Yurtta? Kane
(
Citizen Kane
), yonetmen
Orson Welles
’in ilk uzun metrajlı filmidir ve pek cok ele?tirmen tarafından sinema tarihinin en iyi eseri olarak gorulmektedir.
[1]
[2]
[3]
1941 yılında gosterime giren film, sinema anlayı?ına, ozellikle
montaj
,
deep focus
tekni?i ve makyaj bakımdan bircok yenilikci katkılarda bulunmu?tur. Filmin sinemaya en buyuk katkısı alt acının do?ru bir bicimde kullanılmaya ba?lanmasıdır. O zamana kadar kullanılmayan alt acılar nedeniyle, tavan hic gozukmemekte; aydınlatma amacıyla kullanılan ı?ıklar da burada bulunmaktaydı. Ancak bu filmin getirdi?i bu yenilik sonucunda yandan aydınlatma etkili bir bicimde kullanılmaya ba?lanmı?tır.
Genc bir gazeteci, Kane’in vefat etti?inde sarf etti?i son soz olan
Rosebud
isminin anlamını cozmek icin, Kane’in yakınlarıyla temas kurarak bu renkli ki?ili?in gecmi?ine tanık olmamızı sa?lamaktadır. Rosebud, filmde eksik olan yapboz parcası gorevini ustlenmekte, bu sayede filme dedektiflik unsurları eklenmektedir. Orson Welles'in yaratmı? oldu?u Kane karakterinin, Amerikalı medya patronu William Randolph Hearst'le ortak de?erlere sahip olması dikkat cekici bir noktadır.
Filmin oykusu bircok katmandan olu?maktadır. ?ktidarın do?ası, karakter ve kader ili?kisi gibi kavramsal temaların yanı sıra "Amerikan ruyası" kamuoyu, siyaset, medya ve halkla ili?kiler gibi artık gundelik ya?amın bicimlendirici gucleri olan "modern ya?amın olguları" ve aralarındaki ili?kiler, bu olguların henuz yeni ortaya cıkmaya ba?ladı?ı zamanlarda ya?amı?, donemin
Donald Trump
'ı,
William Randolph Hearst
'ın (1863-1951) ya?amı uzerinden anlatılmaktadır.
Bu bireysel hikaye aynı zamanda mukemmeliyetcili?in, otoriter yonetimin (hard pazarlamanın), hazin sonuclarını da gostermektedir. Daha sonraları, Orson Welles'in mukemmel bir film yapma konusundaki zorlayıcı cabalarının olumsuz sonuclarını kendi hayatı ve sinema kariyeri uzerinde ya?adı?ı soylense de bu film hala gelmi? gecmi? en iyi filmler listesinde yer almaya devam ediyor.
Film, 1942 yılında 9 dalda
Akademi Odulleri
'ne aday gosterilmi?; ancak sadece
en iyi senaryo
dalında odul almayı ba?armı?tır.
[4]
"Yurtta? Kane", 1989 yılında
Kongre Kutuphanesi
tarafından "kulturel, tarihi ve estetik olarak onemli" filmler arasına secilerek
ABD Ulusal Film Ar?ivi
'nde muhafaza edilmesine karar verilmi?tir.
Laura Mulvey, 1992'deki British Film Institute icin kaleme aldı?ı monografisinde Citizen Kane'in anti-fa?ist temalarını ara?tırdı. News on the March haber filminde Kane'in Hitler ve di?er diktatorlerle vakit gecirdi?i gorulurken, halka sava? olmayaca?ını kendinden emin bir ?ekilde garanti etmektedir.
[5]
Mulvey, filmin "Amerika Birle?ik Devletleri'nde surmekte olan mudahale ve izolasyonizm arasındaki mucadeleyi" yansıttı?ını yazmı?tır; film, Pearl Harbor saldırısından altı ay once, Ba?kan Franklin D. Roosevelt'in II. Dunya Sava?ı'na girme konusunda halkın deste?ini kazanmaya calı?tı?ı bir donemde yayınlandı. Mulvey, "Citizen Kane'in retori?inde", "izolasyonizmin kaderinin bir metaforla gercekle?ti?ini" yazmaktadır: Kane'in kendi kaderinde, zengin ve yalnız olmesi, Avrupa kulturu ve tarihinin artıklarıyla cevrili olması.
[6]
Gazeteci Ignacio Ramonet, filmi kamuoyu manipulasyonunun erken bir orne?i ve medya holdinglerinin demokratik surece etkisini gosteren bir guc olarak gostermi?tir. Ona gore, medya patronlarının politikayı etkilemesinin bu erken bir orne?i artık eskimi? durumda ve bugun "Binlerce Citizen Kane'in gucune sahip medya grupları var."
[7]
[8]
Bazıları medya patronu Rupert Murdoch'u modern bir Citizen Kane olarak adlandırmı?tır.
[9]
[10]
Donald Trump'ın kariyeri ve karakteri ile Charles Foster Kane'in kariyeri ve karakteri arasında da kar?ıla?tırmalar yapılmı?tır.
[11]
[12]
Citizen Kane'in Trump'ın favori filmlerinden biri oldu?u ve biyografyacısı Tim O'Brien'ın Trump'ın Kane'le hayranlık duydu?unu ve kendini onunla ozde?le?tirdi?ini soyledi?i bildirilmektedir.
[13]
Bir roportajda filmdeki temaların kendi yorumunu acıklayan Trump, "Kane'de zenginli?in her ?ey olmadı?ını o?reniyorsunuz, cunku o zengindi ama mutlulu?u yoktu. Gercek hayatta, zenginli?in sizi di?er insanlardan izole etti?ine inanıyorum. Bu bir koruyucu mekanizmadır - zenginli?iniz olmasaydı, muhtemelen duvarlarınızı o kadar yuksek tutmazdınız... Belki de bunu anlayabiliyorum." ?eklinde konu?mu?tur.
[14]
|
---|
1940'lar
| |
---|
1950'ler
| |
---|
1960'lar
| |
---|
1970'ler
| |
---|
Yarım kalmı? filmler
| |
---|
Kısa metrajlılar
| |
---|
Di?er
| |
---|
|
---|
1932?1950
| |
---|
1951?1975
| |
---|
1976?2000
| |
---|
2001?gunumuz
| |
---|
|
---|
1935?1950
| |
---|
1951?1975
| |
---|
1976?2000
| |
---|
2001?gunumuz
| |
---|