Zeplin
,
[1]
bir tur
hava aracı
ve
hava gemisi
'dir.
Ula?ım aracı
olarak kullanılan itme kuvvetiyle yol almalarını sa?layan motorları ve havada yonlenmesini sa?layan dumenleri olan puro biciminde ve altında yolcu kabini bulunan gudumlu
balonların
genel adıdır. Omurgalı gudumlu balonların en ba?arılı yapımcısı olan Kont
Ferdinand von Zeppelin
adlı
Alman
, gudumlu balonların isim babasıdır. ?lk zamanlar
hidrojen
ile dolu olmasına kar?ın 1937'de
Hindenburg faciası
uzerine
hidrojen
yerine
helyum
kullanılmaya ba?lanmı?tır.
[
kaynak belirtilmeli
]
Ba?arılı olmu? ilk ucu? Fransız muhendis
Henri Giffard
tarafından 24 Kasım 1852 yılında gercekle?tirilmi?tir. Giffard 160 kg a?ırlı?ındaki ve 3
BG
’ndeki buhar makinasını 43 metre uzunlu?unda ve 12 metre capındaki,
hidrojenle
dolu bir
torbanın
altına takarak
Paris
’ten havalanıp 30 km uzaklıktaki
Trappes
’e ucarak gercekle?tirilmi?tir.
?lk zeplin 128 metre uzunlu?unda ve 11 metre capındaydı.
Aluminyumdan
olu?an iskeleti,
pamuklu
bir bezle kaplıydı. ?skeletin icinde
hidrojen
ta?ıyan gaz baloncukları vardı. 2 Temmuz 1900’de havalandırılan zeplin, 400 metre yukseklikten ucarak 6 kilometrelik bir yolu 17 dakika 30 saniyede aldı.
Bu ilk zeplinin ba?arısı uzerine yenileri de uretildi. Ozellikle Alman Sava? Bakanlı?ı zeplin uretimini destekledi.
I. Dunya Sava?ı
sırasında
Paris
ve
Londra
zeplinlerle bombalandı.
1927 sonbaharında
L-59
adını ta?ıyan bir zeplin havada 96 saat kalarak 7.000 km yol aldı. 1928'de
Dr. Eckener
tarafından yonetilen
Graf Zeplin
Atlas Okyanusu'nu a?tı. Graf Zeplin ve yerine gecen
Hindenburg
, uzun yıllar yuk ve yolcu ta?ımada kullanıldı. Zeplinler, II. Dunya Sava?ı oncesine dek 52.000 ki?iyi Atlas Okyanusu'nun iki kıyısı arasında ta?ıdıktan sonra, yeni yolcu ucaklarının geli?tirilmesi ve kaza ve kayıp olaylarının co?alması nedeniyle 1950’lere gelmeden uretimden kaldırıldı. Gunumuzde sadece
ABD
’de reklam amaclı olarak kısıtlı sayıda uretilmektedirler.
Zeplin adı
|
Ulke
|
Yapıldı?ı tarih
|
Acıklama
|
R-33 (
en
)
|
Birle?ik Krallık
|
1916
|
|
R-34
|
Birle?ik Krallık
|
1916
|
1919 yılında Atlas Okyanusu'nu a?arak New York'a ula?tı ve geri dondu
|
R-38 (
en
)
|
Birle?ik Krallık
|
|
ABD'nin sipari?i ile yapılan gemi havada ikiye bolundu ve 44 ki?inin olmesine sebep oldu
|
Shenandoah
|
ABD
|
1923
|
Eylul 1925 tarihinde Ohio uzerinde bir kasırgada parcalandı
|
L-59
|
|
1927
|
1927 sonbaharında havada 96 saat kalarak 7.000 km yol almayı ba?ardı.
|
Graf Zeppelin
|
Almanya
|
1926
|
1929 yılında dunya cevresini 20 gunde dolandı. Avrupa ile ABD arasında yuk ve yolcu ta?ımacılı?ında kullanıldı
|
Akron
|
ABD
|
1928
|
1933’te bir fırtına sırasında ta?ıdı?ı 70’ten fazla insanla denizde kayboldu
|
R-100 (
en
)
|
Birle?ik Krallık
|
1929
|
Temmuz 1930 yılında
Kanada
’ya uctu ve ertesi ay geri dondu
|
R-101 (
en
)
|
Birle?ik Krallık
|
1929
|
5 Ocak 1930 tarihinde
Hindistan
'a gitmek icin yola cıktı. Fransa'da
Beauvais
yakınlarında du?up parcalandı.
|
Macon
|
ABD
|
1933
|
?ubat 1935 tarihinde
Buyuk Okyanus
'a du?up parcalandı
|
LZ 129 Hindenburg
|
Almanya
|
1935
|
1936 yılında
Atlas Okyanusu
'nun iki yakası arasında 10 kez yolcu getirip goturmu?tur. 1937 yılında
New Jersey
'e ilk ucu?unda alev alarak 2 dakika icinde yanarak yok olmu?tur
|
Dubai'nin Ruhu
|
Dubai
|
2006
|
Palm Dubai
'nin reklamı icin yapılmı? dunyanın en buyuk zeplini
|
Bugun dunyada en yaygın zeplin kullanım amacıdır. Dunyanın bircok ulkesinde zeplinler alternatif etkin bir reklam mecrası olarak kullanılır. Bu konuda
Good Year
dunyada oncudur. Goodyear
II. Dunya Sava?ında
kendi zeplinlerini uretmekteydi. Fakat bir sure sonra Goodyear kendi zeplin uretimini durdurdu. Bugun
Kuzey Amerika
da ise 3 Goodyear Zeplin
[2]
birden ucurmaktadır. Zeplinlerin Goodyear'ın bir dunya markası olmasında onemli rol oynadı?ı soylenir.
Dunyanın bircok buyuk (Fortune 500 dahil) Firmaları bugun bile Zeplin Reklam kullanmaktadır. Bunlardan biri olan
BMW
, 2004 senesinde BMW 1 serisinin tanıtımı amaclı
Avrupa
turunda (Transeuropean Tour) 1 haftalı?ına
?stanbul
'a da gelmi?tir. Turkiye zeplinle ilk 1929 yılında Graf Zeppelin, yani D- LZ 127 Turkiye uzerinden gecerek
Orta Do?u'ya
gitmesi ile tanı?mı?tır.
[3]
1998 yılında Koc Zeplin kullanmaya ba?lamı?tır. Koc Zeplin Amerikan men?eli imalatcı firma
American Blimp Corporation (ABC)
tarafından imal edilmi?ti. Modeli A-150 modeliydi, 50m uzunlu?undaydı ve Ekim 1998'de Koc'a teslim edilmi?ti.
Zeplin reklamların daha yaygın kullanılmamalarının tek sebebi ise yuksek yatırım maliyeti ve aylık operasyon giderleridir. Zeplinler
hangar
gerektirir.
Helyum
ise pahalı bir gazdır. Ayrıca buyuk zeplinler icin 12-13 ki?ilik dev yer ekibi gerekmektedir.
Wikimedia Commons
'ta
Zeplin
ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur.