1977 елда т?зелг?н
Лондон
??мигъ м?чете
Байт?л-Футу м?чете
? К?нбатыш Аурупада и? зур м?четл?рне? берсе
1889 елда т?зелг?н Ша? ?и?ан м?чете ? Британияне? и? борынгы м?чете
Б?екбританияд? ислам
(
ингл.
Islam in the United Kingdom
) ?
Берл?шк?н Корольлек
территориясенд?
ислам
дине. Р?сми м?гъл?матлар буенча, Б?екбритания халкыны? (67 886 ме? кеше) 6,30 % ы (4 130 ме? кеше) ? Ислам дине тарафдары (
2020
)
[1]
. Ислам х?зерге Б?екбританияд? динн?р арасында тарафдарларыны? саны ?сеше тизлеге ??м ???мияте буенча икенче урында тора. Берл?шк?н Корольлект? м?селманнарны? к?пчелеге
с?нни
ислам тарафдары (илд?ге м?селманнарны? 75 % ы), шулай ук
шигыйлар
(5 %),
?хм?диял?р
(1 %) д? бар. М?селманнарны? к?бесе
К?ньяк Азияд?н
(аерым алганда,
Бангладеш
,
Пакистан
??м
Т?ньяк ?индстаннан
) килг?н иммигрантлар яки иммигрант н?селе. Башка м?селманнар ?
Якын К?нчыгыш
,
?фганстан
,
Малайзия
??м
Сомали
, шулай ук
Нигерия
,
Уганда
??м
Сьерра-Леоне
кебек
Африка
илл?ренн?н к?чеп килг?н икътисади ??м с?яси
м??а?ирл?р
.
Мерсия короле Оффаны? алтын манкусы.
VIII гасыр
Ислам
динене?
Берл?шк?н Корольлек
территориясенд?
VIII гасырдан
билгеле булуына д?лил булып,
757
?
796 елларда
Мерсия короле булган
Оффаны?
(ингл.)
татар.
Габбасил?р х?лиф?леге
(ингл.)
татар.
динарына охшатып ?з акчасын (
алтын манкус
) суктыру факты тора.
Урта гасырлар
м?селман галимн?рене? (
?р-Рази
,
?бу Гали ибн Сина
,
?б? В?лид бине Р?шд
?. б.) ф?лс?ф?г?, медицинага ?. б. ф?нн?рг? караган гыйльми хезм?тл?ре,
латин телен?
т?р?ем? ителг?ч, Англия галимн?ре арасында яхшы билгеле булган.
М?селман
маврлар
(ингл.)
татар.
XVI гасыр
драматурглары Джордж Пил (
George Peele
) ??м
Уильям Шекспир
и?атына сизелерлек йогынты ясаган. Аларны? кайбер ?с?рл?ренд? (
Джордж Пилны? ≪Алькасарда к?р?ш≫ ??м У. Шекспирны? ≪Венеция с??д?г?ре≫, ≪Тит Андроник≫ ??м ≪Отелло≫
) мавр персонажлар бар.
XVI гасырда
Т?ньяк Африка
,
Якын К?нчыгыш
??м
?з?к Азия
м?селманнары
Лондонда
дипломат, т?р?ем?че, с??д?г?р, музыкант булып эшл?г?н.
Елизавета I
? XVI гасыр ахырында м?селман илл?ре бел?н с?яси берлекл?р ??м с??д? м?н?с?б?тл?ре урнаштырган беренче Британия монархларыны? берсе була.
1578 елда
Госманлы империясе
солтаны
Морат III
бел?н дипломатик м?н?с?б?тл?р урнаштырыла.
1707 елда
Шотландия
бел?н берлек т?зег?нче, Англияд? аз санлы м?селманнар яш?г?н.
XVIII гасырда
Британияг? килг?н беренче зур т?ркем м?селман ир-атлар
?индстан
субконтинентыннан (нигезд?,
Бенгалия
регионыннан) Британия К?нчыгыш - ?индстан компаниясенд? эшл?? ?чен ялланган ласкарлар (
ди?гезчел?р
) була, аларны? к?бесе биред? т?пл?неп кала ??м ?ирле
хатын-кызларга
?йл?н?. Беренче м?селман ??мгыятьл?ре д? Британияне? портлы ш???рл?ренд? оеша.
1911 елда
Британия империясе
составында 94 миллион м?селман халкы булган
[2]
.
1920 елларга
Британия империясе
д?ньядагы м?селман халкыны? яртысын ?з эчен? ала. Британия ?индстан армиясене? 400 ме?н?н артык м?селман солдаты Британия ?чен сугыша, 62 060 ы сугышта ?л?. Ярты миллион м?селман солдаты Британия ?чен
Икенче б?тенд?нья сугышында
нацистларга каршы к?р?ш?
[3]
.
Икенче б?тенд?нья сугышыннан
со? элеккеге Британия колониял?ренн?н, нигезд?,
?индстан
,
Пакистан
??м
Бангладештан
, м?селман мигрантлары кил? к?ч?я. Илне? х?к?м?те ??м бизнес илне торгызу ?чен м?селманнарны ??леп ит?. ?индстаннан ??м Пакистаннан килг?н табиблар с?лам?тлек саклау хезм?тен оештыруда т?п рольне уйный
[4]
.
1889
?
1908 елларда
Б?екбританияд? и? борынгы м?селман оешмасы ? Британия м?селманнары ассоциациясе эшл?п кил?
[5]
.
1996 елда
ил м?селманнарыны? берд?м в?киллекле органы ? Б?екбритания м?селманнары шурасы (
Muslim Council of Britain
) оештырыла, ул х?к?м?т тарафыннан танылган. 2018?2020 елларда генераль с?ркатип ? ?арун Хан (
Harun Khan
), Британияне? бу вазифаны бил?г?н беренче м?селманы.
1990 еллар
уртасында Б?екбританияд? 839 м?чет ??м 950 т?рле м?селман оешмасы ис?пл?нг?н.