한국   대만   중국   일본 
Mustafa Kemal Ataturk - Vikisoz ?ceri?e atla

Mustafa Kemal Ataturk

Vikisoz, ozgur soz dizini
( Ataturk sayfasından yonlendirildi)
Konulara gore bolunmu? sozler icin bakınız: Kategori:Mustafa Kemal Ataturk
Mustafa Kemal Ataturk
Do?um tarihi 1881
Do?um yeri Selanik
Olum tarihi 10 Kasım 1938
Olum yeri Dolmabahce Sarayı
Vikipedi maddesi
Vikiveri o?esi

Kemal Ataturk [1] ( 1934'e kadar Mustafa Kemal Pa?a , 1935'ten 1937'ye kadar Kamal Ataturk , [2] [3] yaygın olarak Mustafa Kemal Ataturk ), Turk mare?al ve devlet adamı. Kurucusu oldu?u Turkiye Cumhuriyeti'nde 1923'ten 1938'e kadar cumhurba?kanı olarak gorev yaptı.

Sozleri [ de?i?tir ]

Alfabetik sıraya gore sıralanmı?tır.

  • 30 A?ustos'ta sevk ve idare etti?im muharebede Turk milleti yanımdaydı. Bir insan, milletiyle beraber hareket etti?i zaman ne kadar kuvvetli hissediyor bilir misiniz? Bunun tarifi zordur. Bunu anlatmakta gucluk cekersem beni mazur gorunuz. [4]
  • Ahmaklar, memleketi Amerikan mandasına, ?ngiliz himayesine terk etmekle kurtulacak sanıyorlar. Kendi rahatlarını temin etmek icin bir vatanı ve tarih boyunca devam edip gelen Turk istiklalini feda ediyorlar! [5] (1919)
  • Akıl ve mantı?ın halledemeyece?i mesele yoktur. [6]
  • Amerika, Avrupa ve butun medeniyet dunyası bilmelidir ki Turkiye halkı her medeni ve kabiliyetli millet gibi kayıtsız ?artsız hur ve mustakil ya?amaya kesin karar vermi?tir. Bu haklı kararı bozmaya yonelik her kuvvet, Turkiye'nin ebedi du?manı kalır. [7]
  • Anadolu, en buyuk hazinedir. [8]
  • Arkada?larımız ve milletin butun fertleri gibi, milli davamızda benim de eme?im gecmi? ise, bu calı?mada i? yapma kuvveti ve ba?arı varsa, bunu bana mal etmeyiniz. Ancak ve ancak butun milletin manevi ki?ili?ine mal ediniz. Ben milletin bu yuksek manevi ki?ili?i icinde bir onemsiz fert olmakla mutluyum. Efendiler, millet butunuyle manevi bir ki?ilik halinde ve bir birle?mi? kitle ?eklinde belirdi ve bu yuce birli?i koruyarak ona du?man olanları ortadan kaldırdı. [9] (1923)
  • Artık Turkiye, din ve ?eriat oyunlarına sahne olmaktan cok yuksektir. Bu gibi oyuncular varsa, kendilerine ba?ka taraflarda sahne arasınlar. [10]
  • Asırlardan beri Turkiye'yi idare edenler cok ?eyler du?unmu?lerdir; fakat yalnız bir ?eyi du?unmemi?lerdir: Turkiye'yi!.. Bu du?uncesizlik yuzunden Turk vatanının, Turk milletinin u?radı?ı zararları ancak bir tarzda telafi edebiliriz: O da artık Turkiye'de Turkiye'den ba?ka bir ?eyi du?unmemek. Ancak bu zihniyetle hareket ederek her turlu selamet ve saadet hedeflerine ula?abiliriz. [11] (30 A?ustos 1924)
  • Asla ?uphem yoktur ki, Turklu?un unutulmu? medeni vasfı ve buyuk medeni kabiliyeti, bundan sonraki inki?afı ile atinin yuksek medeniyet ufkunda yeni bir gune? gibi do?acaktır. Bu soylediklerim hakikat oldu?u gun, senden ve butun medeni be?eriyetten dile?im ?udur: Beni hatırlayınız. [12]
  • Az zamanda cok ve buyuk i?ler yaptık. Bu i?lerin en buyu?u, temeli; Turk kahramanlı?ı ve yuksek Turk kulturu olan Turkiye Cumhuriyeti'dir. [13]
  • Ben, 1919 yılı mayısı icinde Samsun'a cıktı?ım gun elimde maddi hicbir kuvvet yoktu. Yalnız buyuk Turk milletinin soylulu?undan do?an ve benim vicdanımı dolduran yuksek ve manevi bir kuvvet vardı. ??te ben bu milli kuvvete, bu Turk milletine guvenerek i?e ba?ladım. [14]
  • Ben manevi miras olarak hicbir nass-ı katı', hicbir dogma, hicbir donmu?, kalıpla?mı? kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel mihver uzerinde akıl ve ilmin rehberli?ini kabul ederlerse manevi mirascılarım olurlar. [15]
  • Ben onları affederim, cunku kalbim vardır; onlar beni affetmezler, cunku kalpsizdirler. [16] (Du?manları icin soyledikleri.)
  • Ben, sadece evlenmek icin evlenmek istemiyorum. Vatanımızda yeni bir aile hayatı yaratmak icin once kendim ornek olmalıyım. Kadın boyle umacı gibi kalır mı? [17] (1923)
  • Ben, sava?larda dahi du?manın uzerinde bir kin duymam; yalnız askerlik kurallarının uygulanmasını du?unurum. [18] (1937)
  • Beni gormek demek mutlaka yuzumu gormek de?ildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu kafidir. [19]
  • Benim adım cok icki icer diye cıkmı?tır. Bunu siz de duymu? olacaksınızdır. Filhakika ben oteden beri icerim, ickiyi severim. Fakat istedi?im zaman bunu keserim. Vazifem esnasında bir damlasını a?zıma koymam. Vatan i?lerine icki karı?tırmam. ?cki ve vazife iki ayrı ?eydir. Birbirine tesiri dokunacak yerde vazifeyi elbette keyfe tercih etmeli, ickiyi behemahal kesmeli. [20]
  • Benim bir dinim yok ve bazen butun dinlerin denizin dibini boylamasını istiyorum. Hukumetini ayakta tutmak icin dini kullanmaya gerek duyanlar zayıf yoneticilerdir. Adeta halkı bir kapana kıstırırlar. Benim halkım demokrasi ilkelerini, gerce?in emirlerini ve bilimin o?retilerini o?renecektir. Batıl inanclardan vazgecilmelidir. ?steyen istedi?i gibi ibadet edebilir. Herkes kendi vicdanının sesini dinler. Ama bu davranı? ne sa?duyulu mantıkla celi?meli ne de ba?kalarının ozgurlu?une kar?ı cıkmasına yol acmalıdır. [21] [22] (1926-27 yıllarında Ataturk ile roportaj yapan Grace Ellison'ın 1928 yılında yayımlanan Turkey Today adlı kitabının 24. sayfasında ?ngilizce olarak yazıyor. Ancak Ataturk'un not defterlerine gore, Ataturk bir ?ngiliz gazetecinin (Grace Ellison'ı kastediyor) soylemediklerini yazdı?ını ve soylediklerini carpıttı?ını kendi el yazısıyla belirtiyor: Bir ?ngiliz gazetesi muhabiri benimle konu?uyor. Soylemedi?im ?eyleri yazıyor ve soyledi?im ?eyleri aleyhimize tefsir ediyor. Kendisini men ettim. Soz vermi?ti. Anladım ki ?stanbul'daki muallem insanlarla beraber adeta casus. [23] )
Herhangi bir ki?inin, ya?adıkca memnun ve mutlu olması icin gereken ?ey, kendisi icin de?il, kendisinden sonra gelecekler icin calı?maktır. Anlayı?lı bir adam, ancak bu ?ekilde hareket edebilir. Hayatta tam zevk ve mutluluk, ancak gelecek nesillerin ?erefi, varlı?ı, mutlulu?u icin calı?makta bulunabilir. [24]
  • Benim gozumde hicbir ?ey yoktur; ben yalnız liyakat a?ı?ıyım. [25]
  • Benim naciz vucudum elbet bir gun toprak olacaktır ancak Turkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır. Ve Turk milleti guven ve mutlulu?un kefili olan ilkelerle, medeniyet yolunda, tereddutsuz yurumeye devam edecektir. [26]
  • Benim Turk milletine, Turk cemiyetine, Turklu?un istikbaline ait odevlerim bitmemi?tir, siz onları tamamlayacaksınız. Siz de sizden sonrakilere benim sozumu tekrar ediniz. [27]
  • Bir hukumet iyi midir, fena mıdır? Hangi hukumetin iyi veya fena oldu?unu anlamak icin, "Hukumetten gaye nedir?" bunu du?unmek lazımdır. Hukumetin iki hedefi vardır. Biri milletin korunması, ikincisi milletin refahını temin etmek. Bu iki ?eyi temin eden hukumet iyi, edemeyen fenadır. [28]
  • Bir kelime ile ifade etmek gerekirse, diyebiliriz ki yeni Turkiye Devleti bir halk devletidir; halkın devletidir. Mazi kurumları ise bir ?ahıs devleti idi, ?ahıslar devleti idi.
  • Bir toplumun eksikli?i ne olabilir? Milleti millet yapan, ilerleten ve geli?tiren gucler vardır: Du?unce gucleri, ictimai gucler. Du?unceler, anlamsız, yararsız, akla sı?maz sacmalarla dolu olursa o du?unceler hastalıklıdır. Bir de ictimai ya?ayı?, akıldan mantıktan uzak, yararsız, zararlı birtakım gorenek ve geleneklerle dopdolu olursa ya?ama sayılamaz. ?lerleyemez, geli?emez, inmeliler gibi oldu?u yerde bocalar kalır. [29]
  • Birbirimize daima gerce?i soyleyece?iz. Felaket ve saadet getirsin, iyi ve fena olsun, daima gercekten ayrılmayaca?ız. [30]
  • Bir milletin ilerlemesi, o milletin genclerinin alacakları e?itime ba?lıdır. [31]
  • Bir zamanlar gelir, beni unutmak veya unutturmak isteyen gayretler belirebilir. Fikirlerimi inkar edenler ve beni yerenler cıkabilir. Hatta bunlar, benim yakın bildi?im ve inandıklarım arasından bile olabilir. Fakat, ekti?imiz tohumlar o kadar ozlu ve kuvvetlidirler ki bu fikirler; Hint’ten, Mısır’dan doner dola?ır, gene gelir, verimli sonucları kalpleri doldurur. [32] (1937)
  • Bir i?in ahlaki bir kıymeti olması, ayrı ayrı insanlardan daha ulvi bir menbadan sadır olmasıdır.
    O menba cemiyettir; millettir.
    Filhakika, ahlakıyet, hususi fertlerden ayrı ve bunların fevkinde, ancak ictimai, milli olabilir. Milletin ictimai nizam ve sukunu hal ve istikbalde refahı, saadeti, selameti ve masuniyeti, medeniyette terakki ve te'alisi icin insanlardan, her hususta alaka, gayret, nefsin feragatini icap etti?i zaman seve seve nefsinin fedasını talep eden milli ahlaktır. Mukemmel bir millette milli ahlakiyet icapları, o millet efradı tarafından adeta muhakeme edilmeksizin vicdani, hissi bir saikle yapılır. En buyuk milli his, milli heyecan i?te budur.
    Millet analarının, millet babalarının, millet hocalarının ve millet buyuklerinin; evde, mektepte, orduda, fabrikada, her yerde ve her i?te millet cocuklarına, milletin her ferdine bıkmaksızın ve mutemadiyen verecekleri milli terbiyenin gayesi i?te bu yuksek milli hissi sa?lamla?tırmak olmalıdır.
    Ahlakın milli, ictimai oldu?unu soylemek ve ma'?eri vicdanın bir ifadesidir demek, aynı zamanda ahlakın mukaddes sıfatını da tanımaktır. Ahlak mukaddestir; cunku aynı kıymette e?i yoktur ve ba?ka hicbir nevi kıymetle olculemez.
