N' arma (pl. arme ) ła xe n'ogeto col qual n'omo el pol danegiar n'altra o defenderse in caxo de agresion . En xeneral, comunque, squaxi ogni ogeto el pol eser dopra come arma, anca se ciaramente ghe xe ogetti chei xe piu boni de altri: giuridicamente se fa desferensa intra arme propie e arme inpropie , donca intra ogeti studiai e creai giusto par eser doprai come arme e ogeti in orixene destinai invese a altre funzion, che in na ocaxion determinada i vien doprai come arme.

Storia [ canbia | canbia el codaxe ]

Ła clava senbra che ła sia stada ła prima e adonca ła piu antiga arma fata dal' omo . Ghe xe daspo rivai ła maza a ponta o baston pontio co corno o de natura, e daspo łe manere , i cortei , le aste tirae su co selce łavorae, i archi e łe frese . Co l'uxo dei metałi ła varieta, cusi par tacar, come par defenderse, ła xe cresua parecio e ghe xe nasua ła prima divixion in difensive e ofensive , łe qual łe ga tolto desferente forme nomi.

Da tacar e defenderse da visin, se ga pasa a farlo anca da łontan, co machine corasae e łe armi da lanso .

Col'invension de ła polvere da boto inte el XIV secoło , łe xe nasue łe arme da fogo portatiłe e łe artiłiarie , a łe qual se xonta robe da lansar a man, come bonbe e granade. Łe arme da fogo portatiłe łe ga tolto fin che łe xe saltae fora, desferenti nomi, a seconda dei tenpi de costrusion, de ła forma, de come łe gera fate. Ła stesa roba ła xe capitada par łe artiłiarie. El primo s-ciopo el xe sta crea in Spagna inte el 1450 . ^[1]

El numero de łe arme par tacar, inte ła cresita del'umanita, dai prinsipi a ła storia ła xe senpre 'nda vanti e ste qua łe xe sta senpre piu pericołoxe. L'invension de łe arme da fogo e el łoro uxo inte ła guera el ga fato desminuir e squaxi conpletamente łasiar perder łe arme defensive personałi, łe qual łe se divide in antighe e moderne .

Ła difexa (personal, dei propi beni e del propio teritorio) e l'ataco (per vadagnar beni e teritori) łe xe senpre stae un travagio ciave inte ła storia del'umanita, portando senpre a doprar, par ła costrusion de armi e difexe, łe megior tecnołogie e i megiori materiałi disponibiłi: inte el ben e inte el mal, el łiveło sientifego e tecnołoxico de na sivilta el se pol ben mixurar da ła quałita e dal tipo de arme che ła crea.

Note [ canbia | canbia el codaxe ]

1. ↑ Corriere del Sannio, Marti 23 fevrer 2010 (ligo ronpesto dispunibiłe in Internet Archive ; vedarse el istorego , la prima version e ła ultema ).

Altri progeti [ canbia | canbia el codaxe ]

• Wikimedia Commons el detien imajini o altri file so Arma