Stajon

La stajon ła xe cadaun dei periodi co el cuało el xe sudividesto el ano sołare . Ghe xe difarenti manjiere par definir na stajon: chełi doparai pi comunamente i xe ła sudivixion astronomega e cheła meteorołoxega .

Par ła sudivixion de tipo astronomego, na stajon, ła xe on intervało de tenpo che el intercore intra on ecuinosio e on solstisio ; i se difarensia cuindi in cuatro stajon: ła primavera , [[ła ista , el autuno e el inverno ; cadauna de ste ca łe ga na durada costante de 3 mexi e ła xe ben definia inte ła corsa de l' ano , sensa dipendar da ła latitudene e da ła cołocasion xiografega.

Ła sudivixion meteorołoxega invese ła tien conto de łe mutasion climateghe e anbientałi che łe vien farse inte on determena liogo inte el corso de l'ano, e par sta motivasion no el xe cuaxi mai coinsidente co ła sudivixion astronomega de łe stajon; inte łe xone tenperae ghe se destingue in xenare cuatro stajon meteorołoxeghe par aprosimasion simiłari a chełe astronomeghe, ma ła so durada ła varia dipendendo da ła latitudene e dal microclima locałe; inte łe rejon połari xeneralmente se difarensia el ano in soło do stajon (frecuentemente denomenae sołe de mexanote e note połare , o senplegamente ista e inverno) determenae da ła prexensa o no del sołe sora de l'orixonte, in fin anca inte łe xone tropegałi se prefarise sudividar el ano in soło do stajon, ciamandołe stajon de łe piove e stajon seca (anca se on mucio de volte ghe xe anca ła prexensa de na stajon calda e on altra freda), determenae dai prinsipałi mutaminti climateghi anuałi che i ciapa ła rejon.