    Ahlak mukaddestir; cunku, en buyuk ahlaki ?e'niyet sahibi bir faile racidir. O fail, yalnız ve ancak cemiyettir. Ondan ba?ka bir fail yoktur. Uluhiyette, timsali bir ?ekilde du?unulmu? cemiyet dahi mundemictir. Cunku, vicdanlarımız uzerinde muessir olan ruhi hayat, cemiyetin efradı arasındaki amel ve aksulamellerden te?ekkul eder. Filhakika cemiyet, kesif bir fikri ve ahlaki faaliyet mihrakıdır. [33]
  • Biz Batı medeniyetini bir oykunmecilik yapalım diye almıyoruz. Onda iyi olarak gorduklerimizi kendi yapımıza uygun buldu?umuz icin, dunya medeniyet seviyesi icinde benimsiyoruz. [34]
  • Biz cahil dedi?imiz zaman, mektepte okumamı? olanları kastetmiyoruz. Kastetti?imiz ilim, hakikati bilmektir. [35]
  • Biz hayat ve ba?ımsızlık icin mucadele eden ve bu kanlı mucadeleler manzarası kar?ısında butun medeniyet dunyasının hissiz seyirci kaldı?ını gormekle ici kan a?layan insanlarız. [36]
  • Biz, her vasıtadan yalnız ve ancak bir tek temel goru?e dayanarak yararlanırız. O goru? ?udur: Turk milletini medeni dunyada layık oldu?u mevkie yukseltmek, Turkiye Cumhuriyeti’ni sarsılmaz temelleri uzerinde her gun daha cok guclendirmek … ve bunun icin de istibdat fikrini oldurmek… [37]
  • Biz ne demokratlara ne de sosyalistlere benzemeyiz. Tarz-ı idaremiz ne demokrat hukumetlerin ne de sosyalistlerinkine muadildir. Biz kendi kendimize benzemekle muftehiriz. [38]
  • Bizce Turkiye Cumhuriyeti anlamınca kadın, butun Turk tarihinde oldu?u gibi bugun de en saygın seviyede, her ?eyin ustunde yuksek ve ?erefli bir varlıktır. [39]
  • Bizi yanlı? yola sevk eden kotu yaradılı?lılar, cok kere din perdesine burunmu?ler, saf ve temiz halkımızı hep din kuralları sozleriyle aldatagelmi?lerdir. Tarihimizi okuyunuz, dinleyiniz... Gorursunuz ki milleti mahveden, esir eden, harap eden fenalıklar hep din ortusu altındaki kufur ve kotulukten gelmi?tir. [40]
  • Bizim devlet idaresindeki ana programımız, Cumhuriyet Halk Partisi programıdır. Bunun kapsadı?ı prensipler, idarede ve siyasette bizi aydınlatıcı ana hatlardır. Fakat bu prensipleri, gokten indi?i sanılan kitapların dogmalarıyla asla bir tutmamalıdır. Biz, ilhamlarımızı, gokten ve gaipten de?il, do?rudan do?ruya hayattan almı? bulunuyoruz. Bizim yolumuzu cizen; icinde ya?adı?ımız yurt, ba?rından cıktı?ımız Turk milleti ve bir de milletler tarihinin bin bir facia ve ıstırap kaydeden yapraklarından cıkardı?ımız neticelerdir. [41] [42] [43] [44]
  • Bizim milletimiz esasen demokrattır. Kulturunun, geleneklerinin en derin maziye ait evreleri bunu do?rular. [45]
  • Bizim munevverler buna calı?malı. Neden Anadolu'ya gelip u?ra?mazlar! Neden milletle do?rudan do?ruya temasta bulunmazlar! Memleketi gezmeli, milleti tanımalı. Eksi?i nedir, gorup gostermeli. Milleti sevmek boyle olur. Yoksa lafla muhabbet fayda vermez! [46]
  • Bugun tutsaklık acıları icinde inleyen bircok dinda?larımız vardır. Bunlar icin de, kendi ortamlarında ba?ımsızlıklarını kazanmaları ve tam bir ba?ımsızlıkla ulkelerinin gonenc ve yukselmesine caba harcamaları en buyuk dileklerimizdendir. [47]
  • Bugunku hukumetimiz, devlet orgutumuz do?rudan do?ruya milletin kendi kendine, kendili?inden yaptı?ı bir devlet orgutu ve hukumettir ki onun ismi Cumhuriyettir. Artık hukumet ile millet arasında mazideki ayrılık kalmamı?tır. Hukumet millettir ve millet hukumettir. Artık hukumet ve hukumet mensupları kendilerinin milletten ayrı olmadıklarını ve milletin efendi oldu?unu tamamen anlamı?lardır. [48]
  • Bugunun ihtiyaclarına uygun kanun yapmak ve onu iyi uygulamak refah ve ilerleme vasıtalarının en muhimlerindendir. [49]
  • Bulgarlar, Sırplar, Macarlar, Romenler sabanlarına yapı?mı?lar, varlıklarını korumu?lar, kuvvetlenmi?ler; bizim milletimiz de boyle fatihlerin arkasında serserilik etmi?... [50] (17 ?ubat 1923'te ?zmir'de Turkiye ?ktisat Kongresi'ni acı? soylevinde Turklerin geri kalmı?lı?ına ele?tirisi.)
  • Bunca asırlarda oldu?u gibi, bugun dahi, milletlerin bilgisizli?inden ve taassubundan istifade ederek binbir turlu siyasi ve ?ahsi maksat ve menfaat temini icin dini alet ve vasıta olarak kullanmak te?ebbusunde bulunanların, iceride ve dı?arıda varlı?ı, bizi bu konuda soz soylemekten ne yazık ki henuz uzak bulundurmuyor. [51]
?nsanlı?ın butununun refahı, aclık ve baskının yerine gecmelidir. Dunya vatanda?ları kıskanclık, acgozluluk ve kinden uzakla?acak ?ekilde e?itilmelidir. [52]
  • Bugunku manzaramız a?a?ı yukarı, bir diktator manzarasıdır… Ben oldukten sonra arkamda kalacak muessese bir istibdat muessesesidir. Ben ise millete miras olarak bir istibdat muessesesi bırakmak ve tarihe o suretle gecmek istemiyorum. [53] (1930'da Ali Fethi Okyar 'a soyledikleri.)
  • Butun dunya bilsin ki benim icin bir taraflılık vardır: Cumhuriyet taraftarlı?ı, fikri ve ictimai inkılab taraftarlı?ı. Bu noktada, yeni Turkiye toplulu?unda bir ferdi, haric du?unmek istemiyorum. [54]
  • Butun gorevlerin ustunde bizim de bir vicdani gorevimiz vardı; o da, herkesin sudan birtakım gorevler yaptı?ı sırada hayatımızı, varlı?ımızı bu milletin ba?rına sokarak, onlarla beraber du?man kar?ısında u?ra?mak olmu?tur! [55] (1920)
  • Butun ilerlemeler, insan fikrinin eseridir. Fikri harekete getirmek, birinci i?imiz olmalıdır. Bir kere millet benli?ine hakim olsun ve du?unebilsin, yeter! Ba?langıcta hatalı du?unse de, az zaman sonra bu hatayı duzeltebilir. Fikir bir kere faaliyete ba?ladı mı, her ?ey yava? yava? duzene girer ve duzelir. Fikrin serbest hareketi ise, ancak ferdin du?undu?unu serbest olarak soylemek, yazmak ve verdi?i karara gore her turlu giri?imde bulunmak serbestisine sahip olmakla mumkundur. [56]
  • Buyuk devletler kuran ecdadımız buyuk ve geni? kapsamlı medeniyetlere de sahip olmu?tur. Bunu aramak, tetkik etmek Turklu?e ve cihana bildirmek bizim icin bir borctur. [57]
  • Buyuk Turk milleti! On be? yıldan beri giri?ti?imiz i?lerde muvaffakiyet vadeden cok sozlerimi i?ittin. Bahtiyarım ki, bu sozlerimin hicbirinde, milletimin hakkımdaki itimadını sarsacak bir isabetsizli?e u?ramadım. Bugun, aynı iman ve katiyetle soyluyorum ki, milli ulkuye tam bir butunlukle yurumekte olan Turk milletinin, buyuk millet oldu?unu butun medeni alem, az zamanda, bir kere daha tanıyacaktır. Asla ?uphem yoktur ki, Turklu?un unutulmu? medeni vasfı ve buyuk medeni kabiliyeti, bundan sonraki inki?afı ile atinin yuksek medeniyet ufkunda yeni bir gune? gibi do?acaktır. Turk milleti! Ebediyyete akıp giden her on senede, bu buyuk millet bayramını , daha buyuk ?ereflerle, saadetlerle, huzur ve refah icinde kutlamanı gonulden dilerim. Ne mutlu Turkum diyene! [58] [59] (29 Ekim 1933)
  • Buyukluk odur ki hic kimseye iltifat etmeyeceksin, hic kimseyi aldatmayacaksın, memleket icin gercek ulku neyse onu gorecek, o hedefe yuruyeceksin. Herkes senin aleyhinde bulunacaktır. Herkes seni yolundan cevirmeye calı?acaktır. ??te sen bunda kar?ı koyu?ları yok eden olacaksın. Onune sayılamayacak guclukler yı?acaklardır. Kendini buyuk de?il kucuk, zayıf, aracsız, hic sayarak, kimseden yardım gelmeyece?ine inanarak bu guclukleri a?acaksın. Ondan sonra sana "buyuksun" derlerse, bunu diyenlere de guleceksin. [60]
  • Cumhuriyet, ahlaki fazilete dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir . Sultanlık, korku ve tehdide dayanan bir idaredir. Cumhuriyet idaresi faziletli ve namuslu insanlar yeti?tirir. Sultanlık, korkuya ve tehdide dayandı?ı icin korkak, alcak, sefil ve rezil insanlar yeti?tirir. Aradaki fark bunlardan ibarettir. [61]
  • Cumhuriyet bilhassa kimsesizlerin kimsesidir. [62]
  • Cumhuriyet idaresini, Cumhuriyetten soz etmeksizin milli hakimiyet esasları icinde her an Cumhuriyet'e do?ru yuruyen ?ekilde toplamaya calı?ıyorduk. [63]
  • Cumhuriyeti, onun gereklerini yuksek sesle anlatınız. Cumhuriyet ilkelerini sevdiriniz. Bunu kalplere yerle?tirmek icin hicbir fırsatı ihmal etmeyiniz. [64]
  • Cumhuriyet rejimi demek demokrasi sistemi ile devlet ?ekli demektir. Biz Cumhuriyeti kurduk, Cumhuriyet 10 ya?ını doldururken demokrasinin butun icaplarını sırası geldikce koymalıdır. [63]
  • Cumhuriyet, yeni ve sa?lam esaslarıyla, Turk milletini emin ve sa?lam bir gelecek yoluna koydu?u kadar, asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattı?ı guvenlik itibariyle, busbutun yeni bir hayatın mujdecisi olmu?tur. [65]
  • Cumhuriyetcilik ve ictimai inkılab, laiklik ve yenilikseverlik, Turk'un oz malı ve ozelli?i haline geldi?ini gormek, benim icin buyuk bir bahtiyarlık olacaktır. [66]
  • Cumhuriyetimiz oyle zannolundu?u gibi zayıf de?ildir. Cumhuriyet bedava da kazanılmı? de?ildir. Bunu elde etmek icin kan doktuk. Her tarafta kırmızı kanımızı akıttık. ?cabında muesseselerimizi mudafaa icin lazım olanı yapmaya hazırız. [67]
  • Ca?da? bir cumhuriyet kurmak demek, milletin insanca ya?amasını bilmesi, insanca ya?amanın neye ba?lı oldu?unu o?renmesi demektir. [68]
  • Cocukken fakirdim. ?ki kuru? elime gecince bunun bir kuru?unu kitaba verirdim. E?er boyle olmasaydı bu yaptıklarımın hicbirini yapamazdım. [69]
  • Cocuklu?umdan beri bir huyum vardır. Oturdu?um evde ne kız karde?, ne de ahbap ile beraber bulunmaktan ho?lanırdım. Ben, yalnız ve ba?ımsız bulunmayı cocukluktan cıktı?ım zamandan itibaren daima tercih etmi? ve surekli olarak oyle ya?amı?ımdır. Tuhaf bir halim daha var; ne ana -babam cok erken olmu?-, ne karde? ne de en yakın akrabamın kendi du?unu? bicimi ve goru?lerine gore bana ?u veya bu o?utte bulunmasına katlanırdım. Aile arasında ya?ayanlar cok iyi bilirler ki sa?dan soldan, pek saf ve samimi uyarmalardan korunamazlar. Bu durum kar?ısında iki davranı? ?eklinden birini secmek zorunludur; ya uymak yahut butun bu uyarma ve o?utleri hice saymak. Bence ikisi de do?ru de?ildir. Uymak nasıl olur, en a?a?ı benimle yirmi, yirmi be? ya? farkı olan anamızın uyarmalarına uyma gecmi?e donme demek de?il midir? ?syan etmek, erdemine, iyi niyetine, yuksek kadınlı?ına inandı?ım anamın kalbini, goru?lerini alt ust etmektir. Bunu da do?ru bulmam. [70] (1926)
  • Cocukluk ne guzel… Cocuklar ne sevimli, ne tatlı yaratıklar de?il mi? En cok ho?uma giden halleri nedir bilir misiniz? ?kiyuzluluk bilmemeleri, butun istek ve duygularını, iclerinden geldi?i gibi acıklamaları… [71]
  • Co?u ailelerde oteden beri cok kotu bir alı?kanlık var; cocuklarını soyletmez ve dinlemezler. Zavallılar soze karı?ınca "Sen buyuklerin konu?masına karı?ma!" der, sustururlar. Ne kadar yanlı?, hatta zararlı bir hareket! Halbuki tam tersine, cocukları serbestce konu?maya, du?unduklerini, duyduklarını oldu?u gibi ifade etmeye ozendirmelidir; boylece hem hatalarını duzeltmeye imkan bulunur, hem de ileride yalancı ve ikiyuzlu olmalarının onune gecilmi? olur. Kısacası cocuklarımızı artık, du?uncelerini hic cekinmeden acıkca ifade etmeye, icten inandıklarını savunmaya, buna kar?ılık da ba?kalarının samimi du?uncelerine saygı beslemeye alı?tırmalıyız. Aynı zamanda onların temiz yureklerinde yurt, millet, aile ve yurtta? sevgisiyle beraber do?ruya, iyiye ve guzel ?eylere kar?ı sevgi ve ilgi uyandırmaya calı?malıdır. Bence bunlar, cocuk e?itiminde, ana kuca?ından en yuksek e?itim ocaklarına kadar her yerde, her zaman uzerinde durulacak onemli noktalardır. Ancak bu yolladır ki, cocuklarımız memlekete yararlı birer vatanda? ve eksiksiz birer insan olurlar. [72]
  • Dershanemiz karanlık, fakat bizim yureklerimiz aydınlıktır. [73]
  • Demokrasi ilkesi, egemenli?in millette oldu?unu, ba?ka yerde olamayaca?ını gerektirir. Bu suretle demokrasi ilkesi, siyasi kuvvetin, egemenli?in kayna?ına ve me?ruiyetine temas etmektedir. Demokrasinin tam ve en belirgin hukumet ?ekli Cumhuriyettir. [74]
  • Devlet idaresinde butun kanunlar, nizamlar, ilmin muasır medeniyete temin etti?i esas ve ?ekillere, dunya ihtiyaclarına gore yapılır ve tatbik edilir. Din telakkisi vicdani oldu?undan cumhuriyet, din fikirlerini devlet ve dunya i?lerinden ve siyasetten ayrı tutmayı milletimizin muasır terakkisinde ba?lıca muvaffakiyet gorur. [63]
  • Devrimin ere?ini (hedefini) kavramı? olanlar, onu daima koruyup gozetme gucunde olacaklardır. [75]
Hurriyet olmayan bir memlekette olum ve cokuntu vardır. Her ilerlemenin ve kurtulu?un anası hurriyettir. [76]
  • Diktator, insanların iradesini baskı altına alan ve onları itaate mecbur bırakan kimsedir. Ben, kalpleri kırmak de?il, kalpleri kazanmak isterim. [77]
  • Dunya yuzunde gordu?umuz her ?ey kadının eseridir. [78]
  • Dunyada her ?ey icin, maddiyat icin, maneviyat icin, hayat icin, ba?arı icin en hakiki yol gosterici ilimdir, fendir. ?lim ve fennin dı?ında yol gosterici aramak gaflettir, cahilliktir, do?ru yoldan sapmaktır. Yalnız ilmin ve fennin ya?adı?ımız her dakikadaki safhalarının geli?imini anlamak ve ilerlemeleri zamanında takip etmek ?arttır. [79]
  • Dunyada ve dunya milletleri arasında sukun, huzur ve iyi gecim olmazsa, bir millet kendisi icin ne yaparsa yapsın, huzurdan mahrumdur. [80]
  • Dunyanın hicbir yerinde, hicbir milletinde, Anadolu koylu kadınının ustunde kadın mesaisi zikretmek imkanı yoktur ve dunyada hicbir milletin kadını "Ben Anadolu kadınından daha fazla calı?tım, milletimi kurtulu?a ve zafere goturmekte Anadolu kadını kadar emek verdim" diyemez. [81]
  • Efendiler! Bir memleketin, bir memleket halkının du?mandan zarar gormesi acıdır. Fakat kendi ırkından buyuk tanıdı?ı ve ba?larında ta?ıdı?ı insanlardan hayırsızlık, kotuluk gormesi ondan daha acıdır. Bu kalp ve vicdanlar icin beklenmez bir yaradır. [82]
  • Efendiler, bizim milletimiz vatanı icin, hurriyeti ve hakimiyeti icin fedakar bir halktır; bunu ispat etti. [83]
  • Efendiler, ictimai hayatın mebdei, ukdesi aile hayatıdır. Aile, izaha hacet yoktur ki, kadın ve erkekten murekkeptir. Kadınlarımız hakkında, erkekler hakkında soz soyledi?im kadar fazla izahatta bulunmayaca?ım. Fakat bu mevcudiyeti ulviyeyi bilhassa huzurlarında musamaha ile gecemem. Musaade buyurulursa bir-iki kelime soyleyece?im ve siz ne soylemek istedi?imi suhuletle anlayacaksınız. Esna-yı seyahatimde koylerde de?il bilhassa kasaba ve ?ehirlerde kadın arkada?larımızın yuzlerini ve gozlerini cok kesif ve itina ile kapamakta olduklarını gordum. Bilhassa bu sıcak mevsimde bu tarz kendileri icin mutlaka mucib-i azab ve ızdırap oldu?unu tahmin ediyorum. Erkek arkada?lar, bu biraz bizim hodbinli?imizin eseridir. Cok afif ve cok dikkatli oldu?umuzun icabıdır. Fakat muhterem arkada?lar, kadınlarımız da, bizim gibi mudrik ve mutefekkir insanlardır. Onlara mukaddesat-ı ahlakiyeyi kuvvetle telkin etmek icin, milli ahlakımızı anlatmak ve onların dima?ını nur ile, nezahetle techis etmek esası uzerinde bulunduktan sonra fazla hodbinli?e luzum kalmaz. Onlar yuzlerini cihana gostersinler. Ve gozleriyle cihanı dikkatle gorebilsinler. Bunda korkulacak bir ?ey yoktur. [84] [85] (1925)
  • Efendiler, insanlar adetlerini, ahlaklarını, hislerini, temayullerini hatta fikirlerini seciye ve terbiyede icinden cıktı?ı ve icinde yeti?ti?i heyet-i ictimaiyenin temayulat-ı umumiyesinden kurtulamazlar. [86] (1922)
  • Efendiler ve ey millet! ?yi biliniz ki Turkiye Cumhuriyeti; ?eyhler, dervi?ler, muritler, mensuplar memleketi olamaz. En do?ru ve en hakiki tarikat, tarikatımedeniyedir. Medeniyetin emretti?ini ve talep etti?ini yapmak, insan olmak icin kafidir. [85] [87] (1925)
  • Efendiler, Turkiye Cumhuriyeti'ni tesis eden Turk halkı medenidir. Tarihinde medenidir, hakikatta medenidir. Fakat ben sizin oz karde?iniz, arkada?ınız, babanız gibi haber vermeye mecburum ki medeniyim diyen Turkiye Cumhuriyeti halkı; fikriyle zihniyle medeni oldu?unu isbat ve izhar etmek mecburiyetindedir. Medeniyim diyen Turkiye Cumhuriyeti halkı aile hayatiyle, ya?ayı? tarzıyle medeni oldu?unu gostermek mecburiyetindedir. Velhasıl medeniyim diyen Turkiye'nin, hakikaten medeni olan halkı ba?tan a?a?ıya vaz-ı haricisiyle dahi medeni ve mutekamil insanlar oldu?unu fiilen gosterme?e mecburdur. Bu son sozlerimi vazih ifade etmeliyim ki, butun memleket ve cihan ne demek istedi?imi suhuletle anlasın. Bu izahımı hey'et-i aliyenize, hey'et-i umumiyeye bir sual tevcihiyle yapmak istiyorum. Bizim kıyafetimiz milli midir? (Hayır, hayır sedaları) Bizim kıyafetimiz medeni ve beynelmilel midir? (Hayır, hayır sedaları) Size i?tirak ediyorum. Hayır, hayır, hayır. Tabirimi mazur gorunuz. Altı kaval ustu ?i?hane diye ifade olunabilecek bir kıyafet ne millidir ve ne de beynelmileldir. O halde kıyafetsiz bir millet? Bu olur mu arkada?lar? Boyle tavsif olunma?a razı mısınız arkada?lar? (Hayır, hayır, kat'iyyen sesleri) Cok kıymetli bir cevheri camurla sıvıyarak enzori aleme gostermekte mana var mıdır? Ve bu camurun icinde cevher gizlidir. Fakat anlamıyorsunuz demek munasip midir? Cevheri gosterebilmek icin camuru atmak elzemdir ve tabiidir. Cevherin muhafazası icin bir mahfaza yapmak lazımsa onu altından veya platinden yapmak icap etmez mi? Bu kadar acık bir hakikat kar?ısında tereddut caiz midir? Bizi tereddude sevk edenler varsa onların humku belahatine hukmetmekle hala mı tereddut edece?iz? Arkada?lar, Turan kıyafetini ara?tırıp ihya eyleme?e mahal yoktur. Medeni ve beynelmilel kıyafet bizim icin cok cevherli, milletimiz icin layık bir kıyafettir. Onu iktisa edece?iz. Ayakta iskarpin veya fotin, bacakta pantolon, yelek, gomlek, kravat, yakalık, ceket ve bittabi bunların mutemmimi olmak uzere ba?ta siperi ?emsli serpu?. Bunu cok acık soylemek isterim: Bu serpu?un ismine ?apka denir. Redingot gibi, bonjur gibi, smokin gibi, frak gibi… ??te ?apkamız. Buna caiz de?il diyenler vardır. Onlara diyeyim ki, cok gafilsiniz ve cok cahilsiniz. Ve onlara sormak isterim: Yunan serpu?u olan fesi giymek caiz olur da, ?apkayı giymek neden olmaz ve yine onlara, butun millete hatırlatmak isterim ki, Bizans papazlarının ve Yahudi hahamlarının kisve-i mahsusası olan cubbeyi ne vakit, ne icin ve nasıl giydiler? [85] (1925)
  • E?er bir millet buyukse kendisini tanımakla daha buyuk olur. [88]
  • E?itim ve o?retimde uygulanacak yol, bilgiyi insan icin fazla bir sus, bir zorbalık vasıtası, yahut medeni bir zevkten ziyade maddi hayatta muvaffak olmayı temin eden pratik ve kullanılması mumkun bir cihaz haline getirmektir. [89]
  • Hakimiyet bilakaydu?art milletindir. [90]
  • Emperyalizm olume mahkumdur. [91] (1923)
  • En iyi fertler kendinden ziyade mensup oldu?u toplumu du?unen, onun varlı?ının ve mutlulu?unun korunmasına hayatını veren insanlardır. [92]
  • Erkek-kız cocuklarımızın, aynı ?ekilde o?renim gorebilmesi muhimdir. Memleket evladı, iktisadi hayatta faal, etkili ve ba?arılı olacak ?ekilde donatılmalıdır. Milli ahlakımızla, medeni esaslarla ve hur fikirlerle yeti?tirilmelidir. Baskı ve korkudan do?an sozde ahlak; bir erdem olmadı?ı gibi, guvenilmezdir. [93]
  • Ey kahraman Turk kadını, sen yerde surunmeye de?il, omuzlar uzerinde goklere yukselmeye layıksın. [94]
  • Gecen zamana nispetle, daha cok calı?aca?ız. Daha az zamanda, daha buyuk i?ler ba?araca?ız. Bunda da muvaffak olaca?ımıza ?uphem yoktur. Cunku, Turk milletinin karakteri yuksektir. Turk milleti calı?kandır. Turk milleti zekidir. Cunku Turk milleti milli birlik ve beraberlikle guclukleri yenmesini bilmi?tir. [13]
Butun ilerlemeler, insan fikrinin eseridir. Fikri harekete getirmek, birinci i?imiz olmalıdır. Bir kere millet benli?ine hakim olsun ve du?unebilsin, yeter! Ba?langıcta hatalı du?unse de, az zaman sonra bu hatayı duzeltebilir. Fikir bir kere faaliyete ba?ladı mı, her ?ey yava? yava? duzene girer ve duzelir. Fikrin serbest hareketi ise, ancak ferdin du?undu?unu serbest olarak soylemek, yazmak ve verdi?i karara gore her turlu giri?imde bulunmak serbestisine sahip olmakla mumkundur. [56]
  • Genclerimiz ve aydınlarımız ne icin yuruduklerini ve ne yapacaklarını evvela kendi dima?larında iyice kararla?tırmalı, onları halk tarafından iyice sindirimi ve kabulu mumkun bir hale getirmeli, onları ancak ondan sonra ortaya atmalıdır. [95]
  • Gencli?i yeti?tiriniz. Onlara ilim ve irfanın musbet fikirlerini veriniz. Gelece?in aydınlı?ına onlarla kavu?acaksınız. Hur fikirler uygulamaya gecti?i vakit, Turk milleti yukselecektir. [96]
  • Gerce?i konu?maktan korkmayınız. [97]
  • Guzel sanatlarda ba?arı, butun inkılapların ba?arıldı?ının en kesin delilidir. Bunda ba?arılı olamayan milletlere ne yazıktır. Onlar, butun ba?arılarına ra?men medeniyet sahasında yuksek insanlık sıfatıyla tanınmaktan daima mahrum kalacaklardır. [98]
  • Hakikaten memlekete hizmet etmek isteyenlerin kalbi acık olmalıdır; acık soylemelidir. Millet ile, milleti sevk ve idare edenler cok acık goru?melidirler. Olan ?eyler ve yapılacak ?eyler oldu?u gibi ifade olunmalıdır. Yoksa safsatalar ile milleti aldatmak, onu birbirine du?urmek demektir. Kuralımız, daima millete kar?ı gercekleri ifade olmalıdır. Milleti aydınlatma, bu demektir. [99]
  • Hakimiyet ve saltanat hic kimse tarafından hic kimseye, ilim icabıdır diye, muzakere ile, munaka?a ile verilmez. Hakimiyet, saltanat kuvvetle, kudretle ve zorla alınır. Osmano?ulları, zorla Turk milletinin hakimiyet ve saltanatına, vazıu’l-yed olmu?lardı ve bu tasallutlarını altı asırdan beri idame eylemi?lerdi. ?imdi de Turk milleti bu mutecavizlerin hadlerini ihtar ederek, hakimiyet ve saltanatını, isyan ederek kendi eline, bi’l-fiil almı? bulunuyor. Bu bir emr-i vakidir. Mevzu-i bahis olan, millete saltanatını, hakimiyetini bırakacak mıyız, bırakmayacak mıyız? Meselesi de?ildir. Mesele zaten emr-i vaki olmu? bir hakikati ifadeden ibarettir. Bu, behemahal, olacaktır. Burada ictima edenler, meclis ve herkes meseleyi tabii gorurse, fikrimce muvafık olur. Aksi takdirde, yine hakikat usulu dairesinde ifade olunacaktır. Fakat ihtimal bazı kafalar kesilecektir. [100] (1922)
  • Her ferdinin son nefesi; Turk milletinin nefesinin sonmeyece?ini, onun ebedi oldu?unu gostermelidir. Yuksel Turk! Senin icin yukseklik sınırı yoktur. ??te parola budur. [101]
  • Her ne suretle olursa olsun, hizmet edenler milletten buyuk mukafatlar bekliyorsa katiyen do?ru bir harekette bulunmu? olmazlar. Milletten cok ?ey istememeliyiz. Hizmet edenler, namus vazifelerini yerine getirmi? olmaktan ba?ka bir ?ey yapmamı?lardır. [102]
  • Her ?eyden evvel bilgisizli?i ortadan kaldırmak lazımdır. Bu sebeple maarif programımızın, maarif siyasetimizin temel ta?ı, bilgisizli?in giderilmesidir. Bu giderilmedikce yerimizdeyiz. Yerinde duran bir ?ey ise geriye gidiyor demektir. [103]
  • Her ?eye ra?men muhakkak bir nura do?ru yurumekteyiz. Bende bu imanı ya?atan kuvvet, yalnız, aziz memleket ve milletim hakkındaki payansız muhabbetim de?il, bugunun karanlıkları, ahlaksızlıkları, ?arlatanlıkları icinde sırf vatan ve hakikat a?kı ile ziya serpme?e ve arama?a calı?an bir genclik gordu?umdur. ??te, azizim Ru?en E?ref Bey, sizi, ben, bu mubarek hizbin tabii azasından goruyorum. Gun gectikce daha muhim hizmetlerinize intizar ediyorum. Bugunden ziyade yarınların ?ukran ve sapa?ına namzet olan sizi bugunden tanıyabilmekle memnunum. [104] (1918'de Ru?en E?ref Unaydın 'a gonderdi?i foto?rafın ustune yazdı?ı ithaf yazısı.)
  • Hicbir tutarlı kanıta dayanmayan birtakım geleneklerin, inanı?ların korunmasında ısrar eden milletlerin ilerlemesi cok guc olur; belki de hic olmaz. ?lerlemede geleneklerin kayıt ve ?artlarını a?amayan milletler, hayatı, akla ve gerceklere uygun olarak goremez. [105]
  • Hicbir zaman hatırınızdan cıkmasın ki, Cumhuriyet sizden fikri hur, vicdanı hur, irfanı hur nesiller ister. [106]
  • Hukumetin varlı?ının sebebi, memleketin asayi?ini, milletin huzur ve rahatını temin etmektir. Butun memlekette gercek bir asayi? hakim olmalıdır. Millet buyuk bir huzur ve guven icinde musterih bulunmalıdır. Memleketimizin herhangi bir ko?esinde halkın guvenini, devletin butunluk ve asayi?ini bozmaya kalkı?anlar devletin butun kuvvetlerini kar?ılarında bulmalıdırlar. [107]
  • Hurriyet olmayan bir memlekette olum ve cokuntu vardır. Her ilerlemenin ve kurtulu?un anası hurriyettir. [108]
  • Hurriyet ve istiklal benim karakterimdir. Ben milletimin ve buyuk ecdadımın en kıymetli mirasından olan istiklal a?kı ile yaratılmı? bir adamım. [109] [110]
  • ?leri hukumetcili?in ?iarı, halkı, kudretine oldu?u kadar ?efkatine de samimiyetle inandırabilmesidir. [111]
  • ?leri hukumetcili?in ayırıcı ozelli?i halkı, kudretine oldu?u kadar ?efkatine de samimiyetle inandırabilmesidir. Buyuk kucuk butun cumhuriyet memurlarında bu zihniyetin en geni? olcude geli?mesine onem vermek, cok yerinde olur. [112]
  • ?nkılabın hedefini kavramı? olanlar, daima onu korumaya muktedir olacaklardır. [113]
  • ?nkılabın temellerini her gun derinle?tirmek, desteklemek lazımdır. Birbirimizi aldatmayalım, medeni dunya cok ileridedir. Buna yeti?mek, o medeniyet dairesine dahil olmak mecburiyetindeyiz. [114]
  • ?nsanlar, ictimai hayatta haklardan ve vazifelerden orulmu? bir a? icinde du?unulebilir. ?nsanlar, insan kaldıkca bu a?dan cıkamazlar. [115]
  • ?nsanların hayatına, faaliyetine hakim olan kuvvet yaratıcılık ve icat kabiliyetidir. ?cadı ve yaratıcılı?ı yapabilen insanların ise, mutlaka kulturlu olmalarının ?art oldu?u tebaruz etmi?tir. [116]
  • ?nsanlı?ın butununun refahı, aclık ve baskının yerine gecmelidir. Dunya vatanda?ları, kıskanclık, acgozluluk ve kinden uzakla?acak ?ekilde e?itilmelidir. [52]
  • ??te bu serseriler, bir i? yapmak hulyasına kapılarak gorunu?te memleketimize ve milletimize yararlı olmak amacıyla TKP diye bir parti kurmu?lar. Bu partinin ba?ında da Mustafa Suphi ve benzerleri var. Bunlar, do?rudan do?ruya vatanseverlik duyguları ile gercek milli duygular ile de?il, benim kanımca, belki kendilerine para veren, kendilerini koruyan ve bunları koruyan Moskova'daki prensip sahiplerine yaranmak icin birtakım serserice giri?imde bulunmu?lardır. Bunların yaptıkları giri?im, Rus Bol?evizmi'ni ce?itli kanallardan memleket icine sokmak olmu?tur. [117]
  • Kadınlarımız ilim ve fen sahibi olacaklar ve erkeklerin gectikleri butun o?retim basamakların­dan gececeklerdir. Kadınlar toplum hayatında erkek­lerle birlikte yuruyerek birbirinin yardımcısı ve destekcisi olacaklardır. [118] (1923)
  • Kom?ularıyla ve butun devletlerle iyi gecinmek, Turkiye siyasetinin esasıdır. [119]
  • Kapitulasyonların hicbir kısmına istisnayı kabul etmiyoruz. Adli, mali veya askeri kapitulasyonların hicbirini tanımıyoruz. [120] (1922)
  • Kızlarımızın vatan ve milletin yuksek menfaatlerini savunup koruyabilecek kabiliyette yeti?tirilmesi milli e?itimde esas tutulmalıdır. Ve kız cocuklarımıza entelektuel yetkinlik kazandırılması elzemdir. Turk kadınının esasen dehaya sahip oldu?una ?uphe yoktur. Turk kadınları memleketin kaderini millet namına idare eden siyasi zumreye dahil olmak arzusunu belirtmi?tir. Dolayısıyla kadınlarımızı hicbir vatanda?lık vazifesinden uzak tutamayız. Cunku hakların tumu vazifelerden do?ar. [121]
  • Komunizm ictimai bir meseledir. Memleketimizin ictimai ?eraiti, dini ve milli ananelerinin kuvveti, Rusya'daki komunizmin bizce tatbikine musait olmadı?ı kanaatini teyit eder bir mahiyettedir. Binaenaleyh bizim Ruslarla olan munasebet ve muhadenetimiz ancak iki mustakil devletin ittihat ve ittifak esaslarıyla alakadardır. [122]
  • Koylu, hepimizin velinimetidir. Bu necip unsurun refahını du?unece?iz. [123]
  • Kultur i?lerimiz uzerine, milletce gonullerimizin titredi?ini bilirsiniz. Bu i?lerin ba?ında da Turk tarihini, do?ru temelleri ustune kurmak, oz Turk diline de?eri olan geni?li?i vermek icin candan calı?makta oldu?umuzu soylemeliyim. Bu calı?maların goz kama?tırıcı verimlere eri?ece?ine ?imdiden inanabiliriz. [124]
  • Kultur sınavımızı, yeni ve modern esaslara gore, te?kilatlandırmaya durmadan devam ediyoruz. Turk Tarih ve Dil calı?maları buyuk inanla beklenilen ı?ıklı verimlerini ?imdiden gostermektedir. [124] (Kasım 1936)
