Hakkari
(Turkcha talaffuzi: [hacːaː?i];
kurdcha
:
Colemerg
[2]
), ilgari
Julamerk
[3]
, (
turkcha
:
Colemerik
)?
Turkiyaning
Hakkari viloyatidagi
shahar va Hakkari tumanining markazi
[4]
. Shaharda
kurdlar
yashaydi va 2022-yilda 60 098 kishi istiqomat qilgan
[1]
[5]
.
Bu shahar Iroq-Turkiya chegarasidan taxminan 40 kilometr uzoqlikda joylashgan bo'lsada, Iroqning eng yaqin chegara punktigacha bo'lgan masofa (Ibrohim Xalil chegara punkti) avtomobil yo'li taxminan 270 kilometrni tashkil qiladi.
Ibn Xallikon
XIII asrda yozgan, Hakkari so‘zi
kurd
qabilasi bo‘lmish “Hakkarga mansub” degan ma’noni anglatadi
[6]
.
Shaharda Baglar, Berchelan, Bicher, Bulak, Dag?g?ol, Gazi, Halife Dervish, Kar?ıyaka, Keklikpınar, Kiran, Medrese, Merzan, Pehlivan, Sumbul va Yeni mahallalari bor.
Hubushkiya
Urartu
va
Ossuriya
ta'sir doirasi o'rtasida joylashgan
temir davri
shohligi bo'lgan. Hubushkiyaning aniq joylashuvi noma'lum, ammo olimlar, Hubushkiya qirolligi
Turkiyaning
Sharqiy Anadoludagi hozirgi
Hakkari viloyatida
joylashgan Buyuk Zap daryosining boshida joylashgan deb fekr bildirishgan
[7]
[8]
.
Anadolu yoki Yaqin Sharqda ilgari hech qachon ko'rilmagan 13 ta Kurgan stelasi 1998-yilda Hakkari markazida asl joyida topilgan. Stelalar tik toshga o'xshash plitalarga o'yilgan,o'lchami 0,7 dan 3,10 m gacha balandlikda bo'lgan. Toshlar faqat bitta kesilgan yuzani o'z ichiga olgan, uning ustiga odam figuralari kesilgan. Har bir stelaning mavzusi yuqori inson tanasining oldingi ko'rinishini ochib bergan. Oyoqlar ifodalanmagan. 11 stelada xanjar, nayza va bolta bilan yalang'och jangchilar tasvirlangan?bu urushda erkaklar timsoli tasvirlangan. Ular har doim ikkala qo'llarida teridan yasalgan ichimlik idishini ushlab turganlar. 2-stelada qo'lsiz ayol figuralari mavjud edi. Stelalar turli xil hunarmandlar tomonidan turli xil texnikalar yordamida o'yilgan bo'lishi mumkin deb taxmin qilindi. Stilistik farqlar relyefidan tizimli chiziqlilikka o'tgan. Eng qadimgi stelalar barelyef uslubida, oxirgilari esa chiziqli uslubda tasvirlangan. Ushbu buyumlar miloddan avvalgi XV asrdan miloddan avvalgi XI asrgacha bo'lgan davr ichida Hakkarida qilingan. Bunday relyefli stelalar qadimgi Yaqin Sharqda keng tarqalgan emas edi, biroq ular va Yevroosiyo dashtlarida eramizdan avvalgi III ming yillik va miloddan avvalgi XI asrlar oralig‘ida turli xalqlar tomonidan yaratilgan stellalar o‘rtasida juda ko‘p yaqin o‘xshashliklar mavjud
[9]
.
Hakkarigucu Spor
ayollar futbol
klubi Ikkinchi liganing 2017-18-mavsumini ikkinchi o'rinda yakunlaganidan so'ng 2018-19-mavsumida ishtirok etish uchun
Ayollar Birinchi Ligasiga
ko'tarildi
[10]
.
- Evdilsemede Babek (972?1019), kurd
shoiri
;
- Ali Haririy (1009-1079/80), kurd shoiri;
- Izzad-Din Shir (1384-1453) Hakkari amirligining mashhur asoschisi;
- Chelik Gulersoy (1930-2006), kurd millatiga mansub turkiyalik huquqshunos;
- Hoji Karay (1950?1994), kurd inson huquqlari faoli;
- Sava? Buldan (1961?1994), kurd tadbirkori;
- Yilmaz Erdo'g'an (1967-yilda tug'ilgan), kino aktyori, faol, shoir;
- Pervin Buldan (1967-yilda tug'ilgan), asli kurd bo'lgan turk siyosatchisi;
- Abdulla Zeydan (1972-yilda tug'ilgan),
kurd
siyosatchisi;
1997-yildan 2022-yilgacha munitsipalitet aholisi tarixi
[11]
:
Aholining o?sishi
Yil
| Aholi
| ±%
|
---|
1997
| 57 077
| ?
|
---|
2007
| 57 954
| +1.5%
|
---|
2012
| 58 584
| +1.1%
|
---|
2017
| 56 800
| ?3.0%
|
---|
2022
| 60 098
| +5.8%
|
---|
Hakkarida issiq yoz, O'rta Yer dengizi ta'sirida nam kontinental iqlim mavjud (Koppen iqlim tasnifi:
Dsa,
Trewartha iqlim tasnifi:
Dca
). Qishi sovuq va qorli, o?rtacha ?5°C (23°F), yoz esa issiq va quruq. Eng past harorat -22,7 °C (-8,86°F) 1997-yil 7-fevralda kuzatilgan. Yoz issiq va quruq, o'rtacha +25°C (76°F).1991-yil 2-avgustda eng yuqori harorat +37 °C (98,6°F) qayd etilgan.
- 1930-yil Hakkaridagi zilzila;
- 2010-yil Hakkaridagi avtobus hujumi;
- 2011-yil Hakkaridagi hujum;
- Hakkari amirligi;
- Badrxonning qatliomlari;
- Hakkari (tarixiy viloyat);
- ↑
1,0
1,1
?Address Based Population Registration System Results“
(tr).
Turkiye ?statistik Kurumu
. Qaraldi: 2023-yil 15-fevral.
- ↑
Avcıkıran, Adem
. Kurtce Anamnez, Anamneza bi Kurmanci
— 55 bet.
- ↑
Coakley.
?Hakkari“
. Qaraldi: 2021-yil 28-iyun.
- ↑
?Turkiye Mulki ?dare Bolumleri Envanteri“
(tr).
T.C. ?ci?leri Bakanlı?ı
. Qaraldi: 2022-yil 19-dekabr.
- ↑
Ethnic Groups in the Republic of Turkey
Peter Alfred:
, 1989 — 214 bet.
- ↑
Ibn Khallikan's Biographical Dictionary
,
Paris
, 1843 — 286 bet.
- ↑
Veli Sevin, Mystery Stelae,
Archaeology
, Volume 53 Number 4, (July/August 2000).
- ↑
Oscar White Muscarella
.
Archaeology, Artifacts and Antiquities of the Ancient Near East: Sites, Cultures, and Proveniences
. BRILL, 7 June 2013 — 385? bet.
ISBN
978-90-04-23669-1
.
- ↑
Mystery Stelae
. Archaeology.org. Retrieved 2011-02-11.
- ↑
?Hakkarigucu Spor Kadın Futbol takımı sena hazırlanıyor“
(tr).
Haberturk
(2018-yil 20-avgust). Qaraldi: 2018-yil 1-sentyabr.
- ↑
?1997 Population Count“
(Turkish).
Turkish Statistical Institute
(1999). 2022-yil 30-oktyabrda asl nusxadan
arxivlangan
.
Andoza:Hakkari District