'''??????''' (/?zæmbi?, ?z?ːm-/), ??????? ??? ?? ??????? ?????? (?????:Icalo ca Zambia? ?????: Cisi ca Zambia? ??????: Chalo cha Zambia? ????: Naha ya Zambia)
??????
?? ???? ??? ???? ???
???? ??? ???
??? ?? ?? ???? ???? ???
??????? ?????
? ???? ???? ???
???????
? ???? ???
?????
? ???? ???? ???
???????
? ???? ???
???????
???
????????
? ???? ???? ???
??????
??? ???? ???
??????
?? ???? ???? ?????? ?? ??? ???????
??????
??? ?? ?????? ?? ????? ???? ??? ??? ???? ??? ?????? ?? ???? 752,617 ???? ??????? (290,587 ???? ???) ?? ??? ????? 20,216,029 ??? ?? ?????? ??? ?? ???? ??? ?????? ??? ???? ??? ???? ???? ???? ?? ??? ??? ????? ??? ?? ??? ?? ?????? ??????? ???? ???
???? ?????? ??? ?? ???????? ?? ??? ???? ???? ?? ??? ??????? ??? ??
????
?? ????? ?? ????? ??? ???? 18??? ??? ??? ????? ???????? ?? ????? ???? ????? ???????? ?? 19??? ??? ?? ??? ?? ?? ????? ??
??????????? ? ???? ????? ???????? ??? ???? ????? ???????
?? ??????? ??????? ??? ????????? ??? ???? ?? ??? 1911? ??? ????? ???????? ??? ?? ?? ??? ???? ????? ?? ?????????? ??? ???? ?????? ?? ??????? ????? ?????? ????? ?? ????? ??
????
?? ???? ???? ???????? ?? ????? ???? 24 ?????? 1964 ?? ?????? ??????? ?? ???? ??? ???
???? ????
????? ?????
??????? ??? ?? ???? ????? ?? ?????? ???????? ????? ????????? ????? (UNIP) ?? ??? 1964? ?? 1991? ?? ?????? ?????? ????? ????? ?? ????? ??????? (???????)? ?????? ??? ?????? ??? ??????? ?? ?? ?? ???? ??? ?????? ?? ???? ????? ????? ???? ???? ??????? ????? ???? ??? ????? ????? ??? ????
??? 1972? ?? 1991? ?? ?????? ?? ?????? ????? ??? ??? UNIP ???? ?????? ????? ????? ??? ?? ?? ???? "??? ??????? ??? ???" ????? ?? ??? ??? ???? ????? ?? ??? ??? 1991? ??? ?????-?????? ????? ????? ???? ?????? ??????? ?? ?????? ????? ?? ??? ?? ?? ????? ? ??????? ???? ??? ????? ?? ??? ?????? ?? ??? ?? ???? ???? ?????? ?? ?? ??? ?? ??? ???? ???????? ????? ?? ??? ?? ??? ?? ?? ?????? ?? ??? ????? ?????? ?? ????? ??? ??? ?????? ??? ?? ????? ????? ?? ????? ??? ????? ???????? ????? ????? ??????? ????? ???? ??? ???? ???? ????? ??? 2010? ???? ???? ???? ?? ?????? ?? ???? ?? ??? ???? ????? ??? ?? ????? ??? ????? ??? ?? ??? ???? ???? ????? ??? ????? ?????? ?? ??? ?????? ?????? (COMESA) ?? ??? ????
??????
??? ???
??? ?????
[
?????
]
?????? ?? ????? ??? 1911? ?? 1964? ?? ????? ???????? ?? ??? ?? ???? ???? ???? ??????? ??? ?? ????? ?? ??? ?????? 1964? ??? ?? ?? ??? ????? ?? ?? ?????? ???? ???? ?????? ?? ???
?????? ???????
?? ????? ???
?? ??? ????? ???
[
?????
]
???????
???? ???
?????? ?????
?? ???? ????? ?? ?????? ?? ??? ?????? ??????? ?? ????? ?? ???? ???? ??? ?????? ????? ?? ???? ???? ???? ?? ???? ????? 36,000 ??? ?? ????? ?????
????? ?????
???? 300,000 ??? 125,000 ???
??? ????
?? ??????
???? ???? ????? ?????
(??? ????? ??? ??? ??? ???? ??) ?? ?????? ?????? ?? ?????? ???? ????? ??? ?? ?? ????? ??? ??????? ????? ???? ???? ???? ??? ????? ???? ?????? ?????? ??? ?????? ????
?????? ??? ????
[
?????
]
???? ?????? ??? ????? ??? ??????? ??? ???? ?? ????? ?? 300 ????? ?? ???? ???? ?? ???? ???? ????
????
?? ?????? ?? ???? ???? ???? ???? ?? ???? ??? ???? ?? ?? ??????? ????? ?? ????? ????? ?????? ?? ???? ??? ??????? 150,000 ??? ??? ???? ?? ??? ???? ???? ???? ????? ?? ?? ?????? ??? ????? ??? ??? ???: ????? ???? ???? ?? ????? ????? ?? ??? ??? ???? ??? ??? ??????? ??? ?? ??????? ???? ?? ?? ??? ???? ???? ?????? ??? ???? ????? ??? ?? ??? ?? ??????? ???? ????? ???? ???????? ????? ??? ??? ???????? ???? ?? ??????? ??????? ?? ????? ???? ??????? ??? ??? ??? ?? ???? ?? ???? ??? ????? ?????? ??? ???????? ???? ???? ???? ????? ?? ???? ???? ???? ??? ???? ??? ??? ?? ?? ?? ?? ??? ?? ??? ?? ???? ?????? ??? ???? ?? ????
