Бу м?кал?не? кирилл ?лифбасындагы игез?ге бар.

Россия империясе реф. кад.   Росс?йская Импер?я Империя
← 22 октябрь ( 2 ноябрь ) 1721  ? 1 (14) сентябрь 1917 →
байрак Россия империясе зур илтамгасы
Шигарь Съ нами Богъ!
Гимн ≪ Руслар догасы ≫ (1816?1833) ≪ Ходай, Патшаны сакла! ≫ (1833?1917)
1905?1914 елларга Россия территориясе       Югалган территориял?р       Формаль булмаган йогынты ?лк?се
Башкала	Санкт-Петербург ( Петроград ): 1721 ? 1728 , 1732 ? 1917 ; Москва : 1728 ? 1732
Тел(л?р)	Р?сми: рус теле (≪гомумд??л?т теле≫) [1] ?ирле р?сми телл?р: поляк теле ( Польша Патшалыгы ), швед теле ??м фин теле ( Б?ек Финляндия кен?злеге )
Дин	православлык
Акча бер?млеге	сум
М?йдан	21797725 км² (1914 ел)

Rossia imperiase ( rus.   Российская империя , ref. qad.   Росс?йская Импер?я ) ? 1721 yıldan 1917 yıl?a qadar Yevrazia qıyt?asında bul?an dawlat. 1713 ? 1728 yıllarda il ba?qalası Sankt-Peterburg ?ahare bul?an, 1728 ? 1730 yıllarda ul Maskawga kucerela, 1730 ? 1917 yıllarda yana Sankt-Peterburgqa qayta.

Qayberawlar Rossiane imperia dip Qazannı yawlap al?annan son, ya?ni 16 ?asırda atıy ba?lıy.

Tarix [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Barlıqqa kiluye, XVIII ?asır [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Potr I ecke ham tı?qı sayasatenda kisken uzgarle?larne utkara. 1700?1721 yellarda?ı Tonyaq su?ı?ı naticasenda kocle ?ved armiase tar-mar itela, Baltıyq dingezena cı?u acıla, Neva tama?ında Sankt-Peterburg ?ahare tozela.

1721 yılda Rossia imperia bulıp i?lan itela.

Potr I ulemennan son Rossiada saray perevorotlar corı ba?lana ? 1725?1762 yıllarda rus taxetta altı pat?a alı?ındı.

Yelizaveta Petrovna zamanında Maskaw universitetı nigezlana, rus armiase Cideyıllıq su?ı?ında Prussia belan unı?lı su?ı?a.

Yekaterina II pat?abikase zamanında 1768?1774 yıllarda?ı rus-torek su?ı?ı naticasenda Rossia Qara dingezga cı?a; ka?azle aqca barlıqqa kilalar, ?del buyında alman kolonistları kilep urna?alar, 1783 yılda Rossia sostavına Qırım xanlı?ı kera, Amerika uzla?teruye ba?lana. 1791 yılda Yassk solıxı buyınca ?osman imperiase Qırımnın Rossia imperiasena ia buluın xormatlagannar. 29 dekaberna ? Qırım Rossia imperiasena kera.

1794 yılnın 25 iyunenda Boyek frantsuz inqıylabı sabaple Rossia imperiasenda frantsuz tawarların satu tıyıla.

XIX ?asır [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

XVIII ?asırnın axırında Rossia revolutsion Frantsia?a qar?ı koalitsiaga kera ham Napoleon su?ı?larında qatna?a. 1805 yılnın 15 sentaberda ? Rossia Napoleon?a berence su?ı?nı i?lan ita. Soyuzda?lar Evropada cinelalar, su?ı? Rossia territoriasena kuca. Napoleonnın Maskawne basıp aluına qaramastan, su?ı? Napoleon armiasenen tar-mar itelu belan tamamlana. 1813 yılda rus armiase frantsuz ?askarlarennan Almaniane azat ita, a 1814 yılda Parijnı basıp ala.

Su?ı?tan son Rossiaga revolutsion ideyalare tarala ba?la?annar, bu dekabercelar fetnasena alıp kitera.

1813 yıl 5 noyaber ? Rossia imperiase belan Farsı ile arasında Golestan tınıclıq kile?uye imzalana.

1815 yıl?a boten Boyek Litva kenazlege territoriase Rossia imperiase ecena kergan.

XIX ?asırnın ikence ciregenda Rossia Tonyaq Qawqaz xalıqlarnın buysındıru belan tamamlan?an Qawqaz su?ı?ın ba?lıy; ?ul uq waqıtta Rossia sostavına qazaq juzları keralar.

1856 yılda Rossia Qırım su?ı?ında cinela.

Aleksandr II zamanında Rossiada krepostnoy xoquqı yuqqa cı?arıla (1861), ham ta?ın bernica liberal’ reforma utkarela.

1877?1878 yıllarda?ı rus-torek su?ı?ı naticasenda Rossia sostavına Kars olkase ham Dunay deltası kertelalar, balqan illare (Bolgaria, Serbia ham Cernogoria) baysezlekka ire?alar.

XX ?asır [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

XIX ?asırnın axırında ? XX ?asırnın ba?ında Rossiada sayasi partialar barlıqqa kilalar: kadetlar, bol?eviklar, eserlar, h. b.

1904?1905 yıllarnın rus-yapon su?ı?ı naticasenda Rossia Saxalinnın konyaq ole?en ham Kuril utrawlarnı yu?alta.

Rossia imperatorları [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Potr I ? 1721?1725
• Yekaterina I ? 1725?1727
• Potr II ? 1727?1730
• Anna ?oannovna ? 1730?1740
• ?van VI ? 1740?1741
• Yelizaveta Petrovna ? 1741?1761
• Potr III ? 1761?1762
• Yekaterina II ? 1762?1796
• Pavel I ? 1796?1801
• Aleksandr I ? 1801?1825
• Nikolay I ? 1825?1855
• Aleksandr II ? 1855?1881
• Aleksandr III ? 1881?1894
• Nikolay II ? 1894?1917

?skarmalar [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]