한국   대만   중국   일본 
Sophie (Hohenberg gersoginyasi) - Vikipediya Kontent qismiga o?tish

Sophie (Hohenberg gersoginyasi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Sophie
Tavalludi
Sophie Maria Josephine Albina Chotek von Chotkow und Wognin

1-mart 1868-yil
Shtutgart , Vyurtemberg Qirolligi
Vafoti 28-iyun 1914-yil ( 1914-06-28 )
(46 yoshda)
Sarayevo , Bosniya va Gertsegovina kondominiumi , Avstriya-Vengriya
Fuqaroligi Cisleithania
Unvoni Duchess of Hohenberg
Turmush o?rtog?i
Otasi Count Bohuslaw Chotek von Chotkow und Wognin
Onasi Countess Wilhelmine Kinsky von Wchinitz und Tettau

Sophie, Hohenberg gertsoginyasi ( nemischa : Sophie Marie Josephine Albina Grafin Chotek von Chotkow und Wognin ; chex. ?ofie Marie Josefina Albina hrab?nka Chotkova z Chotkova a Vojnina 1868-yil 1-mart ?1914-yil 28-iyun) ? Avstriya-Vengriya taxti vorisi Frans Ferdinandning rafiqasi. Frans Ferdinandning Sarayevoda o?ldirilishi oxir-oqibat Birinchi jahon urushiga olib kelgan voqealarga sabab bo?lgan.

Yoshligi [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

Sophie Shtutgartda graf Boguslav Chotek fon Chotkov va Vognin va uning rafiqasi grafinya Vilgelmin Kinskiy von Wchinitz Tettau (1838?1886) oilasida to?rtinchi qizi bo?lib tug?ilgan [1] [2] [3] [4]

Franz Ferdinand bilan uchrashishi [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

Sophie Frans Ferdinand bilan birinchi marta qaerda uchrashganligi noma?lum. Ular 1894-yilda Pragadagi balda tanishgan bo?lishlari mumkin. Pragadagi harbiy garnizonda bo?lgan Franz Ferdinand Halbturn qal’asiga tez-tez tashrif buyurgan va bu tashriflarning sababi u Fridrixning to?ng?ich qizi Marie Christineni sevib qolgan deb taxmin qilingan [3] . Gertsoginya Izabella ularning aloqalarini sezib qolgan va o?rtada vositachilik qila boshlagan. Ammo Izabella tennis kortida yotgan Frans Ferdinandning jiletini ko?rganida, u yerda qizining suratini bo?lishini kutib ochgan. Lekin u yerdan Sophiening surati chiqqan. Shundan keyin oilada janjal kelib chiqqan.

Franz Ferdinand 1889-yilda amakivachchasi valiahd shahzoda Rudolfning o?z joniga qasd qilishi va 1896-yilda uning otasi Karl Lyudvigning tif kasalligidan o?limidan so?ng taxt vorisga aylangan edi. Uning amakisi imperator Franz Jozeph unga Sophiega uylana olmasligini aytgan [3] . Gabsburglar sulolasining har qanday a?zosi uchun munosib turmush o?rtog?i bo?lishi kerak bo?lgan qiz Yevropaning hukmronlik qilayotgan yoki ilgari hukmronlik qilgan sulolalaridan birining avlodi bo?lishi kerak edi. Garchi Choteklar oilasi kamida 14-asrdan beri aslzoda bo?lib, 1745-yilda Muqaddas Rim Imperiyasining grafi bo?lgan bo?lsalarda, ular hukmron sulola unvoniga ega emas edilar. [3]

Albert IV muhri, Gabsburg grafi, Sophie va Frans Ferdinandning o?zaro ajdodlari.

Franz Ferdinand Sophiega uylanmasa taxtdan voz kechishini bildirgan. Bu esa avvalgi merosxo?rning o?limidan so?ng kelib chiqqan muammolarni yanada kuchaytirgan.