???? (?????)
[
?????
]
???? ???
?? ????? (?? ?? ???? ?? ???) ??? ??? ??? ??? ????? ???? ????? ???? ?? ?? ?????? ????? ??? ???? ?????? ?? ????? ?? ????? ?? ????? ??? ???? ??????? ????? ?????? ??? ?????? ???? ?????? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ???? ?? ??? ??? ???? ?????? ?? ????? ?? ????? ?? ??? ???? ?? ????? ??? ?? ????? ???? ??? ??? ?? ?????? ?????? ??? ???? ???? ???? ???? ??? ?? ??? ?????? ?? ?????? ??? ?? ?????? ????? ?? ???? ????? ?? ???? ?? ????? ???? ??? ?? ??? ???? ?? ?? ????? ???? ?????? ?? ????? ?? ??????? ????? ????? ??????? ???? ????? ??? ?????? ?????? ?? ??? ?? ??? ???
???? ?? ???
[
?????
]
???? ?? ??? ??? ??? ????? ??? ???? ?????? ??? ???? ??? ?? ??
??????
???
?????????
??? ?? ??? 5000 ??? ???? ????? ?? ?????? ?? ????? ??? ??? ??? ???? ???? ???? ????? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ???? ????? ??? ??? ??? ?? ????? ?? ?? ?? ??? ?????? ???? ???? ???? ?? ????? ?????? ??? ?? ?? ?????? ?? ????? ????: ???
????? ?????
?? ??? ?? ????? ??? ??? ????? ?????? ???? ?????? ?? ??????
???? ???? ????????
[
?????
]
?????? ?????? ???? ???? ???? ??? ????? ????? ?? ???? ???? ?????? ???? ?????? ?? ????? ??? ???? ?? ???? ??? ????? ?? ?? ??? ????? ??? ?? ??? ????? ?? ??? ??? (??? ??-??? ??? "??-" ???? "???" ??? ??? ???? ??) ??? ?? ??? ??? ??????? ??? ???? ?????? ????? ?? ??????? ?? ???? ????? ?????? ?? ??? ??? ???? ????? ?? ????? ????? ?????? ????? ??? ?? ?? ???? ?? "??? ?????" ?? ???? ?? ??? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ?? ?????? ???? ?? ??? ?? ????? ?????? ??? ????? ?? ??? ??? ???? ????? ?? ???? ???? ??? ??? ???? ??? ???? ???? ?? ?? ??? ??? ?????? ?? ?????? ?? ????? ??? ???? ???? ?? ??? ??? ??? ?? ??? ??????? ?? ??? ?? ??? ???? ??? ??? ???? ????? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ?? ??? ???? ???? ????? ?? ????? ?? ???? ??? ????? ????? ?? ????? ??? ??? ??? ???? ?? ??? ?? ????? ???? ????? ???? ???? ?? ????? ?? ??????? ?? ??? ???? ??? ???? ???? ?? ?? ?? ??????? ?? ??? ??? ??? ????
?????? ??? ???? ?? ???? ???????? ??????? ??? ???? ????? ????? ?????? ??? ???? ???? ???? ??????? ????? ??????? ?? ?? ???? ??????? ?? ????? ?? ??? ???? ?? ??? ?? ??? ????? ?? ??? ???: "??? ???? ???? ??? ?????? ????? ?? ??? ???????? ?? ????? ?? ??? ????? ???? ??????? ?? ???? ?? ??? ?????? ???? ?? ???? ?? ?? ??? ???? ?? ???? ??? ?? ??? ??????? ?? ??? ?? ??? ???? ??? ??? ???? ?? ??????? ???? ??? ????? ?????? ???? ????? ??? ?? ?????? ????? ?? ??? ???? ??? ???? ?? ??? ?????? ????? ??? ?? ?? ????? ??????? ?? ?????? ?? ???? ?? ??? ???? ??? ?? ?????? ?? ??? ??? ?????? ??? ?? ???? ?? ???? ?? ??? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ?? ??? ????? ?? ???? ????? ??? ???????? ???? ????? ????? ?????? ??? ????? ???? ???" ???? ?? ?? ??????? ???? ????? ?? ??? ????? ?????? ??? ??????? ????? Ingombe Ilede (?? ?? ????? ?? ????? ??? ???? ???? ???? ?? ?????? ??? ??? ?????? ?? ???? ???? ?? ????? ???? ??) ?? ????? ??? ??? ??? ???? ?? ?????? ???? ?? ????? ?? ???? ??????? ?? ????? ?????/???? ?????? ??? ????? ?????? ?????? ???? ?? ?????? ?????? ?? ?????? ??? ??????? ????? ???? ??????? ?? ???????? ?? ??? ?? ?? ??? ?????? ????? ??? ?? ??? ????
????? ?????? ???? ?????? ???????? ??? ??? ????? ?? ???? ???? ????? ??? ????? ?????? ?? ????? ???? ??? ?????? ???? ????? ?? ??? ?? ??? ????? ?? ?? ????? ????????? ?????? ?? ????? ??? ???? ??????? ?? ??? ??? ?? ?? ???? ????????? ??? ??? ??? ???? ??? ??? ??? ?? ??? ???? ?????? ?????? ?? ??? ??? 16??? ??? ??? ????????? ?? ???? ????? ???? ???? ??????? ?? ???? ??? ???? ??????
???? ??????? ???? ????? ??? ????? ?? ????? ???? ?????? ?????? ?? ??? ??? ??????? ????? ?? ?????? ?? ???? ????
????? ???? ???? ????
[
?????