  • Majeste Kral'ın soylediklerini dikkatle dinledim. Benden, bir devlet ba?kanına kendi ulkesinden bir parcayı Almanlara terk etmesini tavsiye etmekli?imi mi istiyorlar? Benim gibi, butun omru boyunca yurdunun ba?ımsızlı?ı ve bir karı? topra?ını ba?kasına vermemek icin sava?an bir adam, inanclarına aykırı bir ?eye nasıl aracı olur? Goruyorum ki Majeste Kral, beni ve karakterimi iyi tanımıyorlar! [125] (1938. Savarona yatında kabul etti?i Romanya Kralı II. Carol 'un, goru?me sırasında Almanya ile Cekoslovakya arasındaki Sudet sorununa de?inmesi ve Ataturk'ten Cekoslovakya Cumhurba?kanı Edvard Bene? 'e bazı telkinlerde bulunmasını rica etmesi uzerine, goru?meyi dinlemekte olan zamanın Dı?i?leri Bakanı Tevfik Ru?tu Aras 'a soyledikleri.)
En iyi fertler kendinden ziyade mensup oldu?u toplumu du?unen, onun varlı?ının ve mutlulu?unun korunmasına hayatını veren insanlardır. [92]
  • Mal ve mulk, bana a?ırlık veriyor. Bunları, soylu milletime geri vermekle buyuk ferahlık duyuyorum. Zenginlikten ne cıkar; insanın serveti, kendi manevi ki?ili?inde olmalıdır! [126] (1937)
  • Malum-i alileridir ki, milletimiz asırlardan beri iki kuvvetin, iki mustebit kuvvetin, iki imhakar kuvvetin taht-ı tazyikında muteessir ve muteellim olmakta idi. O kuvvetlerden birisi; do?rudan do?ruya memleket ve milleti idare etmek iddiasında bulunan mustebitler, ikincisi; butun bir emperyalist ve kapitalist alemidir. (29 Ocak 1921 - Tevfik Pa?a ile Muhaberatı Hakkında) [127]
  • Medeniyetin co?kun seli kar?ısında mukavemet beyhudedir ve o, gafil ve itaatsizler hakkında cok amansızdır. Da?ları delen, semalarda ucan, goze gorunmeyen zerrelerden yıldızlara kadar her ?eyi goren, aydınlatan, inceleyen medeniyetin kudret ve ulviyeti kar?ısında Orta Ca? zihniyetleriyle, ilkel hurafelerle yurumeye calı?an milletler mahvolmaya veya hic olmazsa esir olmaya ve a?a?ılanmaya mahkumdurlar. Halbuki Turkiye Cumhuriyeti halkı yenilikci ve geli?mi? bir millet olarak ilelebet ya?amaya karar vermi?, esaret zincirlerini ise tarihte e?siz kahramanlıklarla parca parca etmi?tir. [128] (27 A?ustos 1925)
  • Medeni olmayan insanlar, medeni olanların ayakları altında kalmaya mahkumdurlar. [129]
  • Memleket i?lerinde, millet i?lerinde, gercek i?lerde duyguya, hatıra, karde?li?e ve dostlu?a bakılmaz. [130]
  • Memleket ve milletin kurtulu?u ve mutlulu?u icin calı?maktan ba?ka bir amacım yoktur. Bu, bir insan icin yeterli bir sevinc ve zevk sa?lar. Benimle beraber olan arkada?larım, butun vatanda?larım da aynı amacı izlemektedirler. Ki?isel ve ailevi huzur ve mutlulu?un, milletin huzur ve mutlulu?uyla ayakta durdu?unu, memleketin guvenlik ve dokunulmazlı?ıyla mumkun oldu?unu gercek ve ciddi bir ?ekilde anlamı?lardır. Ben ve benimle beraber olanlar, hedefimizin yuceli?ine, yolumuzun do?rulu?una eminiz. Bunda asla ?uphe ve tereddudumuz yoktur. Milletimizin, Turk milletinin yakın, uzak tarihine gere?i kadar bilgimiz vardır. Gecmi?in derslerini, bugunun ve gelece?in hayatı icin goz onunde tutmak dikkatinden mahrum de?iliz. Yaptı?ımız hizmetlerle ovunmuyoruz. Yapaca?ımız hizmetlerin, ovunc sebebi olabilece?i umidiyle avunuyoruz. [131] (1925)
  • Memleketimizi bir cember icine alıp dunya ile alakasız ya?ayamayız. Aksine yukselmi?, ilerlemi?, medeni bir millet olarak medeniyet seviyesinin uzerinde ya?ayaca?ız. Bu hayat ancak ilim ve fen ile olur. ?lim ve fen nerede ise oradan olaca?ız ve her millet ferdinin kafasına koyaca?ız. ?lim ve fen icin kayıt ve ?art yoktur. [105]
  • Millet hakimiyetini almı?tır ve isyan ederek almı?tır. Alınmı? olan hakimiyet hicbir sebep ve suretle terk ve iade edilemez. Bu hakimiyeti tekrar geri alabilmek icin, istimal edilmi? olan vesaiti kullanmak lazımdır. [132]
  • Millete anlattım ki ?slam-?umul bir devlet tesis etmek vazifesiyle mukellef tahayyul edilen bir halifenin vazifesini ifa edebilmesi icin, Turkiye Devleti ve onun bir avuc nufusu, halifenin emrine tabi tutulamaz. Millet, buna razı olamaz! Turkiye halkı bu kadar azim bir mes’uliyeti, bu kadar gayr-i mantıki bir vazifeyi deruhde edemez.
    Milletimiz, asırlarca, bu vahi nokta-i nazardan hareket ettirildi. Fakat ne oldu?! Her gitti?i yerde milyonlarca insan bıraktı. Yemen collerinde kavrulup mahvolan Anadolu evladlarının miktarını biliyor musunuz? dedim. Suriye’yi, Irak’ı muhafaza etmek icin, Mısır’da barınabilmek icin, Afrika’da tutunabilmek icin ne kadar insan telef oldu, bunu biliyor musunuz?! Ve netice ne oldu goruyor musunuz?! dedim.
    Halifeye, dunyaya meydan okutmak ve onu umum ?slam umuruna tasarruf sahibi kılmak fikrinde olanlar, bu vazifeyi yalnız Anadolu halkından de?il, onun sekiz on misli nufustan murekkeb olan buyuk ?slam kutlelerinden talep etmelidir! Yeni Turkiye’nin ve yeni Turkiye halkının, artık, kendi hayat ve saadetinden ba?ka du?unecek bir ?eyi yoktur... Ba?kalarına verebilecek bir zerresi kalmamı?tır! dedim.
    Di?er bir noktayı da halk nazarında tebaruz ettirmek icin ?u beyanatta bulundum: Bir an icin farzedelim ki, dedim, Turkiye, mevzu-i bahis vazifeyi kabul etsin... Butun alem-i ?slam’ı bir noktada tevhid ederek sevk u idare etmek gayesine yurusun ve muvaffak dahi olsun! Pek ala ama taht-ı tabiiyet ve idaremize almak istedi?imiz milletler derlerse ki, bize buyuk hizmetler ve muavenetler yaptınız, te?ekkur ederiz fakat biz mustakil kalmak istiyoruz. ?stiklal ve hakimiyetimize kimsenin mudahalesini muvafık gormeyiz! Biz kendi kendimizi sevk ve idareye muktediriz!
    O halde, Turkiye halkının butun mesai ve fedakarlı?ı, sadece bir te?ekkur ve dua almak icin mi ihtiyar olunacaktır?!
    Goruluyordu ki bir heva u heves icin, bir vehm u hayal icin, Turkiye halkını mahvetmek istiyorlardı. Hilafet ve halifeye vazife ve salahiyet vermek fikrinin mahiyeti bundan ibaretti. [133] (1924)
  • Millete efendilik yoktur; hizmet etme vardır. Bu millete hizmet eden, onun efendisi olur. [134]
  • Milletimizin siyasi, ictimai hayatında, milletimizin fikri e?itiminde rehberimiz ilim ve teknik olacaktır. [135]
  • Milletimizin yuksek karakterini, yorulmaz calı?kanlı?ını, do?u?tan zekasını, ilme ba?lılı?ını, guzel sanatlara sevgisini, milli birlik duygusunu surekli olarak ve her turlu arac ve tedbirlerle besleyerek geli?tirmek milli ulkumuzdur. Turk milletine cok yara?an bu ulku, onu butun insanlı?a gercek huzurun temini yolunda kendine du?en medeni vazifeyi yapmakta ba?arıya ula?tıracaktır. [136]
  • Milletin irade ve emeline uymayanların talihi husrandır, izmihlaldir. [137]
  • Milli emeller, milli irade yalnız bir ?ahsın du?uncesinden de?il, butun millet fertlerinin arzularının, emellerinin birle?mesinden ibarettir. [138]
  • Milli hakimiyet u?runda canımı vermek, benim icin vicdan ve namus borcu olsun. [139]
  • Milli hedef belli olmu?tur. Ona ula?acak yolları bulmak zor de?ildir. Onemli olan, cetin olan o yollar uzerinde calı?maktır. Denebilir ki hicbir ?eye muhtac de?iliz. Yalnız tek bir ?eye cok ihtiyacımız vardır: Calı?kan olmak. ?ctimai hastalıklarımızı incelersek temel olarak bundan ba?ka, bundan onemli bir hastalık ke?fedemeyiz; hastalık budur. O halde ilk i?imiz bu hastalı?ı esaslı bir ?ekilde tedavi etmektir. Milleti calı?kan yapmaktır. Servet ve onun do?al sonucu olan refah ve mutluluk, yalnız ve ancak calı?kanların hakkıdır. [140]
  • Milli mudafaamızı, du?manların bayrakları, babalarımızın ocakları ustunden cekilinceye kadar terk edemeyiz. ?stanbul mabetleri etrafında du?man askerleri gezdikce, oz vatan toprakları ustunden yabancı adamların ayakları cekilmedikce biz mucadelemizde devam etmeye mecburuz. [141] (1920)
  • Ne?'eli olmayan insanlardan iki turlu ?uphe edilir. Ya hastadır, yahut o insanın ba?kalarına bildirmek istemedi?i bir kuruntusu vardır. [142]
  • Olmek isteyen bir milleti hicbir kuvvet kurtaramaz. Turk milleti olmek istemez; o, daima ya?ayacaktır efendiler! [143]
  • Sahip olunan mirasın korunması, beraber surdurulmesi icin iradeleri ortak olan insanların birle?mesinden meydana gelen topluma millet adı verilir. [144] (1924)
  • Samimi dostlar sevdikleri tarafından bir i?kenceye mahkumdurlar ve bu i?kence de sevdiklerinin dertlerini dinlemektir. [145]
  • Samimi ve me?ru olmak ?artıyla her fikre hurmet ederiz. Her kanaat bizce muhteremdir.
  • Siyasi, askeri zaferler ne kadar buyuk olursa olsun, iktisadi zaferlerle taclandırılmazlarsa kazanılacak ba?arılar ya?ayamaz ve surekli olamaz. [146]
  • Tam ba?ımsızlık, bizim bugun uzerimize aldı?ımız gorevin ozudur. Bu gorev, butun millete ve tarihe kar?ı yuklenilmi?tir. [147]
Ne?'eli olmayan insanlardan iki turlu ?uphe edilir. Ya hastadır, yahut o insanın ba?kalarına bildirmek istemedi?i bir kuruntusu vardır. [142]
  • Tarih, Turk inkılabını anlatırken, bunun bir kurtulu? oldu?unu en ba?ta soyleyecektir. Bu kurtulu?un ce?itli a?amaları icinde de, ozellikle kadınların kurtulmasını anacaktır. [148]
  • Tarih yazmak, tarih yapmak kadar muhimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa de?i?meyen hakikat, insanlı?ı ?a?ırtacak bir mahiyet alır. [149]
  • Temel ilke, Turk milletinin haysiyetli ve ?erefli bir millet olarak ya?amasıdır. Bu ilke, ancak tam ba?ımsızlı?a sahip olmakla temin olunabilir. Ne kadar zengin ve refaha kavu?turulmu? olursa olsun ba?ımsızlıktan mahrum bir millet medeni insanlık kar?ısında u?ak olmak durumundan yuksek bir davranı?a layık olamaz. [150]
  • Tum Turk toprakları kurtulmadıkca durmayaca?ım. [151] (1922)
  • Turk Cumhuriyeti'nin en esaslı prensiplerinden biri olan yurtta barı?, dunyada barı? gayesi, insaniyetin ve medeniyetin refah ve ilerlemesinde en esaslı etken olsa gerektir. Buna elimizden geldi?i kadar hizmet etmi? ve etmekte bulunmu? olmak bizim icin ovunulecek bir harekettir. [152]
  • Turk Hukumeti'nin ilk amacı, halka hurriyet ve mutluluk vermek, askerlerimize oldu?u kadar, sivil halkımıza da iyi bakmaktır. [153]
  • Turkiye Cumhuriyeti'nin temeli kulturdur. Kultur, okumak, anlamak, gorebilmek, gorebildi?inden mana cıkarmak, intibah almak, du?unmek, zekayı terbiye etmektir. [154]
  • Turk dilinin sadele?tirilmesi, zenginle?tirilmesi ve kamuoyuna bunların benimsetilmesi icin her yayın aracından faydalanmalıyız. Her aydın hangi konuda olursa olsun yazarken buna dikkat edebilmeli, konu?ma dilimizi ise ahenkli, guzel bir hale getirmeliyiz. [155]
  • Turk esaret kabul etmeyen bir millettir. Turk milleti esir olmamı?tır. [156]
  • Turk gencli?i gayeye, bizim yuksek idealimize durmadan, yorulmadan yuruyecektir. Biz de bunu gormekle bahtiyar olaca?ız. [157]
  • Turk milleti cok buyuk olaylarla ispat etti ki yeniliksever ve inkılapcı bir millettir. [158]
  • Turk milleti, halk idaresi olan cumhuriyetle idare olunur bir devlettir. Turk Devleti laiktir. Her re?it dinini secmekte serbesttir. [159]
  • Turk milletinin dili Turkcedir. Turk dili dunyada en guzel, en zengin ve en kolay olabilecek bir dildir. Onun icin her Turk, dilini cok sever ve onu yukseltmek icin calı?ır... Turk dili Turk milleti icin kutsal bir hazinedir. Cunku Turk milleti gecirdi?i sayısız felaketler icinde ahlakının, geleneklerinin, hatıralarının, cıkarlarının, kısaca bugun kendi milliyetini yapan her ?eyin dili sayesinde korundu?unu goruyor. Turk dili Turk milletinin kalbidir, zihnidir. [160]
  • ...Turk milletinin mu?terek gorunen bir hali daha vardır. Hakikaten dikkat olunursa, Turklerin a?a?ı yukarı hep ahlakları birbirine benzer. Bu yuksek ahlak hicbir milletin ahlakına benzemez. Ahlakın, millet te?kilinde yeri cok buyuktur, muhimdir. Bu ehemmiyeti iyice anlamak icin, ahlak hakkında birkac soz soylemek fazla olmaz. Ahlak dedi?im zaman, ahlak kitaplarında yazılı olan nasihatleri murat etmiyorum zira ahlaklılık diye yaptı?ımız i?ler ve yapmaktan sakındı?ımız i?ler; kitaplarda yazılı olan veya birtakım ahlak hocalarının tavsiye ettikleri ?eylerden daha evveldir ve o sozlerden, o nasihatlerden ayrı olarak, onlara asla kulak vermeyerek insanlar tarafından yapılmaktadır. ??, nazariyatın hakimi, amiridir. Ahlak kaidelerinin nasıl yapılması lazım gelece?i, ahlaklılık oldu?u anla?ılan i?ler goruldukten, tecrube edildikten sonra anla?ılır. [33]
  • Turk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun idare Cumhuriyet idaresidir. [63]
  • Turk milletinin yurumekte oldu?u terakki ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttu?u me?'ale, musbet ilimdir. [161]
  • Turk milliyetcili?i, ilerleme ve geli?me yolunda milletlerarası temas ve ili?kilerde, butun ca?da? milletlere paralel ve onlarla bir ahenkte yurumekle beraber, Turk toplumunun hususi seciyelerini ve ba?lı ba?ına mustakil huviyetini korumaktır. [162]
  • Turk Tarih ve Dil kurumlarının, Turk milli varlı?ını aydınlatan cok kıymetli ve onemli birer ilim kurumu mahiyetini aldı?ını gormek hepimizi sevindirici bir hadisedir. Tarih Kurumu, yaptı?ı kongre, kurdu?u sergi, yurt icindeki kazılar ortaya cıkardı?ı eserlerle ?imdiden butun ilim dunyasına kulturel vazifesini yerine getirmeye ba?lamı? bulunuyor. [163]
  • Turkiye Cumhuriyeti anlamınca kadın, butun Turk tarihinde oldu?u gibi bugun de en muhterem mevkide, her ?eyin ustunde yuksek ve ?erefli bir mevcudiyettir. [164]
  • Turkiye Cumhuriyeti'ni kuran Turkiye halkına Turk milleti denir. [165]
  • Turkiye Devletinin istiklali mukaddestir. O, ebediyyen sa?lanmı? ve korunmu? olmalıdır. [107]
  • Turkiye, emperyalizme kar?ı mucadelesiyle iyi ornek olmu?sa bundan cok buyuk mutluluk duyaca?ım. [166] [167] (1921)
  • Turkiye halkı, asırlardan beri hur ve mustakil ya?amı? ve istiklali bir ya?ama gere?i saymı? bir milletin kahraman evlatlarıdır. Bu millet, istiklalden uzak ya?amamı?tır, ya?ayamaz ve ya?amayacaktır. [168]
  • Turkler, butun medeni milletlerin dostlarıdır. [169]
  • Turk'un haysiyet ve onur ve kabiliyeti cok yuksek ve buyuktur. Boyle bir millet esir ya?amaktansa yok olsun daha iyidir. Bundan oturu, ya istiklal ya olum! [170]
  • Milletin hayatı tehlikeyle kar?ı kar?ıya kalmadıkca sava? bir cinayettir. [171]
  • Medeniyet yolunda ba?arı yenile?meye ba?lıdır. ?ctimai hayatta, iktisadi hayatta, ilim ve fen sahasında ba?arılı olmak icin yegane geli?me ve ilerleme yolu budur. [172]
Her ?eyden evvel bilgisizli?i ortadan kaldırmak lazımdır. Bu sebeple maarif programımızın, maarif siyasetimizin temel ta?ı, bilgisizli?in giderilmesidir. Bu giderilmedikce yerimizdeyiz. Yerinde duran bir ?ey ise geriye gidiyor demektir. [103]
  • Medeniyet yolunda yurumek ve ba?arılı olmak, hayatın ?artıdır. Bu yol uzerinde duraklayanlar ya da yol uzerinde ileri de?il, geriye bakmak bilgisizli?i ve aymazlı?ında bulunanlar, umumi medeniyetin co?kun seli altında bo?ulmaya mahkumdur. [173]
  • Vicdan hurriyeti mutlak ve taarruz edilmez, ferdin tabi haklarının en muhimlerinden tanınmalıdır. [174]
  • Yabancı bir devletin himaye ve deste?ini kabul etmek, insanlık ozelliklerinden mahrumiyeti, beceriksizlik ve miskinli?i itiraftan ba?ka bir ?ey de?ildir. [150]
  • Yaptıklarımızı asla kafi gormeyiz. Cunku daha cok ve daha buyuk i?ler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz. Yurdumuzu dunyanın en mamur ve en medeni memleketleri seviyesine cıkaraca?ız. Milletimizi en geni? refah vasıta ve kaynaklarına sahip kılaca?ız. Milli kulturumuzu, muasır medeniyet seviyesinin ustune cıkaraca?ız. [175]
  • Hayat kısadır. Bunu kutlama ve taclandırma icin, insanların genellikle uygun gordukleri yol evliliktir. Bu genel kurala uymayanlar, pek sınırlı ve benzerleri azdır. Bu kural dı?ını olu?turanlar da, esas kuralın fenalı?ından de?il ve fakat tersine bu guzel kurala inanmadan kendilerini alıkoyan sebeplerin etkisinde kaldıklarından, belki evlenmi? olmaktan korktuklarından fazla mutsuz olanlardır. ?nkar edilmez bir gercektir ki insanlar, hayat, kadınsız olamaz. Evli olanlar, hayatın vazgecilmezini temin etmi? ve butun du?unce ve isteklerini bir maksat, bir meslek, bir amaca yoneltmi? olur. Ancak talih, e?lerin ruh ve kalplerini iyi gecindirsin! [176] (1914)
  • Yeni evlenen bir ki?inin gonlu hayat, a?k ve mutluluk duygularıyla doludur. Bu, en de?erli bir zamandır. ?nsanlar, hayatında bu parlak ve sevincli dakikaları, olunceye kadar hep aynı ?ekilde duygulanarak pek onemli ve hayatı icin tarihsel bir olay olarak anar. Ben, bunu denemedim; fakat, az cok hayatı ve insanları inceledi?im icin bu sonucu buldum. Hayatın ce?itli yonlerinden birkacını gorenler, evlendikten sonra ke?fedilmemi? yonlerini de ister istemez gozlemlerler. Bu gozlemleme, pek tatlı olabildi?i gibi pek acı da olabilir. [177] (1914)
  • Yoksul kadın, hicbir ?eyi olmayan kadın anlamında alınmı?tır. Halbuki kadın denilen varlık, bizatihi yuksek bir varlıktır. Onun yoksullu?u olamaz. Kadına yoksul demek, onun ba?rından kopup gelen butun insanlı?ın yoksullu?u demektir. [164]
  • Yuksek bir insan cemiyeti olan Turk milletinin tarihi bir vasfı da, guzel sanatları sevmek ve onda yukselmektir. Bunun icindir ki, milletimizin yuksek karakterini, yorulmaz calı?kanlı?ını, fıtri zekasını, ilme ba?lılı?ını, guzel sanatlara sevgisini, milli birlik duygusunu mutemadiyen ve her turlu vasıta ve tedbirlerle besleyerek inki?af ettirmek milli ulkumuzdur. [13]
  • Yuksek ve devrimci bir kultur seviyesine varmak icin, onumuzdeki yıllarda daha cok emek verece?iz. Musbet bilimlerin temellerine dayanan, guzel sanatları seven, du?un e?itiminde oldu?u denli beden e?itiminde yetene?i artmı? ve yukselmi? olan erdemli, guclu bir ku?ak yeti?tirmek, ana siyasamızın acık dile?idir. [178]
  • Zamanında kitaplar karı?tırdım. Hayat hakkında filozofların ne dediklerini anlamak istedim. Bir kısmı her ?eyi kara goruyordu. “Mademki hiciz ve sıfıra varaca?ız, dunyadaki gecici omur sırasında sevinc ve mutlulu?a yer bulunmaz” diyorlardı. Ba?ka kitaplar okudum, bunları daha akıllı adamlar yazmı?lardı. Diyorlardı ki: “Mademki sonu nasıl olsa sıfırdır, hic olmazsa ya?adı?ımız surece ?en ve ne?eli olalım.” Ben kendi karakterim bakımından ikinci hayat goru?unu be?eniyorum, fakat ?u sınırlar icinde: Butun insanlı?ın varlı?ını kendi ?ahıslarında goren adamlar zavallıdır. Besbelli ki o adam fert sıfatı ile yok olacaktır. Herhangi bir ki?inin, ya?adıkca memnun ve mutlu olması icin gereken ?ey, kendisi icin de?il, kendisinden sonra gelecekler icin calı?maktır. Anlayı?lı bir adam, ancak bu ?ekilde hareket edebilir. Hayatta tam zevk ve mutluluk, ancak gelecek nesillerin ?erefi, varlı?ı, mutlulu?u icin calı?makta bulunabilir... [24]

