Wikipedia ? ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Япония милли гимны latin yazuında])
Японияне? д??л?т гимны исемен башка телл?рг?
“Император хакимлеге”
(японча 君が代, укылышы
kimi gajo
) дип т?р?ем? ит? гад?тк? керг?н. Б?ген “Кими гайо” д?ньяда и? кыска д??л?т гимны дип санала. Л?кин, аны? борынгы тарихын ??м бер ярым дист? кыска-кыска с?зл?рен? салынган м?гън?л?рне т?фсилл?п а?латып бир? ?чен, б?тен бер инша язарга туры килер иде.
Гимн с?зл?рене? барлыкка кил? вакыты ??м авторы билгесез, текстын IX-XI гасырлардан алып 1880 елга кад?р язылып килг?н Кокинс? ??м Кокинвакас? антологиял?рене? к?бесенд? табарга м?мкин. Борынгы заманда
“кими”
с?зе Япония императорына м?р???гать ит? буларак кулланылган. Х?зерге заманда бу с?зне? м?гън?се шактый ки??йг?н инде. Бу с?зне х?тта... с?йг?н яры?а да б?л?к ит?рг? м?мкин. Шу?а к?р? гимнны тышкы д?ньяда кайвакыт
“Сине? хакимлеге?”
дип т? атыйлар. Гимн хакимлек итк?н императорларга ??м алар аша Япония д??л?тен? д? тел?к тел?? булып тора, шу?а к?р? “кими” с?зен т?р?ем?д? к?плек санга к?чер? д?рес булыр шикелле.
Шушы кыска шигырьг? язылган к?й чынбарлыкта 1880 елдан бирле Япония д??л?т гимны булып хезм?т ит?. Ул беренче м?рт?б? шул елны? 3 ноябренд?, император Меидзи туган к?нне башкарылган. Л?кин гимн, ??м шулай ук ак т?ст?ге, кызыл кояшлы д??л?т флагы да, д??л?т символлары буларак кануни р?вешт? бары тик 1999 елда гына расланган. Мо?а кад?р 1860-1880 елларда япон х?рбие Ояма Ивао с?зл?рен? Британия дирижёры ?он Уильям Фентон к?ен? язылган гимнны кулланышка кертеп ?иб?рерг? тырышканнар. Л?кин бу чит-ят рухтагы “интервенция” у?ышлы булмаган.
Ни?аять, 1880 елда император янында хезм?тт? булган ?лк?н яшьт?ге музыкант
?иромори ?аяси
(林 ?守, 1831-1896) ?леге шигырь ?чен кулай дип табылган к?й т?къдим итк?н. Бу к?йне аны? ?йр?нчекл?ре халык музыкасы традициял?ренд?, япон музыка кораллары ?чен эшк?ртк?нн?р. Л?кин аны Аурупада кабул ителг?н гимннар гармониясен? ??м оркестр башкарырлык хал?тк? алман капельмейстеры, ?иромори ?аясины? император карамагындагы д?вамчысы
Франц фон Эккерт
(Franz von Eckert, 1852-1916) к?черг?н. Бу очракта инде алман кешесе япон халкыны? “музыкаль корылышын” саклап кала алган. Мен? шушы ике ш?хес, япон ??м алман кешел?ре, Японияне? б?генге гимны музыкасы авторлары дип санала.
Японияне? сул тарафтагы ??м либераль с?яс?тчел?ре ?леге гимнны “узган гасырдагы милитаристик д??л?тне иск? т?шереп торучы символ” дип т?нкыйтьлил?р. Л?кин борынгы традициял?р японнарны? зур к?пчелеге ?чен барыбер олы кыймм?т булып кала. Гимн барча р?сми чараларда ??м шулай ук спорт ярышларында да тоткарлыксыз кулланыла.
??м тагын бер “тел белеме экскурсиясе”.
“Садзаре-иси”
с?зе (японча 細石) борынгы заманны? гад?ти теленд? “чуерташ” м?гън?сенд? й?рг?н. Х?зерге заманда аны? а?латмасына вак ташларны беркетеп укмаштырылган ??йк?лл?р ??м кабер ташлары т?шенч?л?ре д? ?ст?лг?н. Мондый б?л?к?й ??м шактый зур “таулар”ны гад?тт? тимерчыбык кис?кл?ре, кальций карбонаты ??м ?ч валентлы тимер к?г?реге кушып ябыштыралар. ?леге “конструкциял?р”не Японияне? т?рле префектураларында очратырга м?мкин. ? Гифу префектурасыны? Ибигава ш???ренд? х?тта шундый ташлардан торган б?тен бер “Садзаре-иси бакчасы” да бар. Ул табигать ист?леге дип игълан ителг?н.
?лб?тт?, Япония гимныны? борынгы текстында мондый “алдынгы технологиял?р” т?гел, ? вак ташларны? ?зенн?н ?зе, табигый р?вешт? тау-кыя булып ?сеп, к?п гасырлар д?вамында м?к бел?н капланып кит?е к?зд? тотыла. Бу с?реш гимнда япон телен? ген? хас булган
“ивао”
(японча ?) с?зе аша бирел?. Ки? к??елле япон халкы аны н?къ шул р?вешт? кабул ит?.
| Р?сми текст
|
?ираганада язылышы
|
Латин транскрипциясе
|
Т?р?ем?се
|
| 君が代は
千代に
八千代に
細石の
?となりて
苔の生すまで
|
きみがよは
ちよに
やちよに
さざれいしの
いわおとなりて
こけのむすまで
|
Kimi gayo wa
?iyoni, ya?iyoni
Sazare i?i-no,
Iwao to narite,
Koke-no musu made
|
Ме? еллар Сез т?хетт?;
Хаким булыгыз б?хетт? ?
Вак ташлар
Кодр?тле тау?кыя булып китк?нче,
Ит?кл?ренд? м?к ?ск?нче.
|
