Гал? Ходаяров
? м?галлим, шагыйрь, ??м?гать эшлеклесе. Татарстанны? М?гариф комиссары (
1931
). Башкортстан ??м Татарстан тарихында якты эз калдырган ш?хес.
[2]
[3]
[4]
Гал? (Гал?этдин) Гайнетдин улы Ходаяров
Уфа губернасы
Б?л?б?й ?язе
Иске Калмаш волостены?
Аблай
авылында (х?зерге
Чакмагыш районы
) ярлы крестьян гаил?сенд? туган. ?ирсезлект?н ??фаланган Гайнетдин абзый гаил?се ?зенекед?й язмышлы кешел?р бел?н берл?шеп,
1897 елда
Уфа ?язенд?ге
Кара Якуп
?ирен? к?чеп утыра ??м
Дим
буенда
Я?а Абдулла
диг?н авыл барлыкка кил?. ?тисе ун яшьлек Гал?не
Сембер губернасына
чыгарып ?иб?р?, тегесе ?з к?нен ?зе к?р? башлый. Башлангыч белемне
З?ябаш
авылы м?др?с?сенд? ала.
1907 елда
Уфага килеп,
≪Галия≫ м?др?с?сен?
укырга кер?. Шунда ул ?д?би и?ат (нигезд?, шигърият жанрында) ??м журналистлык бел?н ш?гыльл?неп, кайбер язмаларын Ырынбурдагы
≪Шура≫ журналында
бастыра.
1912 елда
укыту-т?рбия эшл?рене? куелышыннан риза булмыйча баш к?т?рг?н 64 ш?керт бел?н берг? м?др?с?не ташлап чыгып кит?. Аннан урысча укып урта белем ала.
1919 елда
Коммунистлар партиясе
сафына кер? ??м ?зе кебек кешел?р бел?н совет матбугатын ??м м?гарифен барлыкка китер? эшен? кереш?. Бу д?верд? татарча ??м башкортча г?зитл?р оештыру, я?а д?реслекл?р язу, марксизм-ленинизм классиклары ?с?рл?рен милли телл?рг? т?р?ем? ит? ?чен Ходаяров кебек ?зерлекле егетл?р кир?к була.
1917 елга
кад?р татарча
Казанда
? 29,
Ырынбурда
? 15,
Уфада
14 г?зит ??м журнал н?шер ителг?н. Безд? элект?н чыгып килг?н татарча г?зитл?р гражданнар сугышы аркасында тукталып тора, бары тик
1919 елны?
июненд?
Уфа
аклардан азат ителг?ч,
С?лах Атнагулов
м?х?ррирлегенд? аякка бастырылган
Кызыл юл
г?зите бер елдан “Ш?рекъ ярлылары” дип исемл?н? ??м ?ит?кчесе итеп Гал? Ходаяров билгел?н?, тагын да бер елдан
Газыйм Касыймов
м?х?ррирлегенд? ≪Урал≫ исеменд? чыга башлый.
1922 елны?
июнь-июленд?
Башкортстан
башкаласы
Ст?рлетамактан
Уфага
к?черел? ??м шу?а б?йле андагы “Башкортстан х?б?рл?ре” (б?генге
Кызыл та?
) г?зите д? Уфадагы “Урал” бел?н кушыла.
Х?зерге
Ярм?к?й районыны?
Суккул
авылында туган С?лах Атнагулов
М?ск??г?
?з?к татар-башкорт комиссариатына эшк? ?рл?тел?, башкаладагы “Кызыл Армия” ??м “Эшче” диг?н татар г?зитл?рен? ?ит?кчелек ит?, со?рак ? “Татарстан” ??м
≪Кызыл Татарстан≫
г?зитл?ре м?х?ррире, Татарстан Гыйльми ?з?ге р?исе. Репрессиял?р корбаны.
Чыгышы бел?н
Бишб?л?к районыны?
Бикт?ш
авылыннан булган Газыйм Касыймов Татарстанны? Югары суд контроль комиссиясе ?гъзасы ??м ревтрибунал р?исе итеп билгел?н?. Ул да репрессиял?р корбаны.
Гал? Ходаяров утыз яшенд? Казанга китеп, и?ади ??м и?тимагый эшч?нлеген бернич? тармак буенча ??елдереп ?иб?р?.
Татарстан китап н?шриятын
оештыруда катнаша ??м а?а ?ит?кчелек ит?. С?яси китаплар т?р?ем? ит?, д?реслекл?р яза, с?яс?т, ху?алык, м?д?ният, ?д?бият, с?нгать темаларына г?зит-журналларда чыгышлар ясый. ? бит шул ук вакытта ул югары вазыйфалар били:
Казан педагогика институты
директоры (
1929
-
30
), Татарстан м?гариф халык комиссары, ТАССР Халык ху?алыгы советы р?исе урынбасары, Авыл ху?алыгы кооперативлары берлеге р?исе.
1932 елда
Гал? Ходаяров ≪советка каршы пропаганда алып бару≫да гаепл?неп, ?ч елга ирегенн?н м?хр?м ител? ??м
?стерхан
т?б?ген? с?рел?. Х?кем срогын тутыргач,
?стерханда
к?йм?л?р т?з? верфенд?, аннан Казанда
≪Спартак≫ фабрикасында
эшли. Л?кин
1936 елны?
августында аны я?адан кулга алалар ??м, ?ст?м? гаепл?р тагып-нитеп тормыйча, биш елга
Колыма
озаталар. Биш елын тутыргач, Г. Ходаяров ≪махсус к?черел?че≫ сыйфатында
Казакъстанда
яши, анда ??в?л кара эшт?, аннан башлангыч м?кт?пт? укытучы булып эшли.
1956 елда
реабилитациял?неп, яшьлек ш???ре Уфага кайта ??м шунда яш?п,
1966 елда
вафат була.
- ↑
Кудояров варианты да бар
- ↑
“Кире кайтарылган исемн?р” (Казан, 1990 ел)
- ↑
Исм?гыйль Р?миев
,
Р?ис Даутов
≪?д?би с?злек≫ (Казан, 2001 ел)
- ↑
“Татар энциклопедия с?злеге” (Казан, 2002 ел)