Бу м?кал?не? кирилл ?лифбасындагы
игез?ге
бар.
Bol?ar?a ?lcelek kilue
Almı? (Almas) iltabar
yaki Almı? amir, Almu?, Almas, Almı? malik, Almı? pat?a, Almı? (Abdallah) Ca?far ibn ?ilki (9. yoz axırı ? 10. yoz urtaları),
?del buyı Bol?arı
idaracese (
iltabare
). Moselmanlıqta al?an iseme
Ca?far bine Abdallah
.
?ilkine
n ulı. 10. yoz ba?ında
Xazar qa?anlı?ına
buysın?an
Urta ?dald
age il-baklek xakime.
Xazar
qa?anlı?ına buysınudan qotılu telage belan Bol?ar qabilalaren berla?teru ocen kora?a.
Ba?dad
xalifasena ilcela cibara. 922. yılda
al-Moqtadir
xalifa ilcelare
Bol?ar
?a kila. Almı? iltabar idarase waqıtında ?del buyı Bol?arı mostaqil dawlat bulıp oyı?a.
Qara pulat - Bol?ar x?keme
Almı?,
Ba?dad
xalifatena ilcelar cibarep, uz ilenda islam tartiplaren urna?tıruda yardam itu ham bol?arlar?a moselman dinen oyratu ocen uzena faqeyh??ari?at xoquqların yax?ı beluce ke?e cibarune utengan.
Bol?ar bienen utenece qana?atlanderelgan.
922
yılda Ba?dadtan Urta Azia a?a bol?arlar?a ilce Susan ar-Rassi ham ilceleknen sarqatibe Axmat ibne Fadlan citakcelegendage wakillek kilep citkan. Naq mena ilceleknen asılda top wazifasın utawce ?bne Fadlan Ba?dadqa aylanep qaytqannan son uzenen ≪Risala≫sen yaz?an. (Risala?berar maqala, kecerak kitap digan suz.)
?lcelek borın?ı bol?arlar ilena hicri belan 310 yılnın 121 moxarramenda ayaq basa. Bu beznenca yıl isabe belan
922
yılnın 12 mayına turı kila.
Bol?ar pat?ası Almı? (?bne Fadlan anı, dawlat ba?lı?ı bularaq, ≪malik≫ dip atıy, ?arapca pat?a digan suz) ilcelekne ifrat zur tantana belan qabul itkan. ?araplar ana qimmat bulaklar ham xalifanen yaqlawı bilgese itep dawlat bayra?ı tap?ır?annar. Bernica konnan, com?a konne, tantanalı tosta ?ibadat qıl?annar, xotba, ya?ni com?a namazı uqı?annar.
?ke aydan son, boten bol?ar xalqı qorıltayın cıyıp, ?ul uq Ba?dad ilcelare aldında Almas islamnı qabul itune rasmi tosta boten xalıq isemennan i?lan itkan.
?ul rawe?ca, dawlat dine itep islamnı qabul itu bol?ar ham alar?a qarda? qabilalarne berla?terune togallar corı, tonyaqta bol?arlarnın uzakla?terelgan yana dawlatenen??del Bol?arının tamam oyı?ıp citu waqıtı bulıp sanala.
Almı?
?slam
dine qabul itkannan son Abdallah iseme al?an. Amir Abdallah Ca?far ibn ?ilki - berence Bol?ar amire bul?an.
- Bol?ar dawlate
- Повесть временных лет. М.-Л., 1950. Ч. 1-2; Полное собрание русских летописей. М., 1949. Т. 2; М., 1962. Т. 1, вып. 2.
- Волжская Булгария и Русь. Казань, 1986.