]
?????? ??? ???? ????? ?? ????? ??? ?????? ?? ???? ???? ?? ????? ?? ?????? ?? ??? ?? ?? ???? ??? ???? ??? ???? ?? ?? ????? ?? ????? ???? ?? ????? ???? ?? ??? ????? ?? ????? ????? ?????? ??? ???? ?? ???? ????? ?? ???? ????? ?? ??? ?? ??? ????? ?? ?? ????????? ?????? ?? ????? ?? ??? ???? ??????? ?? ?????? ?? ??? ? ????? ???? ????? ?? ??? ?? ??? ????? ????? ??? ?? ????? ?? ????? ?? ???????? ?? ????? ???????? ??????? ?? ??????? ????? ????? ???? ?????? ?? ????? ????? ???? ???? ??? ???? ?? ???? ??? ?? ???????? ???? ???
????-???? ???????
[
?????
]
????? ?? ???? ?????? ?????? ???? ?? ?????? ????? ?????? ???????? ?????? ????? ??? ???i ?? ????? ??????? ????? ?? ?????? Upemba ??? ??? ???? ??????? Luba Kin??om ?? ???? ??? ????? ?????? ??? BaLuba ?? ????? ?? ????? ???? ????? ???? ?? ????? ?? ?? ???? ????? ?? ???? ??? ??? ?? 300 ????? ?? ??????? ?????? ??? ???? ?? ??????? ?? ????? ????? ??? ??? ????? ?? ???? ???? ?? ???????? ?? ??? ??? ?????? ?? ??????? ????? ?? ????? ???? ?????? ?????? ?? ????? ??? ???? ??? 2.5 ???? (8 ?? 2 ???) ?? ????? ??? ????? ???? ???? ????? ?? ??? ??? ????? ?? ???????? ????? ??? ???? ?? ????? ??? ?????? ?? ???? ????? ???? ?????? ???? ??? ??? ??? ????????? ?? ????? ?? ??? ??? ?? ????? ???? ???? ????? ????? ?? ???? ???? ?? ???????? ?? 14??? ??? ??? ???? ??????? ?? ??? ????
???? ??????? ????? ????? ??? ????? ???? ???????? ?? ???? ??? ??? ????? ???? ?? ??? ??? ?????? ??? ???? ??? ????? ?? ????? ???? ??? ?????? ??? ??????? ?? ???? ??? ??? ????? ?? ?? ?? ???? ???? ???? ?? ??? ??? ???????? ?? ???? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ????? ??? ???? ????? ??? ???? ????? ?? ??? ??? ?? ???? ??? ??? ???????? ?? ??? ????? ??? ?? ???? ???? ????? ????? ?? ??? ????? ??? ???? ?? ????? ?? ???? ????? ?? ??? ??????? ????? ??? ??? ??? ????? ?? ???? ????? ??? ??????? ?? ????? ?????? ???? ?? ??? ???? ??? ???? ????? ?? ???? ???? ?? ?????? ?? ??????? ?? ?????? ??? ???? ????? ?? ?? ??? Chibinda Ilunga? Ilunga Mbidi Kiluwe ?? ???? ???? ?? 1600 ?? ?? ??? ??? ??? Lunda ?? ???? ????? ?? Luba ???? ?????? ????? ?? ?? ?? Lueji ???? ??? ????? ???? ?????? ?? ???? ?? ??? ??? ?? ?? ??????? ?? ?????? ??? ???? ????? ?? ?????? ????? ?? ???? ?? ??? ? ????? ?? ??? ?? ????? ??? ??? ?? ???? ????? ??? ?? ?? ??? ???? ???? ??????? ????? ??? ??? ??? ????? ?? ???? ????? ??? ??????? ???? ?? ???? ??? ?? ?????? ????
????? ???? ????? ????? ???? ?? ???? ????? ??????? ??? ???????? ??? ??? ??? ?? ???? ??? ????? ???? ???? ?? ?? ?????? ????? ??? ???? ?? ??? ???????? ?? ???? ?? ?????? ????? ???? ??? ??? ??? ?????? ??? ??????? ??????? ?? ????? ????? ?????? ?? ???? ???? ???? ????? ???? ??? ??? ??? ??????? ????? ?? ????? ?? ?????? ??? ??? ??? ???? ????? Mweru ?? ??? ??? ???? ?????? ?? ????? ?????? ?? ???? ?? ???? ????? ?? ???? ??? ???? ???? ??? ??? ???????? ?? ?????? ?? ????? ??? ???? ??? ??? ??? ?????? ?? ????? ??? ??????? ?? ??? ???? ???? ????? ?? ???? ????? ?? ????? ??? ?????? Luba-Lunda ??????? ??? ?? ???? ????
?????? ??? ???? ?? ?? ?????? ?? ???? ???? ??? ??? ?? ?? ??? ???? ??????? ????? ????? ?? ???? ???? ??? ?????? ?? ????? ???? ?? ???? ????? ???? ??? ??? ?? ?? ???? ????? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ????? ????? ???? ???? ?? ???? ?????? ?? ????? ?????? ?? ????? ?? ??? ???? ????? ?? ?????? ????? ???? ?????? ??? ????????? ?? ?????? ???? ????? ?? ??? ??????? Luba-Lunda ??????? ?? ????? ??? ??????? ????? ?? ?????? ?? ????? ???? ??? ????? ?? ????? ???? ?? ??? ???? ???????? ??????? ?? ?????? ???? ??? ? ????? ?? ???? ???? ???? ??? ?? ??? ?? ???? ?????? ??????? ?? ???? ???
????? ?????????
[
?????
