Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Dashnaksutyun
(
armancha
:
??? ??????????? ?????????????
) ?
arman
millatchilari
partiyasi
. 1890 yilda
Tiflisda
tuzilgan.
Turkistonda
mahalliy aholiga qarshi qirg?inlar uyushtirgan (1918?19). A?zolari o?zlarini ?dashnoqlar“ deb atashgan. Dastlab ?Dashnaksutyun“ dasturida terror va qurolli harakat yo?li bilan
Buyuk Armaniston
davlatini barpo etish ko?zda tutilgan. 20-asr boshlarida
Kavkazda
armanlar bilan
turkiy xalqlarni
birbiriga qarshi qo?zg?atib, milliy nizolarni kuchaytirishda mash?um rol o?ynagan. Turk-arman qirg?ini (1915) sababchilaridan biri bo?lgan. Shu qirg?indan so?ng dashnoqlarning bir qismi Turkistonga kelib o?rnashgan. 1917 y.gi keskin siyosiy o?zgarishlardan keyin ?Dashnaksutyun“ Armanistonda hokimiyatni egalladi (1918 y. may ? 1920 y. noyabr). Kare viloyati va
Erivan
gubernyasida musulmonlarni ommaviy qirg?in qildi (1920 y. sent.).
Bolsheviklar
Turkistonda zo?ravonlik bilan sovet rejimini o?rnatgach, ?Dashnaksutyun“ partiyasining qurolli drujinalaridan o?lkadagi milliy kuchlarga qarshi kurashda foydalandi. Dashnoklar 1918 y. fevralda qizil askarlar bilan birgalikda
Qo?qon
sh.da ommaviy qirg?in o?tkazdi (qarang
Turkiston muxtoriyati
). Umuman 1918?19 yillar davomida
Farg?ona vodiysida
istiqlolchilarga qarshi kurash niqobi ostida tinch aholidan 35000 kishini qirib tashlab, molmulkini talontaroj etdi.
Turor Risqulov
,
Sa?dulla Tursunxo?jayev
,
Nizomiddin Xo?jayev
kabi rahbar xodimlarning qat?iy talabi natijasidagina Turkiston MIK 1919 y. 16 iyuldagi buyrug?i bilan ?Dashnaksutyun“ partiyasini tarqatib yubordi va dashnoq drujinalarini qurolsizlantirdi (yana q.
Istiqlolchilik harakati
). ?Dashnaksutyun“ Armanistonning o?zida ham taqiqlandi (1921), ammo xorijda o?z faoliyatini davom ettirdi. 1990-yilardan ?Dashnaksutyun“
Armanistonda
oshkora faoliyat ko?rsata boshladi.
- O?zME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
- O?zbekistonning yangi tarixi, 2-kitob [O?zbekiston sovet mustamlakachiligi davrida], T., 2000; Rajabov Q. K., Mustaqil Turkiston fikri uchun mujodalalar, T., 2000; Turkestan v nachale XX veka: k istorii istokov natsionalnoy nezavisimosti [Kollektiv avtorov], T., 2000.
Qahramon Rajabov.