Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kalimantan
(
indonezcha
:
Kalimantan
) yoki
Borneo
(
malaycha
:
Borneo
) -
Malay arxipelagidagi
eng yirik
orol
,
Katta Zond orollari
tarkibida. Maydon 734 ming km
2
(kattaligi jihatidan Yer yuzida
Grenlandiyadan
keyin 2-o?rinda).
Aholisi
10 mln.dan ziyod. Kalimantan hududining katta qismi
Indoneziya
tarkibida, shim. va shim.-g?arbiy qismi
Malayziya
va
Bruney
davlatlari hududi.
Kalimantan sohilining katta qismi botqoqlashgan pasttekislik, qirg?oq chizig?i tekis. Markaziy qismi bal. 2000?3500 m li palaxsa tog?lardan iborat. Kalimantan shimolidagi
Kinabalu
tog?i (4101 m) ? orolning eng baland joyi. Tog?lar, asosan,
granit
,
gneys
,
kristalli slanetslardan
iborat.
Neft
,
gaz
,
toshko?mir
,
temir
,
marganets
,
xrom
,
mis
va boshqalar
ruda
konlari
bor. Iqlimi ekvatorial iqlim. Tekisliklarda temperatura 25?27°. Yillik yog?in 2000?3500 mm. Daryo ko?p. Yirik daryolarining quyi qismida kema qatnaydi. Tuprog?i podzollashgan
laterit
tuproq. Kalimantan hududining 75% i
o?rmon
. Tekisliklar nam
tropik o?rmonlar
(
palma
,
bambuk
,
fikus
), yon bag?irlar
dub
va
igna bargli
o?rmonlar, tog? tepalari butazor va
yaylovlardan
iborat.
Hayvonlardan
fil
,
maymunlar
,
ayiq
,
karkidon
bor. Qushlarning 600 ga yaqin turi yashaydi. Aholi
kokos palmasi
,
sholi
yetishtiradi.
Baliq ovlanadi
. Bir nechta milliy parklar mavjud. Yirik shaharlari ? Pontianak,
Banjarmasin
,
Samarinda
,
Kuching
,
Bandar-Seri-Begavan
.
Kalimantanning tub joy aholisi turli
qabilalardan
tashkil topgan, ular ko?pincha
dayaklar
degan umumiy nom bilan ataladi. Kalimantan sohilidagi
knyazliklar
13-asrdan
Java
hokimlariga karam bo?lgan. Yevropaliklar orolga 17-asrdan kela boshlagan.
[1]
- ↑
O?zME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil