Zazen
(坐?),
Zen Budizminde
oturarak yapılan meditasyona verilen
Japonca
isimdir. Zen prati?inin kalbi olarak adlandırılır. Zazen, Cince
zuo
(坐, oturmak) ve
chan
(禪, zen ya da meditasyon) kelimelerinden turetilmi?tir.
Zen Budizminde zazenin amacının "yalnızca oturmak" oldu?unu soyler, ancak bununla daha cok zazene otururken herhangi bir amac gozetilmemesi gerekti?i anla?ılır. Zazen, beden ve zihnin sakinle?tirerek,
varolu?un do?asını
icgoru
yoluyla deneyimlemeyi ve boylece aydınlanmaya
satori
) ula?mayı amaclayan meditatif bir disiplindir.
Zazen ba?da? kurmu? ?ekilde oturarak yapılır, omurga dik ve sabittir. Eller gobe?in onunde basit bir
mudra
olu?turacak ?ekilde birle?tirilir. Gozler yarı acık tutulur, ancak herhangi bir nesneye odaklanmaz.
Zazen geleneksel olarak,
zendo
denilen meditasyon salonlarında grup halinde uygulanır, uzun periodların ardından
kinhin
denilen yuruyu? meditasyonu yapılır. Zazen'in ba?langıcı uc can sesiyle (
shijosho
), biti?i de tek can sesiyle (
hozensho
) belirtilir. Oturmadan once ve sonra, "gassho" denilen selamlamayla oturma yeri, uygulamaya katılan arkada?lar ve o?retmen selamlanır.
Japonya'da zazen yapmak icin,
zabuton
denilen mat yere serilerek uzerine konan
zafu
adındaki yastı?a oturulur. En yaygın oturu? ?ekilleri ?unlardır:
- Kekkafuza
(tam-lotus oturu?u): iki ayak bacakların ustunde caprazlanmı?.
- Hankafuza
(yarım-lotus): bir ayak yerde, bir ayak bacak uzerinde.
- Burma tarzı
- Seiza
: dizler yerde, ayakların uzerinde oturma.
Bununla birlikte kimi modern uygulayıcılar sandalyeye oturarak zaazen uygulamayı tercih etmektedir. Dikkat edilmesi gereken, omurgayı dik tutmaya yardımcı olacak sa?lam bir oturu?un tercih edilmesidir.
Zazen uygulaması kabaca a?a?ıdaki uc yoldan biriyle o?retilir:
- Konsantrasyon
- Koan
icebakı?ı
- Shikantaza
(sadece oturma)
Genel olarak, Shikantaza
Soto
okulunun, koan ise
Rinzai
okulunun benimsedi?i yontemlerdir. Ancak ce?itli Zen merkezleri o?retmenin yakla?ımına ya da o?rencinin durumuna ba?lı olarak her iki yontemi de kullanır.
Zazen e?itiminin ba?langıc a?amalarında genellikle konsantrasyon vurgulanır. Nefes alı?veri?inin sayılmasıyla
hara
bolgesine (gobe?in alt bolumu) odaklanılır. Bu sayma meditasyonuna susokukan adı verilir ve ce?itli varyasyonları vardır. Bu uygulama yluyla ki?i belli bir yo?unla?ma gucu, yani
joriki
elde eder. Kimi Zen merkezlerinde, nefesi saymak yerine bir
mantra
akılda tekrar edilir. Bazı topluluklarda ya da
sanghalarda
, belli bir
samadhi
deneyimlenene kadar bu uygulamaya devam edilir; samadhiye ula?ıldıktan sonra di?er iki zazen yontemine gecilir.
Yo?unla?ma gucu geli?tirildikten sonra, uygulayıcının dikkati meditasyon nesnesi olarak bir koana yoneltilebilir. Koanlar entelektuel akıl yurutme yoluyla cozulemez; du?unsel surecte bir kısa devreye neden olarak, uygulayıcının do?rudan kavramasına yol acarlar.
Shikantaza, uygulayıcının dikkatini herhangi bir nesneye yonlendirmedi?i, nesnesiz bir meditasyondur. Daha once elde edilen konsantrasyon gucu, ?imdiki zamanda meydana gelen tum olguların tam olarak farkında olmak icin kullanılır.
|
Wikimedia Commons'ta
Zazen
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|