Artstetten qal'asida o'tkazilgan Sofining 1910-yilgacha bo'lgan rasmi
Gersoginya oilasi bilan

Franz Ferdinand bilan nikohi [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

 1899-yilda oila a?zolarining bosimi ostida (ayniqsa Maria Theresa, imperatorning qudratli kelini va Frans Ferdinandning o?gay onasi) er-xotinga turmush qurishlari uchun ruxsat berildi [3] . Franz Ferdinandga merosxo?rlik huquqini saqlab qolish imkoniyati va bo?lajak rafiqasiga munosib unvon va?da qilindi. Biroq, Fraz Ferdinand taxtga o?tirgandan so?ng xotinini imperator-qirolicha deb e?lon qilish, undan tug?ilgan farzandlariga merosxo?rlik huquqini berish imkoniyatiga ega emas edi. 1900-yil 28-iyunda Hohenberg imperator saroyida yig?ilgan arxgertsoglar, vazirlar va saroy a?zolari, Vena kardinal-arxiyepiskopi va Vengriya Primati oldida Sophie rasmiy hujjatga imzo chekdi. Hujjatga ko?ra u hech qachon imperatorning hech qachon qirolicha arxigersoginya unvonlariga ega bo?lmaydigan morganatik rafiqasi bo?ladi va ularning farzandlari Gabsburg oilasining hech bir sulolaviy huquq va imtiyozlarga ega bo?lmaydilar va ularga hec qanday imtiyozlar berilmaydi [3] [5] .

Sophie va Franz Ferdinand 1900-yil 1-iyulda Reyxshtadtda (hozirgi Zakupi) Bogemiyada turmush qurishgan. Nikoh marosimida imperator va Franz Ferdinandning ukalari ham ishtirok etmagan. Imperator oilasining to?yda ishtirok etgan yagona a?zolari Franz Ferdinandning o?gay onasi gertsoginya Maria Theresa va uning ikki qizi Mariya Annunsiata va Elizabet Amali bo?lgan [3] . Turmushga chiqqandan so?ng, Sophiega Durchlaucht ( ?Oliy Hazrat“ ) unvoni bilan birgalikda Furstin fon Hohenberg ( Hohenberg malikasi) unvoni berilgan. 1909-yilda u gertsoginya darajasiga ko?tarilgan. Shunga qaramay, Avstriya va Vengriyaning barcha arxgertsoginyalari, vositachi malikalari va grafinyalari undan estun turgan. Nikohlarining o?n to?rt yili davomida Sophiega hech qachon erining unvoni va imtiyozlari berilmagan. Uning imperator saroyidagi mavqei kamsituvchi edi. Morganatik nikoh tufayli Franz Ferdinand taxt vorisi lavozimiga ega bo?lishiga qaramay, ko?plab qirollik sudlari ularni er-xotin sifatida qabul qilmagan. Shunga qaramay, ba?zilar, jumladan, 1913-yil 17-21-noyabr kunlari Vindzor qasrida Buyuk Britaniya qiroli Jorj V va qirolicha Mary er xotinni iliq kutib olishgan. Qirolicha Maryning otasi Tek gersogi Frensis morganatik nikohdan tug?ilgan va Yeropadagi qirollik oilalari tomonidan rad etilgan [6] .

Er-xotinning to?rt farzandi bor edi: [4]

Franz Ferdinand va gersoginya Sophiening farzandlari

Suiqasd [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

Suiqasd haqidagi xabarlarda gertsoginya ko?pincha morganik (yoki morganatik) </nowiki> nikoh sababli barcha avstraliyaliklardan nafratlangani aytilgan [7] .