]
1200 ?? ????? ???? Luba-Lunda ??????? ?? ???? ?? ????? Bantu ????? ?? ??? ???? ?? ????? ??? ?? ???? Mweru ?? ??? ???? ???? ?? ??? ??? ??? ???? ????? ?? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ???? ?? ?? ?? ?????? ??? ??????? ????? ??? ?????? ?? ????? ?? ?? ??? ?? ??????? ??? ?? ???? 1400 ?? ????? ?? ??????? ?? ?? ?????? ?? ??????? ??? ?? ?????? ??? ???? ??? ??? ?? ??? ?? ?? ?????? ??? ?? ???? ??? (?????) ???? ????? ?? ?????? ???? ????? ???? ?????? ?? ?? ???? ???? ???? 1480 ??? ?????? ????? ?? ????? ????? ?? (????? ?? ?? ?? ??? ?????) ?? ???? Phiri ????? ?? ???? ???? ?? ??? ??? ????? ???? ?? ??? ????? ???? Banda? ???? Mwele ??? ????? Nkhoma ???? ?????? ????? ??? ??? ?? ?? ?? ?? ??????? ?? ?????? ??? ????? ?? ??? ???? ?? ????? ???? ???? ????? ?? ????? ????? ???? ?? ?????? ????? ?? ??? ???? ??? ???? ?? ?? ?? ?? ????? ???? ?? ???? ??? ????? ?? ?????? ????? ????? ???? ???? ??? ?????? ?????? ?? ??????? ???? ????
???? ??? ???? ??? ????? ??? ???? ???? 1590 ?? ????? ??? ????????? ?? ?????? ?? ?????? ????? ?? ????? ???? ???? ???? ?? ???? ??? ?? ???? ?? ???? Lundu ?? ????? ?? ??? ?? ????? ???? ????? ?? ???? WaZimba ???? ??? ?? ?????? WaZimba ?? ??????? ?????? ????? ????? ???? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ?? ???? ????? ?? ???? ??? ?? ??? ???? ??? ???? ?? ?? ?? ?????? ?? ?????? ?? ?? ??? ?? ?? ???? Nyau ???? ?????? ?? ??? ???? formed ????????? ?? ????? ?? ????? ?? ????? ????. ???? ??????? ???? ??? ???????? ??? ??? ?? ??? ??????? ??? ???? ???? ???? ?? ????? ??? ????? ?? ?? ???? ???? ????? ??? ???? ???? ????? ?? ????????? ?? ???? ??????? ?? ???????? ????? ?? ???? ??? ??? ?? ?????? ?? ?????? ?? ????? ??? declined ?? ????
????? ????? ??? ???????
[
?????
]
???? ?? ???? ??????? ???? ?? ???? ???? ?? ?? ??????? ??? ?? ???? ???????? ??????? ????? ???? ??? ??? ????? ??? ?? ????? ?? ??? ?? ????
??? ??? ?? ?? ??? ?? ???????? ?? Mwene Mutapa ?? ??? ??? ??? ???? ?? ?? ???? ?? "?????? ?? ???? ???? ????? ????? Mutapa ????? ?? 14??? ?? 17??? ??? ?? ??????? ??? ??????? ?????? ?? ?????? ?? ????? ?? ??????? ??? ?? ?? ??????? ??????? ??? ??????? ??? ???? ??? ???? ???? ???? ?? ????? ??? ????? ?? ????? ???? ????? ?? ??? ?? ??? ???? ????? Mutapa ????? ?????? ??? ?? ???????? WaSwahili ?? ???? ??? ?? ?? ????? ??? ??? ?? ??? ????????? ????? ??? ????? ???? ?????? ??? ?? ????? ?? ???? ??? ????? ???? ?? ???? ???? ??? ???? ???? ???? ??? ???? ???? ????? ??? ???? ?? ????? ?? ???? ???? ?? ??? ???? ??????? ?????? ?? ???? ????? ?? ????? ???? ?? ????????? ?????? ?? ????? ?? ??? ???? ?? ????????? ?? ????? ??? ????? ???? ???? ??? ????? ?? ??????? ??? ????? ???? ????? ?? ??????? ??????? ?? ??? ????? ???? ?? ???? ??? ?? ???????? ?? ??? ??????? ??? ???? ???? ?????? ???????? ??? ?? ? ??? ???? ??? ??? ?? ???????? ?? ????????? ?? ?? ????? ????? ??? ?? ?? ????? ?? ???? ???? ??? ?? ?? ???? ?? ????? ??? ????? ???? ?? ?????? ?? ?????? ???? ?? ???? ?? ??? ???? ?? ???? ?? ??? ????? ?? ??? ?? ??????? ?????? ?????? ?? ????? ???????? ?? ???? ?? ????
1600 ?? ????? ??? ??????? ??????? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ???? ?? ???? ???? ????? ??? ???? ????? ?? ??? ??? ????????? ?? ??? ?? ??? ??? ?????? ???? ???? ??????? ?? ?? ?? ???? ?? ???? ????????? ?? ??? ??? ???? ??????? ????? ????? ?????? ??? ???? ??? ??? ?? ?????? ??? ???? ?????? ?? ?????? ??????? ??? ??????? ?? ??? ?? ??????? ???? ???? ????? ?? ????? ?? ???? ???? ???? ?? ????? ?? ??? ????? ??????? ???? ?? ??? ???? ??????? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ?? ??? ?? ????? ????? ????????? ?? ???? ?? ??? ?????? ?? ?????? ?? ?? ????? ?? ??? ????? ????? ????
????? ????? ?? ??
????
??? ?? ?? ??????? ????? ?????? ?? ????? ?? ??????? ??? ???? ????? ???? ?????? ?? ????? ???? ??? ????? ?? ?????? ???? ?? ?????? ??? ??? ????? ?? ?????? ?????? ????? ?? ??? ??? ???? ?? ?? ?????? ????? ?? ?????? WaZimba ????? ??? ?? ???? ??? ?? ???? ??? ?? ??? ??? ????????? ?? ???? ?? ?? ??? ??? ???? ?????? ???? ????
?? ??? ??? ????????? ?? ??????? ??? ????? ????? ?? ???? ?? ??? ??? ??? ???? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ???? ????? ?? ??????? ???????? ?????? ????? ???? ?????? ?? ????? ?? ?? ?? ?????? ??????? ??? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ????? ???? ????? ?? ????????? ?? ???? ?? ??? ????? ?????? ?????? ?? ????? ?????? ?????? ?? ???? ???? ???? ???? ?? ????? ???? ????? ???? ?? ?? ?? ???? ??? ???? ???? ?? ????? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ??? ??????? ??????? ?? ???? ??? ???? ?? ?????? ????? ??? ????? ?? ????? ??? Mfecane (?????) ?? ???? ???? ???? ?? ?? ????? ?? ???? ?? ?? ?? ?????? ??? ???? ?? ???? ???? ??? ?? ????? ??? ??? ?? ????? ????? ?? ??? ??? ???? ?? ?? ???? ?? ????? ?? ????? ?????? ?? ???? ???? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ???? ?? ??????? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ?????? ???? ??? ????? ?????? ??? ??? ?????? ?? ??? ?????? ????? ??? ????? ??? ?????? Nguni ?? Ngoni ????? ?? ???? ??? ??? ???? ????? ????? ??? ??? Mfecane ??? ???? ??? Zwagendaba ?? ????? ??? ?????? ???? Nguni ?? ???? ?? ??? ????? ???? ?????? ?????? ?? ???? ???? ????? ???? ?? ????? ????? ????? ?? ??? ???? ????? ???? ??? ?? ????? ?????? ??????? ?????? ??????? ??? ??????? ?? ?? ??? ???? ???? ??? ?????? ????? ??? ?? ?? ????
?????? ?? ????? ?? ???? ??? ?? ?????? ?? ?????? ??????? ?? ?????? ??????? ???? ??? ?????? ?? ????? ??? ???? ????? ????? ?? ??? ??? ????? ?????? ???? ??????? ?? ?? ????? ??????? ?? ????? ????? ?? ???? Luba ??? ????? Lunda ?? ??????? ?? ????? ?? ??? ???? ???? ?? ?? ??? ??? ????? Luyana ?? Aluyi ??? ???? ???? ?????? ?? ???? ?????? ???? ?? ?????? ?? ???? ??? ??? ???? ?? ?? ?????? ?? ????? ?? ?? ??????? ?? ??? ?? ??? ???? ?? ??? ?? ?????? ???? ??? ?? ?? ??? ?? ??? ??? ??? ??? ??? ?????? ???? ???? ?????? ?? ?????? ??? ?????? ?? ???? ?? ???? ??? ???? 18 ??? ??? ?? ??? ???? ??? ????? Mbunda ????? ????????? Ciyengele ?? ???? ???? ?? ?? ??????? ????? ????? ??? ??? ? ????? ??? ?? ?? ?????? ????? ?? ??????? ??? ??? ?? Mbunda ?? ?? ?? ????? ?? ?????? ?? ??? ??? ?? ???? ?? ?????? ???? 19??? ??? ?? ??? ??? ?????? ?? ????? ?? ????? ??? ???? ?????? ?????? ??? ???? ?? ??? ????
?????????? ???
[
?????
]
18??? ??? ?? ????? ??? ??????? ????????? ???????? ?? ?????? ?? ?? ????? ?? ???? ???? ???? ??????? ?????? ??? ??????? ??? ?? ??? ???? ?????? ?? ??????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ????? ?? ??? ??? ?? ????? ?? (?? ?? ???? ???? ??? ????? ?????? ?? ????? ?? ????? ?? ??? ???? ???) ??? 1798 ??? ?? ??? ?? ????? ?? ?? ?? ??? ?? ???? ?? ?? ???? ???????? ???? ?? ?? ??? ?? ????? ?? ??? ?? ?? ??? ??? ??? ?? ?? ???? ?? ???? ?? ??????? ??????? ??? ??????? ?????? ?? ?????? ???? ?? ????? ?? ?????? ?? ?????? ?? ????? ???? ????? ????? ?????? ?? 19??? ??? ??? ?? ?? ????? ??? ?? ??? ?? ?? ?????? ???? ????? ????? ?? ???? ????? ??? ?? ?? 1855 ??? ?????? ?????? ?? ?????? ????? ?? ????? ??? ??? ??????? ?? ???? ??????? ?? ??? ?? ??????? ????? ?? ??? ???? ?? ?? ??? ?? ??? ???? ???:
"???? ???? ????? ?????? ?? ???? ????? ??? ????? ??? ??"?
????? ??? ?? ??????? ?? ???? ?? ?????? ???? ??? "????-??-?????" ?? "????? ??? ?????" ?? ??? ?? ???? ???? ??? ????? ?? ???? ????? ????? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ???? ???? 1873 ??? ?? ?? ??? ?? ??? ?? ?? ??? ?? ??? ????? ????? ??? ????? ?? ????? ??????? ??????? ??? ?????? ?? ??? ??? ?? ????? ???
??????? ????? ?????? ?????
[
?????
]
1888 ???? ???? ????? ?????? ????? (BSA) ??? ?? ?? ????? ???? ????? ?? ??? ?? ????? ???????? ??? ???? ?? ????????? ??? (??-????) ?? ?? ????? ?? ???? ?? ??? ??? ????? ??????? ???? ?? ???? ????? ?? ?? ????? ???? ???? ???? ???? ???? ????? 1897 ??? ?????? ?? ????? (??? ??? ???????? ?? ???? ????? ????) ?? ??? ???? ?? ??? ????????? ?? ???? ???? ?? ??? ????? ??? ???? ?? ????? ?? ??? ??? ??? ??? ????????? ?? ???? ???????? ?? ???? ?? ???? ?? ?? ??? ?? ?? ??? ???? ????? ???????? ?? ??? ?? ???? ???? ???? 1895 ???? ????? ?? ???? ?????? ?????? ?????? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ??????? ??? ??? ??? ???? ?? ???????? ?? ???? ????? ?? ????? ???? ????? ?? ???? ?? ????? ?? ????? ?? ?????? ???? ?? ????? ????? ?? ??? ????? ?????? ???? ????? ?????? ???????? ??? ??????? ???? ????? ?????? ???????? ?? 1911 ?? ??? ??? ??????? ?? ??? ?? ??? ?????? ???? ??? ???? ?? ?? ????? ?? ?? ?? ????? ???????? ?????? ???? ?? ??? ??????? ???????? ???? 1923 ???? BSA ?? ????? ???????? ?? ?????? ??????? ????? ?? ????? ?? ??? ??? ????? ?? ????? ?? ????? ?? ????? ?? ???? ?? ????? ????
??????? ?? ???????
[
?????
]
1923 ???? ????? ??????? (?? ???????)? ??? ?????? ????? ?? BSA ?? ??? ?????? ???? ??? ??? ????? ??????? ?????? ?? ???? ???? 1924 ???? ????? ???????? ?? ???????? ?? ??? ? ???? ?? ??? ????? ?? ?????? ??????? ?????????? ???? ?? ????? ?? ????
???????? ??? ????????? ?? ???????
[
?????
]
1953 ???? ??????? ?? ??????? ??? ????????? ?? ????? ?? ????? ????????? ????? ???????? ??? ????????? (?? ?????) ?? ??? ???? ??? ??? ????? ????? ?? ??? ?? ????? ???? ?? ??? ????? ?? ??? ??? ????? ?? ?????? ?? ?????? ??? ???? ????? ?? 1960 ?? 61 ??? ?? ?? ???? ?????? ???? ????? ??????? ?? ?? ???? ????? ??? ????? ??? ?? ??????? ?? ????? ?? ??????? ??? ??????? ?? ???? ???? ??????? ??? ??? ???? ??????? ?? ?????? ????? ??????? (ANC) ?? ?? ??? ?? ????? ??? ???
????? ??????
?? ???????? ????? ????????? ????? (UNIP) ?? ??? ??? ???? ?????? ??? ?? ????
?????? ??? ????? 1962 ??? ???? ???? ?? ?????? ?? ???????? ?? ????? ??? ????? ??? ????? ??? ?????? ?????? ??? ?? ?????? ??? ???? ??????? ?? ?????? ??? ????? ???? ???? ????? ?? ????????? ????? ??? ?? ??? ???? ?? ????? ???????? ?? ??????? ?? ?????? ??? ??? ??? ??? ??? ???? ?? ??? ???? ????? ??? ?????? ?? ?????? ??? ??? ??? ??? ???? ??? ????? ?????? ?? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ???? ?????? ?? ?????? ???? 31 ????? 1963 ?? ??????? ?? ????? ?? ??? ??? ??? ????? 1964 ????
?????
?? ????? ??????? ?? ???? ???? ?? ??? ???? ?????? ????? ?? ?? ????? ???? ??? ?? ???? ??? ??? ????? ???? ??? ???? ??????? ?? ????? ??? ????? ????? ?? ??? ?? ???? ???? ??? ?? ??? ?? ????? ?? ??? ?? ?????? ?? ???? ??????? ????? ???? ????? ???????? 24 ?????? 1964 ?? ??????? ?????? ?? ???? ?? ?? ???? ???
?????? ?????
???? ????? ?? ???? ???? ???? ????? ???? ?? ??????? ?????? ?? ??? ??????? ?? ????? ???? ????? ??? ??? ??? ?? ????? ????? ??? ????? ????? ?????? ????? ????? ?? ???? ??? ??? ????? ?? ????? ?? ?????? ??? ???? ????? ?? ???? ?? ????? ???? ??? ?? ??? ???? CMG ?? ????? ?? ???? 1964 ??? ?????? ??? 70,000 ?? ????? ????? ?????? ??? ??? ?? ??? ?????? ??????? ????? ?? ???? ????
1970 ?? ????? ?? ??? ???
???????
???
??????
?? ?????? ?? ????? ???? ?? ??? ???????? ?? ?????? ??? ?? ???? ??? ?????? ?? ?? 1965 ??? ????? ?? ?????? ????? ???? ???? ?? 1979 ??? ??????? ???? ?????? ?? ??? ??????? ??????? ?? ???? ???? ????? ??????? ???????? ??? ???? ???? ??? ????? ???? ?????? ?? ??? ????? ?? ????? ??? ??????? ?? ??? ??? ??? ? ??? ?? ????? ??? ????? ???? ??????? ?????? ?? ?????? ?? ???? ?? ????? ???? ???? ?????? ??? ?? 1970 ?? ????? ?? ??? ?? ?????? ?? ????? ?? ??? ??? ?? ?? ??? ????
?????? ????? ??????? (ANC
) ???? ??? ????? ?? ????? ??????? ?? ??? ?????? ?? ????? ?? ??? ???????? ?? ????? ???? ??? ?????? ????? ?????? ?? ????? ???? ?? ?????? ?????? ?? ????? ??????? ????? ?? ???? ????
