≪?рб?гыйн-и х?дис≫ ? дини ?д?биятта М?х?мм?т п?йгамб?рне? кырык дан? х?дисен ??м аларга бирелг?н ш?рех-а?латмаларны эчен? алган туплама. Гар?п теленд? 250 д?н артык, фарсыча 50 д?н артык ≪ ?рб?гыйн-и х?дис ≫ т?зелг?н. ≪Кырык х?дис≫, ≪Й?з х?дис≫, ≪Ме? д? бер х?дис≫ ?ыентыклары м?селманнарны? ?ст?л китабы булып тора.

П?йгамб?рне? ислам динен тоту кагыйд?л?ре турында м?селманнар ?чен ?йтк?н с?зл?ре ( кауль ) ??м хуплаулары ( т?кърир ), ?хлакый гам?лл?ре ( фигыль ) ??м образы ( васфы ) х?дис дип атала.

Бу м?кал? Ислам турында

Исламны? 5 баганасы

Ш??ад?т – Намаз – З?кят – Ураза – Ха?

Кодси ш???рл?р

М?кк? – М?дин? – Код?с

Ш?хесл?р

М?х?мм?д – ?б? Б?кер – Гали Госман – Гом?р

Б?йр?мн?р

?и?ри Я?а ел – Ислам т?къвиме Ураза б?йр?ме

Корбан – Гашура

Биналар

М?чет – Манара

Михраб – К?гъб?

Дин ??елл?ре

Имам – М??зин – Мулла – М?фти

Коръ?н ??м башка дини чыганаклар

Коръ?н – Х?дис – С?нн?т

Фик? – Ф?тва – Ш?ригать

М?з??бл?р

С?нни м?з??бл?р : Х?н?фи , Х?нб?ли , М?лики , Ш?фигый

Башка юн?лешл?р

Шигыйчелек : Унике имамлык , Исмаилитлар , З?йдил?р

М?гътазилил?р – Хари?илык

Юн?лешл?р

Суфилык

Ваххабчылык – С?л?филек

??дитчелек

?хм?дия

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

≪?рб?гыйн-и х?дис≫ ?ыентыкларыны? барлыкка кил?е турыдан-туры п?йгамб?рне? бер х?дисе бел?н б?йл?п карала:

Кем д? кем минем х?дисл?ремн?н 40 дан?сен белс? ??м башкаларга ?йр?тс?, кыям?т к?ненд? Алла? т?гал? аны галимн?р ??м факи?лар арасында терелтсен. М?х?мм?т п?йгамб?р

?леге с?зл?р м?селманнарга х?дисл?рне бел?не? ???миятен тагын бер тапкыр иск?рт? ??м 40 х?дисне берг? туплап ?йр?н?-?йр?т?не, аларны ш?рехл??, т?р?ем? ит? эшен алга куя. ≪?рб?гыйн-и х?дис≫ тупланмаларыны? барлыкка кил?е п?йгамб?рне? ш?ф?гатен ?мет ит?, х?ер- дога алу, ?лг?нн?н со? туганнары? ( яки ш?кертл?ре? ) тарафыннан яхшы с?з бел?н иск? алыну, кайгы-х?ср?тл?рне онытып тору, галимн?р р?тенд? булу хыялы, башкаларга х?дисл?рне ?йр?тк?нд? бер система булдыру максаты ?. б. бел?н б?йле.

≪?рб?гыйн-и х?дис≫ ?ыентыкларыны? и? беренче т??риб?сен Габдулла ?л-М?рв?зи ( 736 ? 797 ) ( tr ) исемле галим т?з?е билгеле, ?мма ?леге ?ыентык безне? к?нн?рг? кад?р килеп ?итм?г?н. Дини ?д?биятта гар?п теленд? 250 д?н артык, фарсыча 50 д?н артык ≪?рб?гыйн-и х?дис≫ т?зелг?н. ≪Кырык х?дис≫не? т?рки телг? т?р?ем?л?рене? ??м комментарийларыны? т?г?л саны билгеле т?гел.

Т?рки телд? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Ш?рех-т?р?ем?л?рд?ге с?нгатьчелек ??м п?йгамб?рне? м?катд?с с?зл?рен шигъри юлларга салу осталыгында т?рки авторлар югары б?яг? лаек. Бу жанрдагы т?рки телд? язылган и? матур ?с?р булып Алишер Н?ваине? ( 1441 ? 1501 ) поэтик ≪Кырык х?дис≫е ис?пл?н?. Ул, нигезд?, Габдрахман Нуретдин ??мине? ( 1414 ? 1492 ) шул ук исемд?ге фарсы теленд? и?ат итк?н ?с?рл?рене? т?рки телд?ге ?д?би эшк?ртм?се ^[1] .

Татар теленд? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Татар теленд? ≪?рб?гыйн-и х?дис≫ ?рн?ге итеп М?хм?д бине Галине? ( 1297 ? 1360 ) ≪ Н?х?е-л-ф?радис ≫ ( ru ) ?с?рен к?рс?терг? була. XX гасыр башы татар галимн?ре арасында х?дис гыйлеме буенча билгеле дип аеруча Галим?ан Баруди ( 1857 ? 1921 ), М?х?мм?тн??ип Т?нт?ри ^[2] ( 1863 ? 1930 ) исемн?рен атарга м?мкин. Алар ≪?д-дин в?л-?д?б≫ журналында тормышны? т?рле очракларына ( Коръ?н уку ?д?бе, ант ит?, каберл?рне зыяр?т ит?, ш?раб эч?, хатын-кызга м?н?с?б?т, кешег? м?рх?м?т кылу ?. б. ) карата китерел?че х?дисл?рне журнал укучыларга а?латуны максат итк?нн?р ^[3] .

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

1. Сибгатуллина ?. Т. . Татар дини-суфи ?д?бияты. Казан: Казан университеты басмахан?се, 2013. ISBN 978-5-00019-048-7

Сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Islam Ansiklopedisi. (т?р.)

Шулай ук карагыз [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

	Ислам порталы
	?д?бият порталы