Пенсия

Пенсия Вики?ыентыкта

Пе?нсия ( лат.   pensio , т?л??) ? даими ??м т?ртипле р?вешт? ( гад?тт?- ай саен ) т?л?н? торган акча .

• Пенсия яшен? ?итк?н ( картлык буенча )
• Инвалидлык алган
• Туйдыручысын югалткан кешел?рг? т?л?н? ^[1] .

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• 1673 елда Франция х?рби-ди?гез флоты офицерлары ?чен пенсия бел?н т?эмин ит? кертел?.
• 1790 елда Б?ек Франция инкыйлабы чорында 50 яшен? ?итк?н ??м 30 ел хезм?т итк?н д??л?т хезм?тк?рл?ре ?чен пенсия т?л?? турында канун кабул ител?.
• 1889 елда р?сми д??л?т пенсиясен? алман канцлеры Отто фон Бисмарк нигез салган.
• 1908 елда Б?екбритания ??м Австралия кушыла.

Россияд? [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Россия империясенд? пенсияне Петр I керт?. А?а кад?р патша хезм?тенд?гел?рг? ?ир яис? тун б?л?к итк?нн?р. Пенсияг? офицерлар гына лаек була. 25 ел хезм?т итк?н солдатларга пенсия каралмый.
• Инкыйлабтан со? 1918 елда пенсияне Кызыл Армия инвалидларына билгелил?р.
• 1923 елда отставкага чыккан большевикларга бирел? башлый.
• 1928 елдан кайбер завод хезм?тк?рл?рен? пенсия билгел?н?.
• 1937 елдан гади халык та пенсия турында ишет?.

Башкортстанда [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• 2015 елны? 1 октябрен? Башкортстанда 1 136 788 кеше ( эшл??чесе 381 962) пенсия ала.
• Уртача пенсия к?л?ме ? 11 430 сум (~191 $).
• Социаль пенсия к?л?ме ? 8 253,6 сум (~137 $) ^[2] .

Пенсия яше [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

К?п илл?рд? пенсияг? 65 яшьт?н чыгалар. Японияд? ген? пенсия яше 70 яшь дип билгел?нг?н ( илд? гомер озынлыгы ? 82 ел ). Россияд? хатын-кызлар 55 яшьт?н, ир-атлар 60 яшьт?н чыга.

Пенсия т?рл?ре [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Б?л? пенсиясе
• Шартлы-туплау пенсиясе
• Туплау ( ?ыелып бару ) пенсиясе

2002 елдан Россияд? уздырылучы пенсия реформасы пенсияне ике ?лешк? б?лде: страховой ?леше ??м туплау ?леше.

Пенсия к?л?ме [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• I ? Дания   Дания (аена 3000 $)
• II ? Финляндия   Финляндия (аена 1900 $)
• III ? Норвегия   Норвегия
• IV ? Израиль
• V ? Алмания   Алмания
• VI ? Испания   Испания
• VII ? АКШ   АКШ (аена ~1164 $)
• …
• XVIII ? Русия   Русия (~280 $)

Кызыклы факт [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Кытайда пенсияне д??л?т хезм?тк?рл?рен? ген? т?лил?р. Таиланд ??м Т?рекм?нстанда ?лк?нн?рне балалары кайгыртырга бурычлы дип санала.

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Валентин Роик. Обязательное и добровольное пенсионное страхование. М.: Альпина Паблишер, 2014 ISBN 978-5-9614-2235-1
• Пенсия:кайда, к?пме? Ирек м?йданы , 19 ноябрь, 2015 ел, № 21 (277)

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]