??? 1990 ??? ??? ????? ?? ???? ?????? ??? ???? ???? ??? 1990 ?? ?????? ??? ????? ?? ?????? ??? ?? ??????? ???? ???? 1990 ??? ??? ????? ??? ????? ?? ???? ??? ?? ??? ??? 1991 ??? ????? ?? ???? ???????? ??????? ?? ????? ?? ??????? ???? ??? 1972 ?? ???? ????? ?? ??? ??? ?????? ????? ???? ??? ???? ???????? ???????? ?? ???? ??? ????? ?? ???? ?? ??? ??? ???? ?????? ?? ?????? ??? ???????? ??????? ??? ???? ??? ????? ??????? ????
2000 ?? ????? ???? 2006-2007 ??? ???? ????? ?? ????? ??? ????? GDP ???? ??? ??? ??? ??? ??? ????? ?? ????? ???? ??? ?? ????? ?????? ????? ?? ?? ????? ?? ???? ??? ??? ??? ??? ???? ?????? ???? ??? ????? ????? ?? ???? ?????? ?? ??? ?? ??? ?? ?? ?? ??? ?? ?????? ?? ?????? ???? ??????? ?? ??? ? ???? ?? ????? ??? ??? ??? ?????? ????? ?? ?????? ??? ????? ??????
???????
[
?????
]
?????? ????? ?????? ?? ??? ???? ?? ???? ??? ??? ?? ?? ?? ? ??? ??????? ?? ??? ????? ?? ???? ??? ????? ?? ????? ?? ?? ??? ??? ??????? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ?????? ?? ??? ???? 752,614 ???? ??????? (290,586 ???? ???) ?? ?? ???? ?? 39 ??? ?? ?? ??? ??? ??? ??? ????? ?? ???
?????
°8 ??? °18 ???? ???
??? ?????
°22 ??? °34 ???? ?? ?????? ???? ??? ?????? ??? ?? ??? ??????? ?? ??? ???: ????? ???? ??? ???? ??? ????
?????? ???????/????? ???
??? ?? ??????? ??? ??????? ??? ?? ???? ??? ??? ???? ???
?????? ????? ?? ???
??? ?? ??????? ??? ??????? ??? ?? ???? ??? ???? ???? ??? ??? ??? ????? ?????
???????
??? ???? ???? ?? ??????? ????? ?? ?? ??? ????? ??? ??????? ???? ?????? ??? ???? ?? ???? ??? ?? ???? ??? ???? ?? ???: ???????? ??????????? ????? ??????? ??? ??? ???????? ?? ??? ?? ???? ??? ???? ?? ??? ???
??????
?
????????
???
???????
?? ???? ???? ????? ???? ????? ??? ?? ?? ???? ?????? ??? ?? ???? ??
??????
?? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ????? ????? ????? ?????? ?? ???? ????? ?????? ??? ????? ???? ?????? ?????? ?? ?????? ????? (?? ?? ????? ????? ????) ?? ????? ?????? ?? ???? ????? ???? ????? ?? ??? ?????? ???? ?? ????? ?? ???? ??????? ?? ??? ?? ???? ????? ???? ?? ?????? ????? ?? ???? ?????? ?? ?? ???? ?? ???? ???
??????? ?? ?? ???? ??? ?? ?? ??? ????? ?????? ???? ??? ???????? ?????? ??? ?? ?????? ??? ???? ???? ?????? ?? ???? ?? ?? ???? ???????? ??????? ??? ??????? ???? ??? ??????? ?? ???? ?? ???? ?? ?? ???? ?? ????? ?????? ??????? ??????? ?? ???? ?????? ?? ???? ?? ??? ???? ??? ??????? Luangwa ??? ??? ??????? Zambezi ?????? ?? ????? ?? ???
???????
?? ?? ???? ?? ??? ??? ??? ??????? ???? ??? ???? ??? ??????? ??? ?? ???? ????? ???? ??? ???? 1.6 ??????? ???? (1 ???)
??????? ?????
?? ??????? 100 ???? (328 ??) ????? ?? ???? ??? ?? ??? ???
????? ????
??? ???? ??? ??????? ????? ?? ????? ???? ?? ???? ???? ??? ???? ??? ???? ??? ?????? ?? ???? ???? ??????? ?? ???? ??? ????? ??? ???? ??? ?? ?? ????? ???? ??? ??????? ?? ?????? Barotse ?????? ??? ??? ???? ????? ?? ??? ?? ????? ??? ??? ?? ????? ????? ????? ??? ??????? ?? ???????? ?????? ??? ????? ?? ???? ??? ????? ?????? ??? ??? ????? ?? ??????? ???
???? ?????????
?? ?????? ?? ?????? ????? ??? ?? ???? ?? ??? ???? ?? ??? ???? ??? ?? ??? ?? ??? ???? ??? ??????? 900 ???? (2,953 ??) ?? 1,200 ???? (3,937 ??) ?? ??? ???? ??? ????? ?? ???? 1800 ???? (5,906 ??) ?? ???? ???? ??? ????? ?????? ?? ?? ??? ????? ?????? ?? ???? ????? ???? ??? ?? ????? ???????? ?????? ??? ????? ???? ???? ?? ??? ??? ??? ?? ??? ?? ???? ???? ??? ???
????? ?????? ???? ???? ?? ???? ???? ??? ???????? ???? ??? ????? ?? ???? ???? ?? ???? ???? ??? ??? ????? ???? ??? ????? ???? ?? ??? ???? ?? ??? ?????? ????????? ?? ???? ???? ?? ??? ????? ?? ??? ??? ????? ???? ??? ??????? ??? ???? ???? ?? ??? ???? ?? ???? ???? ???? ??? ??? ?? ?? ?? ???? ???? ???
