Х?мид М?шт?ри

Х?мид М?шт?ри
Х?мид М?шт?ри
Туган телд? исем	Х?мид Мозаффар улы М?шт?ри
Туган	22 июль 1900 ; Ырынбур
?лг?н	23 гыйнвар 1981 (80 яшь) ; Казан , РСФСР , СССР
К?м? урыны	Я?а бист? зираты
Милл?т	татар
Ватандашлыгы	Русия
?лма-матер	А.Н. Туполев исеменд?ге Казан илк?л?м тикшерен? техник университеты
??н?ре	физика галиме
Балалар	Данияр М?шт?ри
Ата-ана	Мозаффар М?шт?риев (?ти) ;
Б?л?к ??м премиял?ре
Гыйльми д?р???:	физика-математика ф?нн?ре докторы [d]
	Х?мид М?шт?ри Вики?ыентыкта

Википедияд? М?шт?ри фамилияле башка кешел?р турында м?кал?л?р д? бар.

Х?мид Мозаффар улы М?шт?ри ( 1900 елны? 22 июле ? 1981 елны? 23 гыйнвары ) ? к?ренекле татар галиме. Физика ?лк?сенд? зур у?ышка ия булган. Татарлар арасында беренче физика-математика докторы, профессор.

Биографиясе [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Х?мид М?шт?ри 1900 елны? 22 июленд? Ырынбурда укытучы гаил?сенд? туа. Ул башта приют каршындагы м?кт?пт?, со?рак Казанны? 2нче ир-балалар гимназиясенд? укый. 1918 елда гимназияне алтын медальг? т?мамлый. М?шт?ри 1918 елда Казан университетыны? физика-математика факультетына укырга кер?. ?мма, с?лам?тлеге какшау с?б?пле, 1920 елда Ташк?нт ш???ренд?ге Урта Азия университетына к?ч?. Университетны 1923 елда т?мамлаганнан со?, ул я?адан Казанга кайта. 1925 елда М?шт?ри М?ск?? университетыны? аспирантурасына укырга кер?. Д?ньяк?л?м танылган академик С.А.Чаплыгин , ф?нни ?ит?кчесе буларак, аны? алдына математика, физика, механика ф?нн?рен тир?тен ?йр?н? бурычын куя. 1929 елда ул кандидатлык диссертациясен яклый ??м, шушы елдан башлап, М?шт?рине? ф?нни ??м педагогик эшч?нлеге тулысынча Казан бел?н б?йл?нг?н. Ул Казан коммуналь т?зелеш институтыны? теоретик механика ??м эластиклык теориясе кафедрасын, со?рак Казан химия-технология институтыны? теоретик механика кафедрасын ?ит?кли.

1934-1938 елларда ул юка кабырчыкны? н?сызыкча теориясен? нигез сала, ? 1938 елда М?ск?? университетында шушы теорияг? багышланган гыйльми эшл?ре буенча докторлык диссертациясен яклый.

1946-1972 елларда Х.М?шт?ри СССР ФА Казан филиалыны? физика-техника институты директоры була, шуны? бел?н берг?, 1976 елга кад?р институтны? кабырчык теориясе б?леген ??м Казан химия-технология институтны? теоретик механика кафедрасын ?ит?кли.

Х.М?шт?ри бик к?п ш?кертл?р т?рбияли, алар арасында 8 ф?н докторы, 30дан артык ф?н кандидаты бар. Х.М?шт?ри 100д?н артык гыйльми хезм?т яза, аны? хезм?тл?ре югары б?ял?н?. Ул Ленин, Хезм?т Кызыл Байрагы, Мактау Билгесе орденнары ??м медальл?р бел?н б?л?кл?н?, Русияне? ??м Татарстанны? атказанган ф?н ??м техника эшлеклесе диг?н мактаулы исемн?рг? лаек була.

Х.М?шт?рине? н?сызыкча механикасы буенча язган хезм?тл?ре безне? илд? ген? т?гел, чит илл?рд? д? яхшы м?гъл?м. Аларда булган идеял?р б?ген д? ???миятен югалтмыйлар, ф?нне? бу ?лк?сен ?стер?г? ?аман да зур ?леш керт? бир?л?р.

Х.М?шт?ри 1981 елны? 23 гыйнварында вафат була.