Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Yevrojust
?
Yevropa Ittifoqining
sud tizimi
bilan shug?ullanuvchi agentligi.
Yevrojust har bir Yevropa Ittifoqiga a?zo davlatdan teng vakolatlarga ega bo?lgan prokurorlar, sudyalar yoki politsiya xodimlaridan iborat. Uning vazifasi transchegaraviy va uyushgan jinoyatchilikni tergov qilish va ta?qib qilishda milliy hokimiyat organlarining samaradorligini oshirishdan iborat
[1]
.
Yevrojust Yevropa Kengashining 1999-yil 15-16-oktyabrda
Tampere
shahrida e?lon qilingan qarori bilan tashkil etilgan. Kengash og‘ir jinoyatlarga qarshi kurashishni takomillashtirish maqsadida doimiy faoliyat yurituvchi sudyalar hamkorligi organini tashkil etish to‘g‘risida qaror qabul qildi
[2]
.
2000-yil 14-dekabrda Yevropa Ittifoqi Kengashi rasmiy ravishda Pro-Yevrojust deb nomlangan sud-huquq sohasidagi hamkorlik bo?yicha vaqtinchalik tashkilotni tuzdi. Ushbu tashkilot Yevrojust konseptsiyasini ishlab chiqqan barcha Yevropa Ittifoqi davlatlarining prokurorlari uchun ?davra suhbati“ edi. Pro-Yevrojust 2001-yil 1-martda ish boshlagan, Yevrojust esa 2002-yilda tuzilgan.
Yevrojust o?z faoliyatini alohida milliy a?zolar yoki butun tashkilot orqali amalga oshirishi mumkin. Kengashning 2002-yil 28-fevraldagi qarori bilan agentlik bir qator maqsad va vazifalarni belgilab oldi
[3]
[4]
Yevrojust Yevropa Ittifoqidan tashqaridagi mamlakatlarning huquqni muhofaza qilish organlari bilan shartnomalar tuzishi mumkin
[5]
.
Agentlik tuzilishi:
- Agentlikning faoliyati va tashkil etilishini har bir Yevropa Ittifoqiga a?zo davlatdan bir kishidan iborat, xuddi shunday vakolatlarga ega bo?lgan prokurorlar, sudyalar yoki politsiya xodimlaridan iborat
hay’at
boshqaradi. Kengash byudjet loyihasini ma?qullaydi va tasdiqlangan versiyasini Yevropa Komissiyasiga taqdim etadi;
- Kengash
raisni
saylaydi. Uning vakolat muddati 3 yil, ikkinchi muddatga qolish huquqiga ega. Rais hay’at ishiga rahbarlik qiladi va ma?muriy direktor faoliyatini nazorat qiladi. Har yili mart oyida rais barcha daromadlar va xarajatlar to?g?risida
Yevropa Parlamenti
va Hisob sudiga hisobot beradi. 2010-yil fevral oyida
Buyuk Britaniyadan
vakil Aled Uilyams rais etib saylandi;
- Ma?muriy direktor
faqat kengash tomonidan bir ovozdan saylanishi mumkin. Bir kishi bu lavozimni 2 muddat, besh yildan 10 yilgacha egallashi mumkin. Direktor iste?foga chiqish uchun kengash a?zolarining uchdan ikki qismi ovoz bergan taqdirda lavozimidan ozod etilishi mumkin. Ma?muriy direktorning vazifasi Yevrojustning kundalik boshqaruvi, shuningdek, xodimlarni boshqarishdir. Har yili ma?muriy direktor byudjet loyihasini ishlab chiqadi, keyinchalik u kengashga taqdim etiladi. Byudjetni amalga oshirish bo?yicha ish ham ma?muriy direktor zimmasiga yuklanadi. Uni amalga oshirish uchun u har yili kengashga hisobot beradi;
2007-yilda Yevrokomissiya Yevrojust vakolatlarini oshirishni taklif qildi. Ushbu takliflar milliy vakillarning hozirgi vaqtda turlicha bo?lgan vakolatlarini minimal vakolatlar to?plamini yaratish bilan uyg?unlashtirishni o?z ichiga olgan. A?zolar terroristik hujumlar, jinoyatchilar, ularning DNKsi va boshqalar haqidagi milliy ma?lumotlar bazalariga avtomatik ravishda kirish huquqiga ega bo?ladi. 2009-yilda
Vatikan
Yevrojustga qo?shilishi e?lon qilingan edi. 2007-yilda transchegaraviy jinoyatlar 2006-yilga nisbatan 29 foizga oshgan. Bu davlatlarni Yevrojust bilan yaqinroq hamkorlik qilishga undaydi. Yevrojust Lissabon shartnomasida ko?zda tutilgan bo?lajak Yevropa prokurorining idorasi sifatida ko?riladi.
