한국   대만   중국   일본 
Мадагаскар ? Wikipedia

Б?лки, сез Мадагаскар утравы турында м?кал?сен эзлисез.


Мадагаскар ??м??рияте
Мадагаскар илтамгасы
Байрак Илтамга
Мадагаскар милли ?имны
Р?сми телл?р малагаси теле ??м француз теле
Башкала Антананариву [d]
Президент
Премьер-министр
Андри Радзуэлина
Кристиан Нтсай
Халык саны
? Б?я
? Халык тыгызлыгы

25?570?895 ( 2017 ) [1]
ТЭП (номинал)
??? Барлыгы
??? Кеше башына

14?554?754?115?$ [2] ??м 14?954?967?604?$ [2]  $
КП?И   0,501 [3]  
Акча бер?млеге малагаси ариарие [d]
Интернет-домен .mg
ISO коды MG
ХОК коды MAD
Телефон коды +261
С?гать кушаклары UTC+03:00 ??м Indian/Antananarivo [d] [4]
?ини коэффициенты 42,6 [5]

Мадагаска?р (малаг. Madagasikara, фр. ??м ингл. Madagascar) ? ?индистан океаныны? к?нбатыш ?лешенд?, Мадагаскар утравында ??м якында яткан утрауларда урнашкан д??л?т . М?йданы 587 ме? км², халык саны ? 18,4 млн кеше (2005). Башкала ? Антананариву ш???ре. Тарихка кад?р чорда Гондвана суперкыйтгасыны? б?лен?енн?н со?, Мадагаскар ?индстан ярымутравыннан 88 миллион ел элек аерылып чыга, бу ?ирле ?семлекл?рне? ??м хайваннарны? чагыштырмача изоляцияд? эволюциял?рг? м?мкин итк?н. Шул с?б?пле, Мадагаскар биот?рлелек кайнар ноктасы булып тора, Мадагаскарны? кыргый тормышны? 90%-тан артыгы ?ирд? беркайда да юк. Утрауны? т?рле экосистемаларына ??м уникаль кыргый тормышына якынаючы тиз ?с?че халык саны ягыннан ??м башка ?йл?н?-тир? куркынычлар яный.

Тарих

?зг?рт?

Мадагаскарда кешел?рне? беренче археологик ш??ите безне? эрага кад?р 2000 елга карый. Мадагаскарда кеше торагы безне? эрага кад?р 350-нче ел ??м безне? эраны? 550-нче елда каноэларда Борнео утравыннан килг?н Австронезия кешел?ре тарафыннан нигезл?нг?н. Боларга безне? эраны? 1000-нче елларда К?нчыгыш Африкадан Мозамбик Бугазын аркылы килг?н Банту кешел?ре кушылган. Вакыт узу бел?н Мадагаскарда башка т?ркемн?р яши башлаган, шуларны? ??рберсе Малагасий м?д?ни тормышына кертем ясаган. Малагасий кешел?ре еш 18 яки к?бр?к этник т?ркемг? б?лен?, шуларны? и? зурысы ?з?к биек ?ирл?рне? Мерина кешел?ре.
18-енче гасыр ахырына кад?р, Мадагаскар утравы ?зг?реп торучы и?тимагый-с?яси альянслар тарафыннан хаким ителг?н. 19-ынчы гасыр башыннан, утрауны? к?пчелек ?леше берл?штерелг?н булган ??м Мерина корольлеге буларак Мерина акс?якл?ре тарафыннан хаким ителг?н. Монархия 1897-енче елда ?имерелг?н, ул вакытта утрау Француз колония империясен? кертелг?н булган, аннан б?йсезлекне утрау 1960-ынче елда яулаган. Мадагаскарны? автоном торышы шуннан бирле д?рт т?п конституцион чор кичерг?н, алар ??м??риятл?р дип аталган. 1992 елдан бирле, д??л?т р?сми р?вешт? конституцион демократия буларак башкала Антананаривудан х?кем ител?. Шулай да, 2009-ынчы Малагасий с?яси кризиста, президент Марк Раваломанана отставкага чыгарылган ??м президент ку?те 2009 елны? мартында Андри Раджоэлинага тапшырылган. Конституцион х?кем с?р? 2014 елны? гыйнваренда ?ери Раджаонаримампианина халыкара ??м?гать тарафыннан ?т? к?ренм?ле ??м гадел дип танылган 2013 ел сайлавыннан со? президент булгач торгызыла. Мадагаскар Берл?шк?н Милл?тл?р Оешмасы , Франкофония ??м К?ньяк Африка ?сеш ??м?гате ?гъзасы булып тора.
2012 елда Мадагаскар халык саны якынча 22 миллионнан артык булган, шуларны? 90%-ы к?нен? $2 дан ким акча ала. Малагасий теле ??м француз теле икесе д? д??л?тне? р?сми телл?ре булып тора. Халыкны? к?пчелеге традицион малагасий ышанулар, христианлык яки икесене? кушылмасы тарафдарлары. Экотуризм ??м авыл ху?алыгы белем бир? системасына инвестициял?р бел?н берг?, с?лам?тлек саклау ??м ш?хси эшкуарлык Мадагаскар ?сеш стратегиясене? т?п элементлары булып тора. Раваломанана х?кем с?рг?нд?, бу инвестициял?р шактый икътисади ?сеш к?рс?тк?н, л?кин табыш халыкка тигезсез ?л?шенг?н булган, бу урта сыйныф ??м ярлылар арасында киеренкелекк? китерг?н. 2014 елда икътисад с?яси кризис бел?н з?гыйфьл?нелг?н ??м тормыш сыйфаты к?пчелек Малагасий халкы ?чен т?б?н булып кала.

2018 ел президент сайлаулары

?зг?рт?

2018 елны? 7 ноябренд? илд? президент сайлаулары уза. Беренче ??м икенче турда ?и?еп, Андри Раджоэлина илне? президенты итеп сайлана ??м 2019 елны? 19 гыйнварыннан вазифага кереш?.

Мадагаскар Патшалыгы

?зг?рт?

17-енче гасыр башында барлыкка кил?енн?н ?к тау Имерина патшалыгы яр буе патшалыкларына караганда к?чсезр?к булган [6] ??м 18-енче гасырда тагын да к?чсезр?к булып китк?н, ул вакытта Патша Андриамасинавалона аны ?зене? д?рт улы арасында б?лг?н. Бер гасыр диярлек сугыш ??м ачлыктан со?, Имерина 1793 елда Патша Андрианампоинимерина (1787-1810) тарафыннан ян? берл?штерелг?н. [7] Аны? баштагы башкала Амбохиманга ??м шуннан со?, [8] бу Мерина Патшасы ?зене? хакимиятен к?рше патшалыкларга ки??йтк?н. Аны? б?тен утрауны ?з контролена алу амбициясен? к?бесенч? аны? улы ??м варисы Патша Радама I ирешк?н, ул Британия х?к?м?те тарафыннан Мадагаскар Патшасы дип танылган.

Динн?р

?зг?рт?

Мадагаскар халкыны? (28,5 млн кеше, 2021 елга) зур к?пчелеге (~80―85?%) христианнар . Ислам дине тарафдарлары ― 10-15?%. ?ирле динн?рг? ышанучылар ― 5-7?%. Аз санлы ?инд дине , я??д дине тарафдарлары бар [9] .

 
Илне? башкаласы Антананариву (ингл.) м?чете

Сылтамалар

?зг?рт?

Иск?рм?л?р

?зг?рт?