?????
?? ???? ?? ??? ????? ??????? 2,200 ???? ?? 7,218 ??)? ?? ?????? ?? ?????? ??????? Mafinga Hills ?? ??? ?? ????? ??? ??? ?? ??? ??? ?? ?? ?? ????? ???? ?????? ?????? Mafinga Central (2,339 ???? ?? 7,674 ??) ??? ??????? ????? ??????? ??? ????? ?? ????? ?? ?? ?????? ?? ??? ????? ??? ?????? ??????? ?? ???? ???? ?????? ???? ??? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ??? ??? ?? ???? ????? ???? ??????? ?? ??????? ?? ??? 1,700 ???? (5,577 ??) ?? ???? ???? ?? ?? ???? ???? ???? ????? ??? ?? ?? ??? 1,892 ???? (6,207 ??) ?? ????? ????? ????? ?? ??? ?????? ?? ?? ?? ????? ???? ??? ????? ?????? ?? ???? ?? ???? ?? ??? ?????? ??? ???? ?????? ????? ?? ?? ?? ????? ??? ?????? ?????? ??? ????? ?? ??? ?? ?? ????? ????? ?? ???? ??? ?? ?? ???? ?????? ?? ??? ?? ??? ??? ???????? ???? ?? ??? ??????? ?? ??? ?? ???? ??? ??
??????? ?????
?? ???? ???? ?? ??? ???? ??? ????? ???? ??????? ???? ??? ???? ???? ?? ???? ?? ?? ???? ?? ???? ???? ??? ??? ???? ??? ???? ??? ???? ?? ????? ??? ????? ?????? ?????????? ??? ?? ???? ?? ?? ??? ???? ??? ?????? ????? ????? ???? ????? ??? ?? ????? ??? ?? ?????? ??????? (?????? ????? ????) ?? ???? ???
???? ????????? Tanganyika ??? ????? ???
????????????
?????? ?? ?? ????? ?? ??? ?? ???? ????? ??? ?? ?? ???? ????? ??? ?? ?????? ?????? ?? ???? ???? ??? ??
???????
?? ???? ?????? ?? ???? ?? ??? ???? ??? ?? ???? ??? ?????? ?? ????? ???? ???? ??? ???? ??????
?????? ?????
???
?????? ??? ????? ?????? ??????? ?????? ???? ??? ??? ???? ??? ?? ?? ??? ?????? ?? ??? ??? ???????????? ???? ??? ????? ?? ?????? ??? ????? ?? ?????? ????? ???? ??? ????? ??????? ???? ?? ??????? ???? ??? ???? ????? ???? ?? ?????? ????? ??? ???????? ????? ?? ??? ???? ??? ?????? 1964 ??? ????? ???? ???? ?? ????? ??? ?????? ??? ??????? ?? ???? 2021 ?? ??? ???????? ???? ?? ?? ?????? 70 ???? ???? ??? ??? ??? ??????? ???????Hakainde Hichilema ?? 59 ???? ??? ???? ???? 24 ???? 2021 ??? ??????? ??????? ?? ?????? ?? ??? ??? ?? ??? ?? ??? ???????
????? ??????
[
?????
]
??? 1964? ??? ????? ?? ???? ?????? ?? ????? ?????? ????? ?? ????? ?????? ?? ???? ????? ??? ????? ?? ??????? ???? ?????? ????? ??????? ??? SWAPO ?? ????? ?? ????? ???? ??? ??? ?? ?????? ?????? ??? ?????? ????? ?? ??? ????
?????? ????? ???? (ZDF) ?????? ???? (ZA)? ?????? ???? ???? (ZAF) ??? Zambian National Service (ZNS) ?? ????? ??? ZDF ?????? ??? ?? ?????? ????? ?? ???? ?????? ??? ??? ??? 2019 ???? ?????? ?? ????? ???????? ?? ?????? ?? ????? ????? ????? ?? ?????? ?? ????? ????
??????? ?????
[
?????
]
?????? ?? ??????? ??? ?? ?? ????? ??? ????? ??? ??? ?? ????? 117 ????? ??? ????? ??? ??? ?? ??? ??????? ??? ?? 156 ????? ??? 1,281 ?????? ??? ????? ??? ??? ???
????
?? ???? ????
?? ???? ????
?? ????? ????
4? ???????
5? ??????
?? ?????
?? ???? ????? ????
?? ????? ????
?? ????? ????
??? ????? ????
???? ??????
[
?????
]
????? ??? ??? ?????? ??? ????? ?? ??? ???? ?? ??? ?????? ?? ???? ?????? ????? ??? ?? ????? ????? ??? ???? ?? ??? ???? ?? ?? ????? ?? ????? ?????? ?? ??? ?? ???? ????? ????? ??? ???? ?? ????? ?? ??? ????? ?? ?????? ?? ??????? ??? ???? ???
????? ?????????
|
---|
|
---|
???? ?????
| | |
---|
??? ????? ??? ?????
| |
---|
???? ?????
| |
---|
??? ???? ??????
| |
---|
|
?????:Zambia topics
|
???? ????? ??
??????
?? ????? ???? ? ???? ???? ?????? ?????
|
- ↑
"???? ?????? ?? ????? ?????? ????????"
? OpenStreetMap
? ??? ??? ?????? 3 ??? 2024?
- ↑
???: 1
- ↑
International Numbering Resources Database
? ??? ??? ??????: 10 ??????? 2016 ? ????:
????? ???? ???????? ?????
- ↑
http://chartsbin.com/view/edr