Григорий Трошин
, Григорий Яков улы Трошин (
рус.
Григорий Яковлевич Трошин
,
1874 елны?
30 сентябре
,
РИ
,
Вятка губернасы
,
Алабуга ?язе
, Мушак ?
1938 елны?
13 марты
,
Чехословакия
,
Пра?а
) ? галим-психиатр,
Казан университеты
профессоры (
1920
?
1922
),
Чехословакияне?
≪Рус табиблары берлеге≫ р?исе. С?яси золым корбаны ? ≪ф?лс?ф? пароходы≫нда чит илг? с?релг?н (
1922
).
1874 елны?
30 сентябренд?
Вятка губернасы
Алабуга ?язе
(
х?зерге
Удмуртияне?
Кыяс районы
) Мушак авылында
Сарапул
технигы-
инженер
ярд?мчесе Яков Акакий улы Трошин гаил?сенд? туган. Сарапулда руханилар укухан?сен,
Вяткада
руханилар академиясене? 3 курсын т?мамлагач (
1894
), тормышын тамырдан ?зг?ртерг? карар ит?:
1895 елда
Казанны?
3нче гимназиясенд?
?лгерг?нлек аттестатына имтиханнар тапшырып,
Казан университетыны?
юридик факультетына кабул ител?. Тизд?н ?зен психология ??м психика к?бр?к кызыксындырганын а?лап, медицина факультетына к?ч? (
остазы
академик
В. П. Осипов
(
1871
?
1947
). Студент вакытында ук (
1899
) ≪Казан университетыны? нерв авырулары клиникасы хезм?тл?ре≫ басмасында ф?нни м?кал?л?р бастыра башлый.
1903 елда
Петербургта
Х?рби-медицина академиясенд? докторлык диссертациясе яклый. Диссертация академик
В. М. Бехтеревны?
анатомия лабораториясе ≪Хезм?тл?р≫енд? басылып чыга. Диссертация яклагач, Петербургта т?пл?неп кала. ?зене? ≪Артта калган ??м нормаль булмаган балалар ?чен ш?хси психиатрия м?кт?бе-д?вахан?се≫ була. Петербургтагы т??риб?се галимне капиталь хезм?те ? ме? битлек, ике томлык ≪
Т?рбияне? антропологик нигезл?ре. Нормаль ??м нормаль булмаган балаларны? чагыштырма психологиясе
≫ хезм?тен язуга эт?р?.
Инкыйлаб
чорында ? Петербург педагогия институтында профессор.
1919 елда
Казанга
к?ч?. Казан университетыны? медицина факультеты галимне сентябрьд?н вакантлы психиатрия кафедрасында лекциял?р укырга чакыра.
1920 елны?
27 маенда
психиатрия кафедрасы буенча профессор итеп сайлана. 3 ел Казан университеты студентларына психиатрия, рухи авырулар клиникасы, нормаль ??м патологияле психология, балалар психопатологиясе ??м ярд?мче м?кт?пл?р оештыру курсларыннан белем бир?. Ул шулай ук Витнаробта (
педагогия институты
шулай аталган
) м?кт?пк?ч? т?рбия б?лекч?сенд? д? лекциял?р укый.
1922 елда
медицина факультетыны? деканы итеп сайлана.
Г. Я. Трошин вакытында
Казанда
университетны? психиатрия клиникасы тулы к?чен? эшл?п кит?. ?леге клиниканы ачуны
1890 елда
ук
В. М. Бехтерев
,
1910 елда
В. П. Осипов сораган булган.
1911 елда
клиника оештырыла,
1914 елга
?и?азлап бетер? к?зд? тотыла. ?мма
Беренче б?тенд?нья
??м
Ватандашлар
сугышлары вакытында клиника бинасы яралыларны кабул ит? башлый.
1917 елда
психиатрия клиникасын я?адан ачу турында с?з кузгатыла. Ординатор итеп Мария Алексей кызы Гордина чакырыла. Булачак ире Г. Я. Трошин бел?н берг?л?п, клиниканы аякка бастыру ?чен зур к?ч куялар.
1921 елда
бинаны (
?ире бел?н
) х?рби ведомстводан университетка кире кайтаруга иреш?л?р.
Ватандашлар сугышыны?
авыр елларында медицина ?и?азлары, препаратлар, китаплар, кир?кле материаллар табарга туры кил?.
1922 елны?
гыйнварында
югары м?кт?пне? авыр х?лг? т?ш?ен? ризасызлык белдереп,
М?ск??
профессурасы эш ташлый.
Казан
профессорлары М?ск??д?ге коллегалары башлангычын хуплый: каникулдан со? укуларны башламаска карар ител?.
Казан университеты
советыны?
21 гыйнвардагы
утырышында университетны? кил?ч?кт? яш?вен т?эмин ит?рг? тиешле комиссия т?зел?
(комиссияд? ректор А. А. Овчинников, деканнар профессорлар
И. А. Стратонов
, Г. Я. Трошин, К. В. Войт, А. Я. Богородский, Б. П. Кротов эшли
). Комиссия тал?пл?ре арасында
1917 елдан
со? ачылган (
ягъни совет
) вузларын кыскарту т?къдиме д? була.
Советлар хакимияте
, халыкара гауга чыгудан куркып, исемн?ре д?ньяга танылган галимн?рг? карата ≪
инкыйлаб
дошманнары≫на карата кулланылган кискен чаралар к?рерг? ??рь?т итми. ?мма аларны пароходка (
≪
Ф?лс?фи пароход
(рус.)
татар.
≫
) т?яп, илд?н с?рерг? карар кылына.
РКП(б) ?К
с?яси бюросы б?тен ил буенча исемлек т?зи. ?леге исемлекк? эл?кк?н Казан галимн?ре арасында Г. Я. Трошин да була.
Башта профессорларны халык алдында пычрату эше башкарыла. ≪
Правда
≫ газетасыны?
7 март
??м
20 июль
саннарында Казан пофессорларына каршы юн?лтелг?н ≪
Директива Милюкова и казанская профессура
≫, ≪
Портрет казанской профессуры
≫ м?кал?л?ре басыла.
РКП(б) ?лк? комитетыны?
≪Коммунистический путь≫
айлык басмасыны?
июль
санында ≪
Последние могикане
≫ м?кал?сенд? Казан профессорлары-медикларга, аерым алганда, Г. Я. Трошинга, ≪инкыйлабка каршы чыгышлар ясадылар≫ дип гаеп ташлана.
1922 елны?
16 августы
т?ненд? ГПУны? Татарстан с?яси б?леге Г. Я. Трошинны кулга ала.
Казан университеты
?ит?кчелегене? галимне алып калу тырышлыгы бушка кит?.
Ноябрь
башында профессорны
М?ск??г?
озаталар.
1922 елны?
декабренд?
Петроградны?
Нева
пристаненн?н пароходка т?яп, илд?н с?р?л?р
[1]
(
1923 елны?
февраленд?
хатыны М. А. Гордина да чит илг? кит?рг? м??б?р була
). Г. Я. Трошин
Алманияд?н
Пра?ага
к?чеп кил?. Я. А. Каменский исеменд?ге Рус педагогика университетында укыта. 15 ел
Чехословакияне?
≪Рус табиблары берлеге≫ р?исе булып тора. Гыйльми эшч?нлеген д?вам ит?.
1938 елны?
13 мартында
Пра?ада вафат була.
1999 елда
ТР прокуратурасы карары бел?н исеме аклана.
- Б. Ф. Султанбеков
, С. Ю. Малышева
. Трагические судьбы. К.:
ТКН
, 1996, с. 48-70.
ISBN 5-298-00653-1