Hakkında soylenenler [ de?i?tir ]

  • Ataturk, bir ulkenin kaybetti?i kaynakları harekete gecirmenin ve yeniden canlandırmanın olanaklı oldu?unu gosteren ilk ki?iydi. Bu bakımdan Ataturk bir o?retmendi; Mussolini onun ilk, ben ikinci o?rencisiydim. [179]
  • Her ?eyden otesi, o bir kurucudur, modern zamanların en buyuk ulus kurucusudur.
    • Andrew Mango , Ataturk: Modern Turkiye'nin Kurucusu (2011), s. 6.
  • Tum korkunc Turklerin en korkuncu. [180]
  • Shakespeare yazdı, Einstein du?undu, Ataturk yaptı. [181]
    • Bill Clinton , 2000.
    • Orijinali: Shakespeare wrote, Einstein thought, Ataturk built.
  • O, steplerde ya?ayan Tatarların bir geri donu?u, bir anakronizm, ilkel ve vah?i guce sahip biri, dunyaya gelmesi gerekti?i ca?dan cok gec do?mu? bir liderdir. Tum Orta Asya'nın gocu sırasında do?mu? olsaydı, Bozkurt sanca?ı altında ve bir Bozkurt'un yure?i ve icguduleriyle Suleyman ?ah 'ın yanında at ko?turuyor olurdu. Askeri dehası ile duyguların, ba?lılık ve ahlaki de?erlerin zayıflatamadı?ı acımasız kararlarıyla; ulkeleri fetheden, kentleri yakıp yıkan ve seferleri arasındaki barı? donemlerini zevk ve safa alemleriyle dolduran, vah?i akıncıların ba?ında bir Timurlenk veya Cengiz Han olabilirdi. [182]
    • Harold Courtenay Armstrong, Grey Wolf: Mustafa Kemal ? An intimate study of a dictator (1935), s. 333.
    • Orijinali: He is a man born out of due season, an anachronism, a throw-back to the Tartars of the Steppes, a fierce elemental force of a man. Had he been born in the centuries when all Central Asia was on the move he would have ridden out with Sulyman Shah under the banner of the Grey Wolf, and with the heart and instincts of a Grey Wolf. With his military genius, and his ruthless determination unweakened by sentiments, loyalties or moralities, he might well have been a Tamerlane or a Jenghis Khan riding at the head of great hordes of wild horsemen, conquering countries, devouring and destroying cities, and filling in the intervals of peace between campaigns with wild and hideous orgies of wine and women.
  • 10 Kasım tarihi gelip catmı?tı. Birinci dersten cıkmı?, ikinci derse girecektik. Okuldaki bayra?ın yarıya indirilmi? oldu?unu gorduk. Olum haberi hemen yayılmı?tı. Kimse konu?amıyordu. Etrafı bir sessizlik kaplamı?tı. Ders zili caldı. Dershanelere girdik. Hic unutmam, dersimiz hayvan bakımı idi, veteriner olan hocamız hicbir ?ey olmamı? gibi ders anlatıyordu. Aralarında benim de bulundu?um birkac arkada? hıckırarak a?lamaya ba?layınca hıckırıklar butun dershaneyi kapladı, o?retmen de dayanamayıp dersten cıkıp gitti. ?u satırları yazarken yine o anı ya?ıyor ve gozlerim ya?arıyor. Butun okulda dersler paydos edilmi?ti. Gazinodaki radyonun ba?ında toplandık. Haberleri anında alabilmek icin hicbirimiz radyodan ayrılamıyorduk. Gunlerce o radyo ba?ında hep beraber a?ladık, a?ladık. ?kinci gun ?smet ?NONU'nun cumhurba?kanlı?ına secilme haberini alınca yure?imize biraz olsun su serpildi. ?stanbul'da o buyuk kurtarıcının katafalkı onunden gecmeyen insan kalmadı. Bu geci? bir hafta devam etti. Cenazenin kaldırıldı?ı gun top arabasının hemen onunde okulumuz celengini ta?ıyanlar arasında oldu?um icin top arabası gecerken yedisinden yetmi?ine butun ?stanbulluların cı?lıklarını yakinen gorebiliyordum. O manzarayı gormeyenlerin bunu tahayyul etmeleri bile mumkun de?il. Ana caddeye acılan yollar, butun binalar insan seli; yola ta?mayı onlemek icin itfaiye arabaları halkın uzerine su sıkıyor, halk yine de da?ılmıyor. Hatta bir kısım kadın-erkek vatanda?lar go?uslerini acarak, "Sık suyu. Oldursen de gitmem." diye haykırıyordu. Karakoy'den gecerken bir binanın ucuncu katındaki pencereden bir kadın kendisini top arabasının uzerine atacak iken yanındakiler geriye cekerek kurtardılar. Bu ne sevgi idi ya Rabbi! Bu ne ba?lılıktı! Hangi devlet adamına boyle bir sevgi nasip olmu?tur? Ataturk'e kufur eden, heykellerine saldıran o sapıklar, o yobazlar bu sahneleri gormediler. [183]

