Астероидлар билбавы ? Марс ??м Юпитер орбиталары арасындагы кытыршы формадагы объектлар ( астероидлар яки кече планеталар ) бел?н тупланган Кояш системасыны? ?лк?се.

Еш бу ?лк? астероидлар баш билбавы яки т?п билбау дип й?ртел?. Шушы атама б?т?н кече планеталар тупланмалары: Койпер билбавы , ч?челг?н диск ??м Оорт болыты бел?н аермасын к?рс?т?.

1850 елларда Александр фон Гумбольдт бу т?шенч?не керт?.

Астероидлар билбавыны? суммар массасы Айны? массасы 4% т?шкил ит?, яртысы 4 и? эре объектында тупланган: Церера , (2) Паллада , (4) Веста ??м (10) Гигея . Аларны? уртача радиусы 400 км т?шкил ит?, бу пояста берд?нбер к?рл? планета Церера 950 км радиусына ия, ул Паллада ??м Веста суммар массасыннан ике тапкыр зуррак.

К?пчелек астероидлар радиуслары бернич? дист? метр гына т?шкил ит?, ?итм?с? астероидлар бу ?лк?д? шундый ч?челг?н, шу?а к?р? анда очып узган бернинди гал?ми аппарат астероидлардан зыян к?рм?г?н.

Юпитерны? гравитацион кыры кече планеталарны? орбиталарына ??рвакыт т?эсир итк?н, ?ст?м? орбиталь энергиясен бирг?н, н?ти??д? бу ?исемн?р ?зара б?релешк?нн?р ??м протопланетада ябыша алмаганнар.

Н?ти??д? к?п кен? планетезимальл?р (планета яралгылары) к?п кен? кечкен? китекл?рд? ватылган булып чыкканнар, аларны? бер ?леше Кояш системасыннан тыш чыгарып ташланганнар, икенче ?леше Кояш системасыны? сузылган орбиталарында эл?кк?нн?р ??м планеталар ул ватыклардан со?гы авыр бомбалау кичерг?нн?р.

Шул д?верд?н со? булган б?релешл?р н?ти??сенд? астероидлар гаил?леге ??м зодиакаль яктылыкны булдыручы гал?ми вак тузан хасил булганнар.

Юпитерны? гравитацион кыры шулай ук тотрыксыз орбиталар ?лк?л?рен булдыра, анда Юпитер бел?н резонансы с?б?пле астероидлар булмый диярлек. Бу ?лк?г? эл?кк?н астероид кыска вакыт эченд? шушы орбитадан Кояш системасыннан тыш яис? эчке планеталар орбитасына чыгарып ташланачак.

Аерым астероидлар ?зенч?лекле спектрына ия. Т?п билбауда астероидларны? 3 спектраль сыйныфы табылган: к?мерсу (С сыйныфы), силикат (S сыйныфы), металлик яки тимер (М сыйныфы). Гал?ми с?н?гать карашы буенча б?тен сыйныфлар, аеруча металлик астероидлар кызыксыну тудыра, б?лки, кил?ч?к с?н?гатьт? кулланылып була.

К?ренешл?р [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

Кояш системасы
?з?к йолдыз ??м планеталар	Кояш  • Меркурий  • Чулпан  • ?ир  • Марс  • Юпитер  • Сатурн  • Уран  • Нептун
к?рл? планеталар	Церера ? Плутон ? ?аумеа [ru] ? Макемаке ? Эрида [ru] ? Кандидатлар: Седна [ru] ? Орк [ru] ? Квавар [ru] ? Го?го? [ru] ? Салация [ru]
зур иярченн?р	Ганимед ? Титан ? Каллисто ? Ио ? Ай ? Европа ? Тритон [ru] ? Титания [ru] ? Рея [ru] ? Оберон [ru] ? Япет [ru] ? Харон [ru] ? Ариэль [ru] ? Умбриэль [ru] ? Диона [ru] ? Тефия [ru] ? Энцелад ? Миранда [ru] ? Протей [ru] ? Мимас [ru] ? Нереида [ru]
Иярченн?р / бо?ралар [ru]	?ирнеке ? Марсныкы ? Юпитерныкы / ? [ru] ? Сатурнныкы [ru] / ? [ru] ? Уранныкы [ru] / ? [ru] ? Нептунныкы [ru] / ? [ru] ? Плутонныкы [ru] / ? [ru] ? ?аумеаныкы [ru] ? Макемакеныкы [ru] ? Эриданыкы [ru]
Беренче ачылган астероидлар	(2) Паллада ? (3) Юнона ? (4) Веста ? (5) Астрея ? (6) Геба ? (7) Ирида ? (8) Флора ? (9) Метида ? (10) Гигея ? (11) Парфенопа
Кече ?исемн?р	Метеороидлар [ru] ? астероидлар / аларны? иярченн?ре [ru] ( ?ир тир?ли [ru] · баш пояс · троян [ru] · кентавр [ru] ) ? транснептун [ru] ( Койпер билбавы ( плутино [ru] · кьюбивано [ru] ) · ч?челг?н диск ) ? дамоклоидлар [ru] ? Кометалар ( Оорт болыты )
?ипотетик ?исемн?р	Вулкан [ru] ??м вулканоидлар [ru] ? Меркурий иярченн?ре [ru] ? Венера иярченн?ре [ru] ? ?ирне? башка иярченн?ре [ru] ? Анти?ир (Глория) [ru] ? Тейя [ru] , Фаэтон (элекке планеталар), Бишенче планета [ru] ? Бишенче газлы гигант [ru] ? Тугызынчы планета , Т?хе [ru] , X планетасы ??м башка транснептун планеталар [ru] ? Немезида
Астрономик ?исемн?р  ? Портал:Астрономия  ? Проект:Астероидлар

?д?бият [ ?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт? ]

• Ледяные сателлиты Солнца // Вокруг Света. ? 2006. ? № 2 (2785).
• Темпы открытия астероидов с 1980 по 2010
• Asteroids, comets, meteors 1993
• Elkins-Tanton Linda T. Asteroids, Meteorites, and Comets. ? First. ? New York: Chelsea House, 2006. ? ISBN 0-8160-5195-X .
• Blair, Edward C. Asteroids: overview, abstracts, and bibliography. ? 2002. ? ISBN 978-1590334829 .
• Britt, Daniel T.; Colsolmagno, Guy; Lebofsky, Larry. Main-Belt Asteroids // Encyclopedia of the solar system. ? 2007. ? ISBN 978-0120885893 .
• Kovacs, Jozsef. The discovery of the first minor planets // The European scientist: symposium on the era and work of Franz Xaver von Zach (1754?1832). ? 2004. ? Vol. 24, Acta Historica Astronomiae. ? ISBN 978-3817117482 .