Скарлатина
Саклык белгечлеге	инфектология [d] ??м педиатрия [d]
Симптомнар	strawberry tongue [d] , бизг?к [d] [1] , Эч авыртулары [1] , рвота [d] [1] , тимгел [1] , Ангина , лимфаденопатия , больное горло [d] , ring of paleness around the mouth [d] , Pastia's lines [d] ??м Тахикардия
Диагностика юллары	физикальное обследование [d]
Д?валануда кулланыла торган дару	Пенициллин , макролиды [d] , цефалоспорины [d] , ванкомицин [d] , клиндамицин [d] ??м антигистаминный препарат [d]
Авыру тудыргычны тапшыру процессы	droplet transmission [d]
Кеше эченд? и? кечкен? инкубацион д?вер озынлыгы	2 т??лек [1]
Кеше эченд? и? зур инкубацион д?вер озынлыгы	5 т??лек [1]
WordLift сылтамасы	data.medicalrecords.com/medicalrecords/healthwise/scarlet_fever_2 [2]
ICD-9-CM	034 [3] [4] ??м 034.1 [3] [4]
Скарлатина Вики?ыентыкта

Скарлатина ? кискен йогышлы авыру. Ул тамак алдында ан­ гина авыруы вакытындагы кебек ?зг?решл?р, вак нокталар кебек тимгелл?р барлыкка кил? ??м организмны? гомуми агулану к?ренешл?ре бел?н характерлана. Скарлатинаны китереп чыгаручы микроорганизм б?ген д? ахырга кад?р т?г?л ачыкланмаган. Бу м?сь?л? буенча ике теория яши: берсе авыруны стрептококк, ? икенчесе вирус китереп чыгара дип ис?пли.

Стрептококк чыгара диг?н теория к?бр?к таралган, ч?нки скарлатина бел?н авыручыларны? тамак т?бенд? стрептококк табыла. Бу скарлатинаны? стрептококклы ангина бел?н б?йл?неше. Теорияне? ?итешм?г?н ягы ? скарлатина стрептококкларыны? башка микроблардан аерылып тормавы.

Вируслы теорияне яклаучы галимн?р азрак ??м скарлатинаны вируслар китереп чыгару буенча к?ренеп торган д?лилл?р д? юк.

Йогышлы авыру бактериял?рен й?рт?че кеше (тышкы яктан с?лам?т дип ис?пл?нс? д?) ??м авыру кеше инфекцияне? чыганагы булып тора.

Авыруга китер?че инфекция тамак ?стене? лайлалы тышчасында булганлыктан, с?йл?шк?нд?, й?ткерг?нд?, т?чкерг?нд?, микроорганизмнар сел?г?й тамчылары бел?н тир?-юньг? оча ??м сулыш алганда с?лам?т балага эл?г?. Шулай итеп авыру ? ?ава, тамчылар аша икенче балага к?ч?. Инфекция турыдан-туры контакт булганда да к?ч?рг? м?мкин.

Авыруны? ?йберл?ре, савыт-сабасы, кулъяулыклары, уенчыклар ??м ; башкалар чир чыганагы булып тора. Сир?к кен? инфекцияне? авырган балаларны т?рбиял??че персонал аркылы йогуы да билгеле. Авырулары яшерен формада узучылар да башкалар ?чен чирне таратучы булып тора.

Скарлатина ешрак 3-10 яшьт?ге балаларда к?з?тел?. Бу инфекция бел?н зуррак яшьт?ге балалар ??м олылар сир?гр?к авырый ??м аларны? чирл?ре к?п вакытта яшерен т?ст? ??м тимгелл?р чыкмый уза. Авыру к?бр?к к?зге- кышкы сезонда очрый, ??й к?нн?ренд? сир?гр?к була. Тропик, субтропик илл?рд? б?тенл?й очрамый дип ?йтерг? м?мкин.

Скарлатинаны? инкубация периоды ? 2-7 к?н. Авыру кис?к кен? баш­ ланып кит?, бу вакытта т?н температурасы 39-40 градуска кад?р к?т?­ релерг? м?мкин. Косасы кил?, баш бик авырта, гомуми хал?тне? начар­ лануы к?з?тел?. Температура к?т?релг?ч, йотканда тамак т?бенд? авырту барлыкка кил?. Тамакны караганда, ангина булганлыгы к?рен?: бугазны? лайлалы тышчасы кып-кызыл т?ст? (≪янып торучы тамак≫), кече телд? нокталы кан сауган урыннар ? тимгелл?р сизел?. Кайвакыт бизл?р пычрак соры т?ст?ге кунык бел?н каплана.

Муендагы югары лимфа т?енн?ре кабарып чыга. Авырып кит?не? беренче яки икенче к?ненд? муен тир?сенд?, к?кр?кт?, ?илк?д? тирег? вак ноктасыман тимгелл?р чыга башлый. Тора-бара тимгелл?р бар г??д?не , каплап алырга м?мкин. Кайбер очракта зуррак тимгелл?р артсанга, очлыкларга чыга, анда аз гына экссудат та булырга м?мкин. Скарлатина бел?н авыручыны? й?зе д? бик ?зенч?лекле була ала, бу очракта тигез кызыл я?аклардан ак ияк кискен р?вешт? аерылып тора. Тимгелл?р еш кына кычытып та интектер?. Санап китк?н симптомнарны? к?бесе узган гасыр урталарында, сугыш елларында еш к?з?телг?н, х?зер авыру ?и?елр?к уза. 3 Кешене? организмына карап, 3-5 нче к?нг? сырхауны? хал?те авырая. Авыру к?чле барганда сырхау ярсырга, саташырга, вакыты бел?н а?ын да югалтырга м?мкин. Пульс 140-180 г? кад?р арта, температурасы булса да, авыру тирл?ми. Эч?клек функциясе нормаль кала, 4-5 нче к?нг? тел куныктан чистара башлый, ул кура ?ил?ге т?сен ала.

