Yakup ?ncili
(
Yakup Cocukluk ?ncili
veya
Yakup Protoevangeliumu
),
Nasıralı ?sa
'nın cocuklu?una ve annesi Meryem'in do?umu ve cocuklu?una dair bilgiler rivayet eden bir incildir. Bu incil, ?sa'nın do?umundan once, do?umu doneminde ve sonrasında, kısaca butun omru zarfında Meryem Ana'nın hep bakire olarak ya?ayıp vefat etti?ini o?retir. ?ncilin kaydedildi?i eski el yazmalarında, incile farklı ba?lıklar verildi?i bilinmektedir. Bu ba?lıklar,
Meryem'in Do?umu
,
Tanrı'nın Annesi Azize Meryem'in Do?umu
veya
Yakup Vahiy Kitabı: Meryem'in Do?umu
’dur.
[1]
?lk kez Yakup ?ncili'nde yer alan
apokrif
hikayeye gore
Meryem'in ebedi bekareti
?sa
'nın
do?umu sonrası
nda ebe tarafından onaylanmaktadır.
?ncilin metninde, ?u cumle gecmektedir, "?imdi, Kudus'te bu tarihsel kaydı yazan ben, Yakup...".
[2]
Yazar, bu incilin yazıldı?ı varsayılan MS 1. asırda Yahudi toplumunda var oldu?u bilinmeyen bir gelenekten bahsetmektedir. ?ncilde, ?sa’nın annesi Meryem’in Mabed’e vakfedildi?i yazmaktadır. Bu gelene?e gore, bilinenlerin aksine
Suleyman Mabedi
’ne erkeklerin yanı sıra kızlar da nezir (adak) olarak vakfedilmekteydi. Ancak, Do?u Ortodoks Kilisesi ve Roma Katolik Kilisesi mensupları icinde, Samuel Peygamber zamanından beri bakire kızların Tapına?a adanmasının adet oldu?unu savunanlar da mevcuttur. Onlar 1. Samuel 2:22’nin
[3]
buna i?aret etti?ini kabul etmektedirler.
[4]
?lk kez 3. yuzyılda, ?skenderiyeli
Origenes
(yakl. 184-253) yazılarında,
Petrus ?ncili
ile birlikte bu incili de zikrederek ikisinin de son zamanlarda ortaya cıkmı? ?upheli eserler olduklarını savunmaktadır. Origenes, bu incilin sahih olmadı?ını savunmakla birlikte, yine de Yakup ?ncili’nde gecen, Meryem Ana’nın omru boyunca hep bakire kaldı?ı, ?sa’dan ba?ka cocu?u olmadı?ı ve “?sa’nın karde?leri” denilen havarilerin aslında Marangoz Yusuf’un ba?ka bir kadından cocukları oldu?u fikrini benimsemektedir.
[5]
Yakup ?ncili, 150’den fazla Yunanca el yazması derlemesinin icinde mevcut olarak bulundu. Bunun dı?ında, tarih boyunca
Suryanice
,
Geezce
,
Kıptice
,
Gurcuce
,
Eski Kilise Slavcası
,
Ermenice
,
Arapca
,
?rlandaca
ve
Latince
dillerine cevrildi. Ancak ilk asırlara ait Latince bir tercumesi henuz bilinmemektedir.
Gelasius Kararnamesi
ile
apokrifa
sınıfına derkedildi.
Gelasius Kararnamesi
, Yakup ?ncili’nin
Roma Katolik Kilisesi
’nde de en azından 5. yuzyıldan beri bilindi?ini gostermektedir.
[6]
Bununla birlikte bilinen en eski el yazması Latince tercumeleri 10. yuzyıldan veya sonraki asırlardan kalmadır. Yakup ?ncili’nin, 1958’de bulunan, yakla?ık olarak 3. yuzyıl ila 4. yuzyılın ba?larına tarihlenen, bilinen en eski versiyonu, 1958'de bulundu.
Cenevre
’de
Bodmer Kutuphanesi
’ndedir. Yok olmaktan kurtulan Yunanca el yazmaları icinde bu incilin tamamını barındıran en eski el yazması, 10. yuzyıla aittir ve Paris’te
Fransa Milli Kutuphanesi
’ndedir.
Yakup ?ncili, bir cocukluk incilidir. Di?er cocukluk incilleri gibi,
?sa
'nın yeti?kinlik doneminden onceki yıllarını konu edinmektedir.
Yunanca
'da bu incil turune
protoevangelion
(?ncil oncesi) denmektedir. Cunku, bu incillerde, ?sa'nın kanonik incillerde anlatılanlardan onceki yıllardaki ya?amı anlatılmaktadır. Bu incilin el yazmalarındaki yazı tipi, 2. yuzyıl veya sonrasında kaleme alındı?ını gostermektedir. Bu kategorideki di?er inciller,
Tomas Cocukluk ?ncili
,
Sozde-Matta ?ncili
(Yakup ?ncili ve Tomas Cocukluk ?ncili'nden bir derlemedir) ve
Arapca Cocukluk ?ncili
'dir. Butun bu inciller, Kilise tarafından
apokrif
olarak kabul edilmektedir.