Guandun
(
xit.
an’anaviy
廣東
,
soddalashtrilgan
??
,
pinyin
:
Gwong²dung¹
,
pall.
:
Gwong²dung¹
, so‘zma-so‘z: ≪Kuondun≫)?
Xitoy
janubidagi provinsiya, Janubiy Xitoy dengizi sohilida. Mayd. 197,1 ming km
2
. Aholisi 71,4 mln. kishi (1998), aksariyati xitoy (xan)lar. Ma?muriy markazi ?
Guanchjou
(Kanton).
Guandun hududi balandligi 1800?1900 m bo?lgan tog?, qir hamda daryo vodiylaridagi pasttekisliklardan iborat.
Iqlimi subtropik, jan.da tropik. Pasttekisliklarda yanvarning o?rtacha temperaturasi 8?16 °C, iyulniki 26?28 C°. Yillik yog?in miqdori 1200 ? 2000 mm. Daryolari (Sitszyan, uning irmog?i Beyszyan va b.) sersuv. G. hududining qariyb yarmi doim yashil o?rmon (qarag?ay, kunningamiya, lavr va choy daraxtlari, evkalipt, xin va b.).
Iqtisodiyotida qishloq xo?jaligi yetakchi o?rinda, G. Xitoyning tropik ekinlar eqiladigan muhim rayoni. Asosiy qishloq xo?jaligi ekini ? sholi, shuningdek, batat, shakarqamish, moyli ekinlar (yer yong?oq, soya, kunjut, kameliya, tung), mevali o?simliklar (sitruslar, banan, ananas, mango), jut, rami, sizal va b. yetishtiriladi. Ipakchilik rivojlangan. Chorvachiliqda ko?proq qoramol, cho?chqa va parranda boqiladi. Baliqchilik va baliq ovlash bilan ham shug?ullaniladi. Tuz olinadi.
Sanoatining yetakchi tarmog?i ? oziq-ovqat va to?qimachilik. Foydali qazilmalardan bitumli slaneslar, volfram, marganes, surma rudalari va b. bor. Mahalliy ko?mir va temir rudasi asosida qora metallurgiya sanoati barpo etilgan. Har xil mashinasozlik korxonalari Guanchjou, Chjanszyan, Shantouda joylashgan. Kimyo va sellyuloza-qog?oz sanoati rivojlangan.
Sitszyan daryosi va uning irmoqlarida kema qatnaydi. Dengiz portlari: Guanchjou, Chjanszyan, Shantou, Xaykou.
- O?zME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil