Litva Sovet Sotsialistik Respublikasi
,
Litva SSR
(
litovcha
:
Lietuvos Taryb? Socialistin? Respublika
;
ruscha
:
Литовская Советская Социалистическая Республика
) ?
Sovet Ittifoqi
tarkibiga kirgan respublikalarning biri. Ayrim manbalarda
Sovet Litvasi
deb yuritiladi.
Litva SSR Sovet Ittifoqining tan olinmagan respublikasi bo?lgan va Sovet Ittifoqi hukumati qo?li ostidagi hukumat tomonidan boshqarilgan. 1940-yilning 16-iyunida sovet qo?shinlari
Molotov?Ribbentrop pakti
asosida Litvaga bostirib kirgan. Natijada 1940-yilning 21-iyulida Litva Respublikasi hududida Litva SSR tuzilgan. Buning uchun Sovet Ittifoqi dastaklagan
qo?g?irchoq hukumat
o?rnatilgan. 1941-yildan 1944-yilgacha Litva hududi
fashistlar Germaniyasi
tomonidan ishg?ol qilingan va
Reichskommissariat Ostland
tarkibiga kirgan.
Aksar davlatlar Litvaning qo?shib olinganini
de jure
tan olmagan va Sovet Hukumati tomonidan
de facto
boshqarilishinigina tan olgan yoki umuman tan olmagan. Ushbu mamlakatlarning ayrimlari Litvaning eski hukumati nomidan faoliyat yuritgan diplomat va konsullarni tan olishda davom etgan. Natijada Litva 1940?91-yillar mobaynida
de jure
okkupatsiya qilingan mustaqil davlat hisoblangan.
Litva SSR poytaxti
Vilnius
shahri bo?lgan. Respublika 44 rayonga bo?lingan, 92 shahar, 22 shahar tipidagi posyolkasi bo?lgan.
[1]
1946-yildan keyin Belorussiya bilan chegaradagi ayrim o?zgarishlarni e?tiborga olmaganda, Litva SSRning chegaralari hozirgi kundagi Litva chegaralariga mos keladigan ko?rinishga kelgan.
1989-yilning 18-mayda Litva SSR Moskvadan suverenitet e?lon qilgan Sovet Ittifoqi ta?siri doirasidagi birinchi respublikalardan bo?ldi. 1990-yilning 11-martida Litva Sovet Sotsialistik Respublikasi
Litva Respublikasi
deb qayta nomlandi va mustaqilligi qayta tiklandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 6-sentabrda rasman tan oldi.
Litvada sinfiy jamiyat milodiy 5?6-asrlarda vujudga kelgan. 1240-yilga kelib feodal Litva Buyuk knyazligi tashkil topgan. 13-asrda
litva elati
shakllangan. 1558?1583-yillarda Litva
Rossiyaga
qarshi
Livoniya urushida
qatnashgan. Lyublin ittifoqiga muvofiq 1569-yili Litva
Polsha
bilan birga
Rech Pospolitaga
birlashgan. 1795?1815-yillarda Litvani Rossiya butunlay bosib olgan. 1830?1831 va 1863?1864-yillarda Litva xalqi Polsha qo?zg?olonlarida qatnashgan.
19-asr oxirida dastlabki sotsialist-demokratik tashkilotlar vujudga kelgan. 1918-yil dekabr ? 1919-yil yanvarda
Sovet hokimiyati
Litva hududining ko?p qismida o?rnatilgan. Litva 1919-yil fevral-avgustda
Litva-Belorus Sovet Sotsialistik Respublikasi
tarkibida bo?lgan.
1940-yilning 16-iyunida sovet qo?shinlari
Molotov?Ribbentrop pakti
asosida Litvaga bostirib kirgan. Natijada 1940-yilning 21-iyulida Litva Respublikasi hududida Litva SSR tuzilgan. Buning uchun Sovet Ittifoqi dastaklagan
qo?g?irchoq hukumat
o?rnatilgan. Litva SSR 1940-yil 3-avgustda SSSR tarkibiga kirgan. 1941-yili nemis-fashist qo?shinlari okkupatsiya qilgan, 1944-yil iyuli ? 1945-yil yanvarida
Sovet armiyasi
tomonidan qayta bosib olingan.
Litva SSR Sovet Ittifoqining tan olinmagan respublikasi bo?lgan va Sovet Ittifoqi hukumati qo?li ostidagi hukumat tomonidan boshqarilgan. Aksar davlatlar Litvaning qo?shib olinganini
de jure
tan olmagan va Sovet Hukumati tomonidan
de facto
boshqarilishinigina tan olgan yoki umuman tan olmagan. Ushbu mamlakatlarning ayrimlari Litvaning eski hukumati nomidan faoliyat yuritgan diplomat va konsullarni tan olishda davom etgan. Natijada Litva 1940?91-yillar mobaynida
de jure
okkupatsiya qilingan mustaqil davlat hisoblangan.
1989-yilning 18-mayda Litva SSR Moskvadan suverenitet e?lon qilgan Sovet Ittifoqi ta?siri doirasidagi birinchi respublikalardan bo?ldi. 1990-yilning 11-martida Litva Sovet Sotsialistik Respublikasi
Litva Respublikasi
deb qayta nomlandi va mustaqilligi qayta tiklandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 6-sentabrda rasman tan oldi.
|
|---|
| Asosiy
| | |
|---|
| Qisqa yashagan
| |
|---|
Ittifoq a?zosi bo?lmagan
respublikalar
| |
|---|