se uhtnendad oma toksi?emb. Ei uhtne olijoiden metabolizmha.

Fizi?ed i?endad [ vajehta | vajehtada tekst ]

Aluminii om kebn paramagnitine pehmed hobedai?vauged metall . Kristalline segluz om kubine.

Atommass ? 26,981539. Ninevuz (normali?i? arvoimi?i?) ? 2,6989 g/sm³. Suladandlamuz ? 933,47 K (660,32 C°). Kehundlamuz ? 2743 K (2470 C°).

Londuseline element kogoneb uks'jai?es stabili?es ²⁷ Al- izotopaspai , sen li?aks ²⁶ Al-izotopan jal'ged oma olmas (T _½ =717 tuh. vozid, sadase atmosferan argonaspai). Kaik tetas 23 ratud radioaktivi?t izotopad 19..25, 28..43 atommassanke, i niiden nell' izomarad. Radioaktivi?ed izotopad hajetas β-?ihodami?en kal't, kandasoi? magnijaks i olaks papaloin, kebnembad izotopad ? natrijaks neonan li?adusenke muga?o. Nii?pai kaiki? hatkembad pol'?ihodami?en pordod oma 6,5 minutad ²⁹ Al-izotopal i 2,25 minutad aluminijal-28.

Himi?ed i?endad [ vajehta | vajehtada tekst ]

Metall kattase il'mas hapandusen kerthel (Al ₂ O ₃ ) teravas. Muigotandmarad: +3; 0. Reagiruib hapanikanke, vedenke (hapandusen kerthen likvidacijan jal'ghe), muglidenke, sol- i rikmuiktusidenke i galogenidenke honuzli?el lamudel pai?i ftoras. Om reakcijoid nenidenke substancijoidenke lambitami?es: ftor, rik, azot, hil'nik, azotmuiktuz.

Tegimi?toline samine tegese hapandusen elektrolizal sulatadud kriolitan olendanke:

${\displaystyle {\mathsf {2Al_{2}O_{3}{\xrightarrow {Na_{3}[AlF_{6}]}}4Al+3O_{2}}}}$

Aluminijan hapanduz sadase reakcijas hapanikanke:

${\displaystyle {\mathsf {4Al+3O_{2}\rightarrow 2Al_{2}O_{3}}}}$

Reakcijan galogenidenke uhthine nagu:

${\displaystyle {\mathsf {2Al+3Hal_{2}\rightarrow 2AlHal_{3}(Hal=Cl,Br,I)}}}$

Reagiruib vedenke hapandusen kerthen ?uradusen jal'ghe (oz., amal'gamiruindal vai palaban muglan segoitesel):

${\displaystyle {\mathsf {2Al+6H_{2}O\rightarrow 2Al(OH)_{3}\downarrow +3H_{2}\uparrow }}}$

Reakcii vezipurunke maneb korktal lamudel:

${\displaystyle {\mathsf {2Al+3H_{2}O\xrightarrow {t^{\circ }} Al_{2}O_{3}+3H_{2}\uparrow }}}$

Kavutand [ vajehta | vajehtada tekst ]

Ottas kavutami?he uhthesuladusik? i li?aduseks sihe. Tehtas elektrokabelid, lambitusen radiatorid, astjoid, hahkmujud, ottas somli?aduseks i raketpoltuseks. Kavutadas aluminijan uhtnendoid stoklan tehmi?es (hapanduz, ftorid i fosfat).

Ezmaine nevondkundaline aluminijantegim oli saudud Volhov -lidnas vl 1932. Mail'man samine li?adab kaiku??el vodel, 59 mln tonnoid vl 2016. Om torhuden (aluminijan hapandusen) loudmi?sijid kaiked planetadme, no odav elektroenergii piidab samha metallad elektrolizal. Pategijad (enamba 1 mln tonnoid vl 2008): Kitai , Venama , Kanad , AUV , Avstralii , Brazilii , Indii , Norvegii . Maksoi 1,2..3,3 tuhad US$ tonnas vll 2007?2015.

Homai?endad [ vajehta | vajehtada tekst ]

1. ↑ Koronovskii N. V., Jaku?ova A. F. . Основы геологии: учеб. для географ. спец. вузов (Geologijan alused: openduzkirj ulaopendusen aluzkundoiden geografi?iden speciali?usiden taht) djvu.online -saital. ? M.: Vis?aja ?kola, 1991. ? 416 lp. ? Lp. 25. (ven.) ISBN 5-06-001730-3

Irdkosketused [ vajehta | vajehtada tekst ]

• Aluminii webelements.com -saital. (angl.)
• Kirjutuz aluminijas Himi?iden elementoiden populari?es n-t.ru -kirji?tos. (ven.)

Aluminii Vikiaitas