Kaynakca [ de?i?tir ]

  1. Ataturk'un 993 814 seri numaralı nufus huviyet cuzdanı (1934)
  2. Ataturk'un 993 815 seri numaralı nufus huviyet cuzdanı (1935)
  3. Ataturk, 1937 yılının mayıs ayından itibaren adının eski yazılı?ına (Kemal) geri dondu. Enis Dinc (2020). Ataturk on Screen: Documentary Film and the Making of a Leader . s. 180.  
  4. Hakimiyet-i Milliye gazetesi, 30 A?ustos 1928.
  5. Mazhar Mufit Kansu, Erzurum'dan Olumune Kadar Ataturk'le Beraber, Cilt I. Turk Tarih Kurumu Yayınları, s. 172.
  6. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 136.
  7. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt III, s. 48
  8. Sırrı Karde?, Heyet-i Temsiliye ve Mustafa Kemal Pa?a Kır?ehir'de, 1950, s. 30
  9. (Ataturk’un S.D.II, s. 115)
  10. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt III, s. 76
  11. Ataturk'un Butun Eserleri, 16. cilt, Kaynak Yayınları, s. 288
  12. Ataturk'un Butun Eserleri, 26. cilt, Kaynak Yayınları, 1998, s. 268
  13. 13,0 13,1 13,2 Hakimiyet-i Milliye, 31 Ekim 1933
  14. Pars Tu?lacı, Ca?da? Turkiye, Cilt I, Cem Yayınları, s. 78.
  15. ?smet Giritli, Kemalist Devrim ve ?deolojisi, ?stanbul Universitesi Yayınları, 1980, s. 13.
  16. Falih Rıfkı Atay, Cankaya, 1969, s. 532
  17. ?smail Habib Sevuk, Ataturk ?cin, s. 25
  18. ?zzettin Calı?lar, Tan gazetesi, 31.8.1937
  19. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 207.
  20. Ru?en E?ref Unaydın, Butun Eserleri, Cilt 2, Roportajlar II (Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mulakat II) http://www.oktayaras.com/rusen-esref-unaydin-butun-eserleri-cilt-2-roportajlar-mustafa-kemal-ile-mulakat-ataturkun-hasta/tr/46597
  21. "Modern Turkey, a delicate balance of East and West" . Eri?im tarihi: 23 Ekim 2011 .  
  22. "Google Books uzerinden Turkey Today" . Turkey Today . Eri?im tarihi: 25 Mayıs 2014 .  
  23. Ataturk, Mustafa Kemal (2009). Ataturk'un not defterleri . Ankara: Genelkurmay Basımevi. s. 125. ISBN   9789754092462 .  
  24. 24,0 24,1 "Romanya Dı?i?leri Bakanı Antonescu ?le Konu?ma | Ataturk Ara?tırma Merkezi" . web.archive.org . 28 Haz 2018.  
  25. Yusuf Ziya Ozer, TTK. Belleten, Sayı: 10, 1939, s. 286
  26. Ataturk’un Soylev ve Demecleri Cilt III, s. 80.
  27. Ataturkculuk, Cilt I, Milli E?itim Basımevi, s. 85
  28. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 121
  29. Bugunun Diliyle Ataturk?un Soylevleri, Turk Dil Kurumu Yayınları, s. 86
  30. Ataturk’un Soylev ve Demecleri Cilt II, s. 118
  31. "*** Ba?konsolostan mesaj:" . Almanya Haber - Berlin Haberler - Son Dakika Avrupa Haberleri . 3 Eyl 2008.  
  32. ATATURK’E GORE ATATURK (Ataturk’ten B.H., s. 6, 128)
  33. 33,0 33,1 " Medeni Bilgiler " (PDF) .  
  34. Prof Dr. Afet ?nan, M. Kemal Ataturk'ten Yazdıklarım, 1971, s. 37
  35. ?smet Giritli, Kalkınma ve Turkiye, ?zlem Yayınları, s. 42.
  36. Ataturk'un Butun Eserleri, 13. cilt, Kaynak Yayınları, s. 96.
  37. Nutuk II, s. 897
  38. Yakup Kadri Karaosmano?lu, Bir Acık Soz, 1921
  39. Perihan Naci Eldeniz, TTK. Belleten, Cilt: XX, Sayı: 80, 1956. s. 740
  40. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 127
  41. "Ataturk'un Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin V. Donem 3. Yasama Yılını Acı? Konu?maları" . tbmm.gov.tr. 13 Mart 2016 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Temmuz 2014 .  
  42. "Ataturk Ara?tırma Merkezi" . web.archive.org . 27 May 2010.  
  43. KARAL (Ord. Prof.), Enver Ziya (20 Ekim 1927). Fatih OZDEM?R (Ed.). Ataturk'ten Du?unceler (kitap) . Ankara: ODTU Yayıncılık. ISBN   9757064122 . Ataturk'un Soylev ve Demecleri (I)  
  44. Ataturk'un Son Meclis Konu?ması
  45. Vasfi Ra?it Sevi?, T. C. Esas Te?kilat Hukuku, 1938, cilt: I, s. 329
  46. Ru?en E?ref Unaydın, Mustafa Kemal Pa?a ve Rauf Beyle Mulakat-2, 1919
  47. Sami N. Ozerdim, "Ataturkcu'nun El Kitabı", 2. Baskı, ADD Yayını, s. 196
  48. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 435
  49. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 328
  50. Ataturk Ara?tırma Merkezi Ba?kanlı?ı, Ataturk’un Soylev ve Demecleri I-III, Bugunku dille yayına hazırlayanlar: Prof.Dr. Ali Sevim, Prof.Dr. M.Akif Tural, Prof.Dr. ?zzet Oztoprak, Turkiye ?ktisat Kongresi’ni Acı? Soylevi, ?zmir, 17 ?ubat 1923.
  51. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 125.
  52. 52,0 52,1 Yekta Gungor Ozden, Ataturk ve Hukuk, Anayasa Mahkemesi Yayınları, s. 367.
  53. "Tek Partili Turkiye'de Liberal Geli?meler" .  
  54. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 189
  55. Ataturk’un S.D.I, s. 106
  56. 56,0 56,1 Kılıc Ali, Ataturk’un Hususiyetleri, Sel Yayınları, 1955, s. 64
  57. Afet ?nan, Mustafa Kemal Ataturk'ten Yazdıklarım, Milli E?itim Bakanlı?ı Devlet Kitapları, s. 36.
  58. Onuncu Yıl Nutku , 29 Ekim 1933
  59. "Ataturk | Short Speech | Mustafa Kemal Ataturk | Ne Mutlu Turkum Diyene |" .  
  60. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, s. 112
  61. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 231
  62. "Kılıcdaro?lu: Cumhuriyet bilhassa kendisini kimsesiz hissedenlerin kimsesi olacak" . www.aa.com.tr .  
  63. 63,0 63,1 63,2 63,3 Turk Tarih Kurumu: Belleten Dergisi, Kasım 1988, Cilt LII, Sayı 204
  64. Ayın Tarihi, cilt: 24, sayı 82-83. 1931.
  65. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 372
  66. Kılıc Ali, Ataturk ve Cumhuriyet, Milliyet gazetesi, 2.11.1970
  67. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt III, s. 71
  68. Anıl Cecen, Ataturk ve Cumhuriyet, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 76.
  69. Cemal Granda, Ataturk?un U?a?ı ?dim, Hurriyet Yayınları, 1973, s. 267.
  70. Ataturk’un S.D.V, s. 113
  71. Hasan Rıza Soyak, Foto?raflarla Ataturk ve Ataturk’un Hususiyetleri, 1965, s. 78-79
  72. Hasan Rıza Soyak, Foto?raflarla Ataturk ve Ataturk’un Hususiyetleri, 1965, s. 79
  73. "1283 Harbiyeli Mustafa Kemal" . Milli savunma universitesi kara harp okulu.  
  74. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 112
  75. Nilufer Kurtulu?, Ataturk, Kurtulu? Ofset Basımevi, s. 114.
  76. M. Sunullah Arısoy, Gazi Mustafa Kemal Ataturk'ten Bize, Hurriyet Vakfı Yayınları, s. 229.
  77. Gladye Baker'a verdi?i demec, 21 Haziran 1935.
  78. Afet ?nan, Tarih boyunca Turk Kadının Hak ve Gorevleri, Millı? E?itim Basımevi, s. 159.
  79. Ataturkculuk, I. Cilt, Genelkurmay Ba?kanlı?ı, Milli E?itim Basımevi, 1984, s. 283.
  80. "Ataturk'un en Guzel ve Ozlu Sozleri - Ataturk, 30 A?ustos ve Turk bayra?ı resimleri" . Milliyet .  
  81. Ataturk’un Soylev ve Demecleri Cilt II, s. 147
  82. "Bursalılarla Konu?ma | Ataturk Ara?tırma Merkezi" . web.archive.org . 4 Haz 2014.  
  83. Ataturk'un Butun Eserleri, 16. cilt, Kaynak Yayınları, s. 288.
  84. ATATURK, Mustafa Kemal (15 Ara 2018). "SOYLEV (NUTUK) ORJ?NAL: Gazi Mustafa Kemal Ataturk (1881, Selanik ? 10 Kasım 1938, ?stanbul)" . Hasan YILDIZ.  
  85. 85,0 85,1 85,2 "Ataturk'un Kastamonu'ya Geli?i-?apka ve Kıyafet Devrimi" . web.archive.org . 31 A?u 2019.  
  86. ATATURK, Mustafa Kemal (2013-2014). "Milli Mucadele'de Ataturk ile Claude Farrere'in ?zmit'i Ziyareti" . Dr. Tarık SAYGI.  
  87. "Turkiye Cumhuriyeti ?eyhler, dervi?ler, muritler, mensuplar memleketi olamaz. En do?ru ve en gercek tarikat, uygarlık tarikatıdır." (Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 215)
  88. Hikmet Bayur, T.D.K., Turk Dili, Belleten, No: 33, 1938, s. 16
  89. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 288.
  90. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 58
  91. "Turkiye'nin Kurulu? Yıllarında Bir Yabancı Gazeteci'nin Ankara Yolculu?u ve Ataturk'le Goru?mesi | Ataturk Ara?tırma Merkezi" . web.archive.org . 20 Nis 2014.  
  92. 92,0 92,1 Ayın Tarihi, cilt: 24, sayı: 82-83, 1931
  93. Hakimiyet-i Milliye gazetesi, 26 A?ustos 1924.
  94. Sadi Irmak, Ataturk ve Turkiye'de Ca?da?la?ma Atılımları, Hisarbank Kultur Yayınları, s. 86.
  95. Ataturk’un Soylev ve Demecleri Cilt II, s. 142
  96. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 161.
  97. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, s. 110
  98. Cevat Abbas Gurer. Cumhuriyet gazetesi, 10.11.1941.
  99. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 119
  100. Nutuk, "Mu?terek Encumen'e anlattı?ım hakikat"
  101. Ataturk Serisi, 7. sayı, Milli E?itim Basımevi, s. 42.
  102. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 91
  103. 103,0 103,1 Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 141.
  104. Ru?en E?ref Unaydın, Ataturk'u Ozleyi?, 1957
  105. 105,0 105,1 Seha L. Meray, Su Ba?larını Devler Tutmu?: Denemeler, Soyle?iler, Ca?da? Yayınları, s. 103
  106. Emin Arat, Kemalizm, Ayyıldız Matbaası, s. 124
  107. 107,0 107,1 Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 307
  108. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 1
  109. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt III, s. 24
  110. Hakimiyet-i Milliye gazetesi, 22 Nisan 1921.
  111. Turk Parlamento Tarihi: TBMM V. donem (1935-1939), Cilt I, s. 72
  112. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 378
  113. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 145.
  114. Anıl Cecen, Ataturk ve Cumhuriyet, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 151.
  115. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 120
  116. Afet ?nan, Ataturk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Yeni Baskıya Hazırlayan: Arı ?nan, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 375
  117. U?ur Mumcu, Kazım Karabekir Anlatıyor, 1990
  118. Ataturk’un Soylev ve Demecleri, cilt II, 2. baskı, Ankara, s. 85-86.
  119. Sadi Borak & Utkan Kocaturk, Ataturk'un Soylev ve Demecleri, 5. cilt, s. 57
  120. Mustafa Kemal'in Chicago Tribune Muhabirine Verdi?i Mulakat, 18 Eylul 1922; ?kdam Gazetesi, 20 Eylul 1922.
  121. Hakimiyet-i Milliye, 3 ?ubat 1931.
  122. Ru?en E?ref Unaydın, Mustafa Kemal Pa?a Hazretleriyle Mulakat, 1921
  123. Sadi Borak, Ataturk'un Resmi Yayınlara Girmemi? Soylev Demec Yazı?ma ve Soyle?ileri, Kaynak Yayınları, s. 309.
  124. 124,0 124,1 Afet ?nan, Ataturk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Yeni Baskıya Hazırlayan: Arı ?nan, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 276
  125. Nejat Saner, Ataturk ve Sonrası, Cumhuriyet gazetesi, 13.11.1970
  126. Rukneddin Fethi Olcaytu?, Ataturk Hakkında Du?unce ve Tahliller, 1943, s. 44
  127. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, s. 89
  128. Ataturk'un Butun Eserleri, 17. cilt, Kaynak Yayınları, s. 286
  129. Ataturkculuk, Cilt I, Genelkurmay Ba?kanlı?ı, Milli E?itim Basımevi, 1984, s. 354.
  130. Ataturkculuk, cilt I, Milli E?itim Basımevi, s. 121
  131. Ataturk’un S.D.V, s. 209
  132. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 202
  133. Nutuk, "Hilafet meselesi hakkında halkın tereddut ve endi?esini izale icin verdi?im izahat"
  134. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, s. 195
  135. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 43
  136. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 272
  137. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt I, s. 310
  138. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 109
  139. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 76
  140. Ataturkculuk, III. Cilt, Genelkurmay Ba?kanlı?ı, Milli E?itim Basımevi, 1984, s. 171.
  141. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 99.
  142. 142,0 142,1 KARAL (Ord. Prof.), Enver Ziya. Fatih OZDEM?R (Ed.). Ataturk'ten Du?unceler (Kitap) . ODTU Yayıncılık. ISBN   9757064122 . 1930, Ru?en E?ref  
  143. ?evket Aziz Kansu, Turk Dili Dergisi. sayı: 12, 1952. s. 682
  144. ?brahim ?im?ek, Mustafa Kemal Ataturk'ten Secme Sozler, s. 42
  145. Ataturk'un Butun Eserleri, 13. cilt, Kaynak Yayınları, s. 96
  146. Afet ?nan, Turkiye Cumhuriyeti ve Turk Devrimi, Turk Tarih Kurumu Yayınları, s. 104
  147. Nutuk II, s. 623-624
  148. "ATATURK VE KADIN HAKLARI | Ataturk Ara?tırma Merkezi" . web.archive.org . 9 Ara 2014.  
  149. Hasan Cemil Cambel, T.T.K. Belleten Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 10, s. 272
  150. 150,0 150,1 Ataturk'un Butun Eserleri, 19. cilt, Kaynak Yayınları, s. 30.
  151. Ataturk'un Butun Eserleri, 13. Cilt, Kaynak Yayınları, s. 279. Mustafa Kemal Pa?a’nın 13 Ekim 1922 tarihinde ?zmir’de, Amerikalı yazar Richard Danin’e verilen ve Figaro Gazetesi’nde yayımlanan mulakatı.
  152. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 185.
  153. Ataturk’un Soylev ve Demecleri, Ataturk Ara?tırma Merkezi, Ankara, 2006; Ayın Tarihi: 1935, Sayı: 19, s. 260-262
  154. Afet ?nan, Ataturk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Yeni Baskıya Hazırlayan: Arı ?nan, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 374
  155. Afet ?nan, Ataturk ve Dil Bayramı, Ataturk'e Saygı, T.D.K. s. 54.
  156. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 230
  157. Ataturkculuk, 3. cilt, Genelkurmay Ba?kanlı?ı, Milli E?itim Basımevi, s. 164
  158. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 216-217
  159. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 123.
  160. Ataturk’un Goru? ve Direktifleri, s. 166
  161. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 131.
  162. Afet ?nan, T.T.K. Belleten, Sayı: 128, 1968, s. 557
  163. Afet ?nan, Ataturk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, Yeni Baskıya Hazırlayan: Arı ?nan, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 273
  164. 164,0 164,1 Sadi Borak, Ataturk'un Resmi Yayınlara Girmemi? Soylev Demec Yazı?ma ve Soyle?ileri, Kaynak Yayınları, s. 328.
  165. Vatanda? ?cin Medeni Bilgiler, s. 40
  166. Hakimiyet-i Milliye, 15.11.1921
  167. Ataturk'te Konular Ansiklopedisi, Yapı Kredi Yayınları, s. 51
  168. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt II, s. 35
  169. Ataturk'un Soylev ve Demecleri, Cilt III, s. 67
  170. Anıl Cecen, Ataturk ve Cumhuriyet, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, s. 119
  171. ?erafettin Turan, Mustafa Kemal Ataturk: Kendine Ozgu Bir Ya?am ve Ki?ilik, Bilgi Yayınları, s. 597.
  172. Ataturk’un Soylev ve Demecleri Cilt II, s. 181-182
  173. ?erafettin Turan, Mustafa Kemal Ataturk: Kendine Ozgu Bir Ya?am ve Ki?ilik, Bilgi Yayınları, s. 555.
  174. Prof. Dr. Utkan Kocaturk, Ataturk, Kultur ve Turizm Bakanlı?ı Yayınları, s. 124.
  175. Afet ?nan, Tarihten Bugune, Turkiye ?? Bankası Kultur Yayınları, Ankara, 1970, s. 217.
  176. Salih Bozok-Cemil S. Bozok, Hep Ataturk’un Yanında, s. 172)
  177. Salih Bozok-Cemil S. Bozok, Hep Ataturk’un Yanında, s. 171
  178. Sami N. Ozerdim, "Ataturkcu'nun El Kitabı", 2. Baskı, ADD Yayını, s. 144
  179. Stefan Ihrig, Naziler ve Ataturk, Alfa Kitap, 2015, s. 162
  180. THE TWO KEMALS; The Polished Aristocrat of European Circles in Contrast With the Ruthless Commander of Fanatical Turks , New York Times, 1 Ekim 1922 .
  181. "Turkish Press Review, 00-01-05" . www.hri.org .  
  182. "Grey Wolf Mustafa Kemal" . Temmuz 1935.  
  183. Kenan Evren, Kenan Evren'in Anıları 1, 1990

Konuyla ilgili di?er Wikimedia sayfaları:

Commons 'da Mustafa Kemal Ataturk ile ilgili coklu ortam dosyaları bulunmaktadır.

Vikisozluk 'te Mustafa Kemal Ataturk ile ilgili kelime acıklaması bulunmaktadır.

Vikikaynak 'ta Mustafa Kemal Ataturk ile ilgili belge kayıtları bulunmaktadır.

Vikipedi 'de Mustafa Kemal Ataturk ile ilgili ansiklopedik bilgi bulunmaktadır.

Vikihaber 'de Mustafa Kemal Ataturk ile ilgili haberler bulunmaktadır.