Латвияд? ислам
Д??л?т	Латвия

Латвияд? ислам ( лат. Isl?ms Latvij? ) ? Латвия территориясенд? ислам дине. М?селманнар илд? дини азчылык т?шкил ит?. Р?сми саннар буенча, Латвия халкыны? (1 906 ме? кеше) 0, 15 % ы (2 ме? кеше) ? Ислам дине тарафдары ( 2020 ) ^[1] .

Тарих [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Латвия ?иренд? м?селманнар беренче тапкыр XIX гасыр башында терк?лг?н. М?селманнар, нигезд?, татарлар ??м т?рекл?р булган. Т?рекл?р арасында 1877 елда Кырым сугышы ??м Рус-т?рек сугышларында ?сир т?шк?н т?рекл?р д? була. 1877 елда Плевна камалышыннан (рус.) татар. со?, Цесис ??м х?зерге Екабпилс ш???рл?рен? бернич? й?з т?рек ?сире китерел?, аларны? тифтан ?лг?нн?рен яш?г?н казармалары янындагы зираттта ?ирл?г?нн?р. 1879 елда ?сир т?рекл?рне? к?бесе Т?ркияг? кайтып кит?, ?мма кайбер т?рекл?р Латвияд? калуны ?стен к?р? ^[2] . 1878 елда муниципалитет зиратта ??йк?л урнаштырган. Беренче б?тенд?нья сугышы башлангач, Цесис фронт ш???ре дип игълан ителг?н. Т?рекл?р РИ эчке губерналарына к?чеп кит?рг? м??б?р булган.

ХХ гасыр башына Ригада латышлар (барлык халыкны? 42% ы), алманнар (25%), руслар (17%), поляклар ??м я??дл?р (5 ?р%), литвалылар (3%) яши. 1913 елда инде руслар (20%) алманнарны (13%) узып кит?.

1902 елда Латвияд? м?селман ??мгыяте т?зел? ??м х?к?м?т тарафыннан р?сми р?вешт? таныла, м?селманнар ?чен гыйбад?т залы ачыла. М?селман ??мгыятене? имамы Ибра?им Давытов була. XX гасыр башында Латвияд? яш?г?н м?селманнар Россия империясе армиясен? чакырыла. Хезм?тт?н азат ителг?ч, к?бесе М?ск??г? к?чеп кит?.

Советлар берлеге оешу ??м Ватандашлар сугышы чорында Латвияг? к?п кен? качаклар, шул ис?пт?н т?рле милл?т м?селманнары кил?. 1928 елда Рига м?селман ??мгыяте башлыгы ( имам ) итеп Шакир х?зр?т Х?снетдинов сайлана. Ул 1940 елга кад?р шушы вазифаны башкара.

2001 елда ?з?к статистика Бюросы ?иде Ислам т?ркемен, ? 2002 елда нибары биш т?ркемне терк?г?н. Алар арасында Руфия Шервирева (Rufia Shervireva) ?ит?кчелегенд?ге ≪Идел≫ м?селман оешмасы ??м Мусан Мачигов (Musan Machigov) ?ит?кчелегенд?ге чеченнарны? ≪Иман≫ м?селман ??мгыяте була ^[3] .

Латвияд? м?селманнарны? саны 5 000?10 000 кеше т?шкил ит?, бу сан акрынлап арта бара. Ислам м?д?ни ?з?ге б?ял?венч?, 2015 елда Латвияд? 10 ме? м?селман яши. Латвия м?селманнары т?рле милл?т в?килл?ренн?н тора, шул ис?пт?н гар?пл?р , руслар ??м латышлар . Латвияд?ге барлык м?селманнар да диярлек с?ннил?р , шулай ук ?хм?диял?р д? бар.

2009 елда латыш шагыйре ??м т?р?ем?че, бернич? телне, шул ис?пт?н т?рек ??м гар?п телен камил бел?че Улдис Берзиньш беренче латышча Коръ?н т?р?ем?сен эшли. Т?р?ем? Latvijas Kulturkapitala фонды, м?д?ни проектларга д??л?т акчалары б?леп бир? торган д??л?т органы ярд?ме бел?н гам?лг? ашырыла ^[4] .

Латвияне? Ислам м?д?ни ?з?ге р?исе ? Олег Петров ( 2016 елда С?рияг? китк?н ^[5] ), 2016 елдан Х?мз? Янис Луциньш ( милл?те буенча латыш ). Латвия Ислам м?д?ни ?з?ге имам-хатыйбы ? Захер Барадие.

М?чет [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Т?п м?кал?: Рига м?чете

Ригада беркайчан да махсус т?зелг?н биналы м?чет булмаган, х?тта Россия империясене? башка барлык губерна ?з?кл?ренд? м??б?ри р?вешт? булган татар м?чете д? Ригада булмаган ^[6] .

2005 елга кад?р Рига м?селманнарыны? м?чете Лиенес урамында урнашкан була. 2005 елны? ??енд? Рига ш???рене? Бривибас урамындагы 104нче йортта я?а м?четне? ишекл?ре ачыла ? зур к?пфатирлы торак йортка янкорма корыла.

Сылтамалар [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Латвияне? Ислам м?д?ни ?з?ге сайты 2020 елны? 17 гыйнвар к?ненд? архивланган . (рус.)
• Рига м?селманнарыны? ≪Мирас≫ берлеге

Иск?рм?л?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]