Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Theodor Franz Eduard Kaluza
(9 Kasım 1885, Wilhelmsthal, bugunku
Opole
? 19 Ocak 1954,
Gottingen
),
Alman
matematikci
ve
fizikcidir
.
[1]
5 boyutlu uzayda
alan denklemleri
iceren
Kaluza-Klein teorisi
ile tanınmı?tır.
[2]
Onun du?uncesine gore temel kuvvetler, algıladı?ımız boyutlara yenilerini ekleyerek anla?ılabilir ve cozumlenebilir. Bu anlayı? cok sonraları ortaya konan
sicim teorisi
ile de desteklenmi?tir.
Kaluza Roma Katoli?i bir ailede
Alman ?mparatorlu?u
Prusya
'sında
Silezya
ili
Ratibor
kasabasında do?du. Gencli?ini babası
Max Kaluza
'nın ?ngilizce profesorlu?u yaptı?ı
Konigsberg
'de gecirdi.Matematik okumak icin Konigsberg Universitesi'ne girdi ve
Tschirnhaus
donu?umleri uzerine yazdı?ı teziyle doktorasını aldı. Kaluza bir matematikci olmasına ra?men
gorelilik
uzerine calı?maya ba?ladı. 1919 Nisan'ında
Albert Einstein
'ın
genel gorelilik
teorisini 5 boyut kullanarak cozdu?unu fark etti. Sonrasında Kaluza bunu Einstein'a yazdı ve kar?ılı?ında Einstein onu teorisini yayınlaması icin destekledi. Kaluza'nın teorisi 1921 yılında "Zum Unitatsproblem der Physik" ba?lı?ıyla ve Einstein'ın deste?iyle
Sitzungsberichte Preußische Akademie der Wissenschaften 966-972 (1921)
de yayımlandı.
Kaluza'nın ongorusu
Oskar Klein
ile birlikte olu?turdukları
Kaluza-Klein teorisi
olarak anılmaya ba?ladı, fakat sonrasındaki talihsizli?i, fizik dunyasının dikkatini
kuantum mekaniklerine
cevirmi? olmasıydı.
Kaluza oldukca cok yonlu bir insandı. 17 dili okuyup yazabiliyordu ve iddialara gore favori dili
?ngilizce
idi. Ayrıca alcakgonullu bir insan olmasıyla da tanınıyordu.
Nasyonal sosyalizm
ideolojisini reddetti ve
Gottingen Universitesi
'ndeki kursuyu alması konusunda meslekta?ı
Helmut Hasse
tarafından desteklendi. Hakkında anlatılan ilginc bir hikayeye gore, sadece bir kitaptaki teorik anlatımı okuyarak yuzmeyi o?renmi? ve ilk denemesinde de ba?arılı olmu?tur.
Ayrıca 1910 yılında do?an o?lunun adı da
Theodor Kaluza'
dır ve o da bir matematikcidir.
- ^
Buchwald, Jed Z. (2013).
The Oxford handbook of the history of physics
(1. bas.). Oxford, Birle?ik Krallık: Oxford University Press.
ISBN
978-0198805328
.
- ^
Lewis, Derek (2016).
Historical dictionary of contemporary Germany
(2. bas.). Lanham, Md.: Rowman & Littlefield Publishers.
ISBN
978-1442269569
.