1914-yilda Franz Ferdinand Avstriya-Vengriya Bosniya va Gertsegovina viloyati gubernatori general Oskar Potiorek tomonidan viloyat markazi Sarayevoda uch kun davomida qo?shinlarni manevrlarda kuzatish uchun taklif qilingan. Sophiega past maqomi tufayli eriga tantanali tashriflarga hamroh bo?lishiga ruxsat berilmagan. Ammo Franz Ferdinand qirollik shaxsi emas, balki harbiy qo?mondon sifatida taklif qilingan [8] . Shuning uchun 28-iyun kuni Sophie bilan birgalikda qo?shinlarni ko?rib chiqish, keyin Venaga qaytishdan oldin yangi muzeyni ko?rish uchun shaharga tashrif buyurgan. Bu sana nikohlarining 14 yilligiga to?g?ri kelgan va ular bu sayr xavfli ekanligini bilsalar ham, to?ylar kunini jamoat oldida birgalikda nishonlashga qaror qilishgan. 1914-yil 28-iyun, yakshanba kuni soat 10:10 da kortej Saraevo markaziy politsiya bo?limi yonidan o?tayotganda Nedeljko Chabrinovich argergertsogning mashinasiga qo?l granatasini uloqtirgan. Haydovchi buyumning mashina tomon uchayotganini va granata keyingi mashina g?ildiragi ostida portlaganini ko?rib, tezlikni oshirgan. Mashinada ichida bo lgan ikki nafar odam Erik fon Meritsi va graf Bus-Valdek og?ir yaralangan. O?n to?rt tomoshabin bomba parchalaridan zararlangan. 

Shahar meriyasidagi rasmiy qabulda qatnashgan Franz Ferdinand bombadan yaralangan odamlar haqida so?ragan. Franzga ular kasalxonada og?ir yaralador holatda yotishgani aytilgan. Franz yaradorlarni ko?rishga olib borishni talab qilgan. Archgertsog shtabining a?zosi Andreas Freyherr fon Morsi bu xavfli bo?lishi mumkinligini bildirgan, ammo Imperator partiyasining xavfsizligi uchun mas’ul bo?lgan Oskar Potiorek: ?Sizningcha, Saraevo qotillarga to?la deb o?ylaysizmi?“ Biroq, Potiorek Sophie shahar hokimiyati binosida qolsa yaxshi bo?lishini, deb tan olgab. Freyherr Morsi Sophiega hokimyat binomial qolishi kerakligi haqida aytganida: ?Archduke bugun o?zini omma oldida ko?rsatar ekan, men uni tark etmayman“, deb javob bergan.  Shahar markazidan qochish uchun general Oskar Potiorek Imperial mashinasi to?g?ridan-to?g?ri Appel quay bo?ylab Sarayevo kasalxonasiga borishga qaror qilgan. Biroq, Potiorek bu qarori haqida haydovchi Leopold Loykaga [9] aytishni unutgan. Kasalxonaga boradigan yo?lda, Lotin ko?prigi bo?ylab haydovchi Franz Jozeph ko?chasiga o?ngga burilib ketgab. Bu vaqtda fitnachilardan biri Gavrilo Prinsip burchakda turgan edi. Oskar Potiorek haydovchi noto?g?ri yo?lni bosib o?tganini darhol anglagan va ?Bu nima? Bu noto?g?ri yo?l!“ deb baqirgan. Haydovchi tormozni bosgan va mashinani orqaga hayday boshlagan. Shunday qilib, u asta-sekin kutib turgan Gavrilo Princip yoniga kelib qolgan. Qotil oldinga chiqib, to?pponchasini chiqarib, besh futcha masofada mashinaga ikki marta o?q uzdi. Franz Ferdinandning bo?yniga, Sophiening qorin qismiga o?q tekkan. Sophie eriga: ?Sopherl! Sopherl! O?lmang! Farzandlarimiz uchun tirik bo?ling!“ deb ayta olgan [8] . Ularning ikkalasi ham bir soat ichida vafot etgan. Suiqasd tufayli Birinchi jahon urushiga olib kelgan iyul inqirozi kelib chiqqan.

Dafn [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

Jasadlar SMS orqali Triestga yetkazilgan, so?ngra maxsus poezdda Vena shahriga , Hofburg saroyiga keltirilgan. Archgertsog va gertsoginya so?raganidek yonma-yon dafn qilingan [8] . Jasadlar Gabsburglarning yozgi uyi Artstetten qal’asida dafn qilingan, chunki Sophie Imperial Cryptga dafn qilinishi mumkin emas edi [10] . Bugungi kunda qal’ada Sophie va Franzning xotirasiga bag?ishlangan muzey mavjud.