Авыруны? иммун системасыны? ку?тен? б?йле р?вешт?, симптомнар 3-6 к?нн?н артка чиген? башлый, температура т?ш?, тимгелл?р югала, авыруны? х?ле яхшыру ягына кит?. Беренче яки икенче атна ахырында тире кубалаклана, авыру ?и?ел формада узганда кубалаклану булмаска ' да м?мкин. Мондый кубалаклану тимгелл?р булган урыннарда гына т?гел, аяк тиресене? каты катлавында да к?з?тел? ала.

Авыру симптомнары к?чсезл?нг?ч, икенче период башлана. Бу периодта ?зенч?лекле й?р?к-кан тамырлары синдромы (гад?тт?, инфекцияле яки скарлатиналы й?р?к дип атыйлар) булырга м?мкин. Синдром й?р?к эшч?нлегенд? аритмия к?з?тел?, пульсны? тигез булмавы, кан басымы т?ш?е бел?н характерлана, л?кин ул авыруны? гомуми хал?тен? бик начар т?эсир ясамый. Скарлатинаны ?ч формага аералар: ?и?ел, уртача, авыр. ?и?ел - формада булганда, организмны? агулануы к?чле сизелми, температура ? 38-38,5 градус тир?се. Гомуми хал?т бик киеренке т?гел, бер-ике тапкыр костырырга м?мкин. Тимгелл?р чыгу ??м ангина к?чле булмый. Бизг?к тоту, калган симптомнар, гад?тт?, 4-5 к?нн?н югалалар. Катлауланулар бик сир?к була. Уртача формада барлык симптомнар ачык сизел? ??м авыру т?рле ?злег?л?рг? дучар булырга м?мкин. Авыр формасы?тамак алдында некрозлы ангина барлыкка килеп, муендагы лимфа т?енн?ренд? к?чле ялкынсыну башланырга, флегмона, отит, синусит, мастоидит, пневмония кебек авырулар бел?н катлауланырга м?мкин.

Болардан башка авыруны? типик булмаган формалары да билгеле: шулар арасында скарлатинаны? яшерен формасын иск? алырга була. К?бр?к ?лк?нн?рд? очраганга, скарлатинаны? мондый формасы бел?н авыручыларга диагноз кую кыен, кайчак ул беленмич? кала ??м тир?-юньд?ге балаларга, зурларга йога. 1 Скарлатинаны д?валаганда табиблар антибиотиклар куллана, ?лекле катлаулану булса, берьюлы бернич? антибиотик, аллергия булганда антигистамин, ялкынсынуга каршы препаратлар билгелил?р. Иммунитетны к?т?р?г? юн?лтелг?н терапия уздырыла.

Профилактика уздыру, балаларны йогышлы авырудан саклау й?зенн?н, 3-9 яшьлек авыру балаларны 22 к?н буе балалар коллективына кертмил?р. .

Балалар бакчасында, башлангыч сыйныфларда укучылар авырып китс?, анда 7 к?нг? карантин игълан ител?. ?г?р авырган бала амбулатор д?ва 5 алганда, аны? бел?н контактта булган бала булса, аны 17 к?н буе балалар коллективына кертмил?р. Балаларны чыныктыру эше алып барылырга тиеш. Физкультура ??м спорт бел?н ш?гыльл?н?г?, режим саклауга игътибар кир?к.

Гад?тт?, скарлатина авыруы гомерлек иммунитет калдыра. Балалар кабаттан скарлатина бел?н бик сир?к авырыйлар. Авыруны? беренче к?нн?ренд? интоксикация аркасында ??м йотканда авырту сизелг?нг?, баланы? аппетиты бик яхшы булмый. Аны к?чл?п ашатырга ки??ш ителми, ч?нки бу аны костырырга ??м к?ефен ?иб?рерг? м?мкин. Эч?се килг?нд? лимон, м?к ?ил?ге, алма бел?н ч?й эчертерг? кир?к. Яшен? карата баланы к?нен? 4-5 м?рт?б? ашату зарур. Беренче к?нн?рд?, тамак т?бенд? авырту булганга, яшелч?ле-с?тле продуктлардан пешерелг?н сыек ашлар бир? файдалы. Шулай ук пешерелг?н балык бирерг? була. 7-9 к?нн?н авыруны? туклануы с?лам?т балаларныкыннан аерылырга тиеш т?гел. Л?кин рационнан ?че соусларны, т?мл?ткечл?рне чыгарып тору зарур, ч?нки б?ерл?рг? авырлык кил?е бар. Витаминнарга ё- бай яшелч?, ?ил?к-?имешл?р, сокларга ?стенлек бирерг? кир?к.

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]