Bu kararın istinad etti?i en kuvvetli muhakeme ve mantık ?u idi:
Esas, Turk milletinin haysiyetli ve ?erefli bir millet olarak ya?amasıdır. Bu esas ancak istiklal-i tamma malikiyetle temin olunabilir. Ne kadar zengin ve mureffeh olursa olsun istiklalden mahrum bir millet, be?eriyet-i mutemeddine muvacehesinde u?ak olmak mevkiinden yuksek bir muameleye kesb-i liyakat edemez.
Ecnebi bir devletin himaye ve sahabetini kabul etmek insanlık evsafından mahrumiyeti, acz u meskeneti itiraftan ba?ka bir ?ey de?ildir. Fi’l-hakika bu derekeye du?memi? olanların isteyerek ba?larına bir ecnebi efendi getirmelerine asla ihtimal verilemez.
Halbuki Turk’un haysiyet ve izzet-i nefis ve kabiliyeti cok yuksek ve buyuktur. Boyle bir millet esir ya?amaktansa mahvolsun evladır!
Binaenaleyh, ya istiklal ya olum!
??te halas-ı hakiki isteyenlerin parolası bu olacaktı.
Bir an icin bu kararın tatbikatında adem-i muvaffakiyete ducar olunaca?ını farz edelim! Ne olacaktı? Esaret!
Peki efendim. Di?er kararlara mutavaat halinde netice bunun aynı de?il miydi?
?u fark ile ki istiklali icin olumu goze alan millet, insanlık haysiyet ve ?erefinin icabı olan butun fedakarlı?ı yapmakla muteselli olur ve bi’t-tabi esaret zincirini kendi eliyle boynuna geciren miskin, haysiyetsiz bir millete nazaran yar u a?yar nazarındaki mevkii farklı olur.
Sonra Osmanlı hanedan ve saltanatının idamesine calı?mak, elbette Turk milletine kar?ı en buyuk fenalı?ı i?lemekti. Cunku millet her turlu fedakarlı?ı sarf ederek istiklalini temin etse de, saltanat devam etti?i takdirde, bu istiklale muemmen nazarıyla bakılamazdı. Artık vatanla, milletle hicbir alaka-i vicdaniye ve fikriyesi kalmamı? bir suru mecaninin, devlet ve millet istiklal ve haysiyetinin muhafızı mevkiinde bulundurulması nasıl tecviz olunabilirdi?
Hilafet vaziyetine gelince, ilim ve fennin nurlara musta?rak kıldı?ı hakiki medeniyet aleminde gulunc telakki edilmekten ba?ka bir mevzuu kalmı? mıydı?
Goruluyor ki verdi?imiz kararın tatbikatını temin icin henuz milletin unsiyet etmedi?i meselelere temas etmek lazım geliyordu. Umumca mevzu-i bahis olmasında azim mahzurlar tasavvur olunan hususların mevzu-i bahis olmasında zaruret-i mutlaka bulunuyordu.
Osmanlı hukumetine, Osmanlı padi?ahına ve Muslimin’in halifesine isyan etmek ve butun milleti ve orduyu isyan ettirmek lazım geliyordu.