Arstetten qal’asi, uning ibodatxonasi va er-xotinning oxirgi dam olish joyi, har biri teng balandlikda dam olayotganini koʻrsatadi.
Fotomontaj (2012) Artstetten qal’asi, uning ibodatxonasi va er-xotinning oxirgi dam olish joyi, har biri bir xil balandlikda dam olayotganini ko?rsatadi.

Esdalik tanga [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

Gersoginya Sophie dafn etilgan Artstetten qal’asi 2004-yil 13-oktabrda zarb qilingan 10 evrolik Artstetten qal’asi esdalik tangasi uchun g?oya sifatida xizmat qilgan. Tanganing teskari tomonida Sophie va Fraz Ferdinandning yuzlari tasvirlangan.

Ajdod [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. Johann Rudolf, Count Chotek von Chotkow und Wognin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. Karl, Count Chotek von Chotkowa und Wognin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. Countess Maria Sidonia von Clary und Aldringen
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. Bohuslav, Count Chotek von Chotkow und Wognin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. Anton Nikolaus, Count von Berchtold-Ungarschitz
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. Countess Marie von Berchtold-Ungarschitz
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. Baroness Maria Anna Franziska Huszar de Szent-Barath
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Countess Sophie Chotek von Chotkow und Wognin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
12. Ferdinand, 5th Prince Kinsky of Wchinitz and Tettau
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. Count Joseph Kinsky von Wchinitz und Tettau
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13. Baroness Maria Charlotte von Kerpen
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. Countess Wilhelmine Kinsky von Wchinitz und Tettau
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
14. Wolfang, Count Czernin von und zu Chudenitz
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. Countess Maria Czernin von und zu Chudenitz
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
15. Countess Maria Antonia von Salm-Neuburg
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


Manbalar [ tahrir | manbasini tahrirlash ]

  1. ↑ Montgomery-Massingberd, Hugh (editor). Burke?s Guide to the Royal Family , Burke?s Peerage, London, 1973, p. 238. ISBN  0-220-66222-3
  2. ↑ Willis, Daniel A., The Descendants of King George I of Great Britain , Clearfield Company, 2002, pp. 153, 613
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 Enache, Nicolas. La Descendance de Marie-Therese de Habsburg . ICC, Paris, 1996. pp. 54, 58. French.
  4. ↑ 4,0 4,1 Genealogisches Handbuch des Adels, Furstliche Hauser XV. ?Hohenberg“. C.A. Starke Verlag, 1997, pp.600-601.
  5. ↑ ?Pragmatic Sanction of 1713“ . heraldica.org (2011). Qaraldi: 11-noyabr 2011-yil.
  6. ↑ ?Pope-Hennessy, (Richard) James (Arthur) (1916?1974)“ , Oxford Dictionary of National Biography , Oxford University Press, 6?fevral 2018?yil, doi : 10.1093/odnb/9780192683120.013.31560 , qaraldi: 14?aprel 2022?yil {{ citation }} : CS1 maint: date format ()
  7. ↑ ?Austria Will Avenge Murder“ . The Winnipeg Tribune  (1914-yil 29-iyun), s. 1.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Keister Jr, Edwin . An Incomplete History of World War I . Australia: Pier 9, 2007. ISBN  978-1-74045-970-9 .  
  9. ↑ ?Time Magazine Milestones (as Leopold Lojka)“ . Time.com (9-avgust 1926-yil). 2007-yil 12-noyabrda asl nusxadan arxivlangan . Qaraldi: 8-iyul 2012-yil.
  10. ↑ ?The Funeral of the Archduke“ . The Independent  (13-iyul 1914-yil), s. 59. Qaraldi: 9-avgust 2013-yil. 
"
https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Sophie_(Hohenberg_gersoginyasi)&oldid=3505953
" dan olindi