TRT ?stanbul Radyosu
veya yaygın olarak kullanılan adıyla
?stanbul Radyosu
, Turkiye'nin en eski ve en buyuk radyolarından biridir.
?lk yayınına ?stanbul Radyosu adıyla, 6 Mayıs 1927'de,
Sirkeci
'deki
Buyuk Postane
binasının bodrum katında ba?ladı.
Henuz kimsede
radyo
alıcısı bulunmadı?ından, postane binasının kapısının uzerine yerle?tirilen hoparlor yardımıyla her ak?am yayın yapılmaya ba?landı. Amac, halkın radyo yayınlarını dinleyip tanıması, kendi cevrelerine anlatarak radyo kavramının yayılmasını sa?lamaktı.
Turkiye ?? Bankası
ve
Anadolu Ajansı
'nın 150 bin liralık sermayenin %70'ine sahip olması kaydıyla;
Gumu?hane
Milletvekili
Cemal Husnu Taray
,
Falih Rıfkı Atay
ve
Sedat Nuri Bey
tarafından 8 Eylul 1927 tarihinde "Turk Telsiz Telefon Anonim ?irketi" kuruldu.
?stanbul Radyosu'nun ilk naklen yayını, 3 ?ubat 1932'de
[1]
Ataturk'un iste?i ile
Ayasofya Camii
'nden
Kadir Gecesi
okunan
Turkce ezanla
ba?lamı? ve
Mevlit
'le devam etmi?tir.
?lk yayınlar ak?am saatleri yapılmakta ve 5 saatle sınırlıydı.
Elektrik vs. giderlerin, halktan alınan yıllık 10 liralık aidatla kar?ılanamaması uzerine ?irket zarara girdi. Hukumetin hatırı sayılır bir mali yardım yapmasına ra?men zararın devam etmesiyle birlikte, 1936 yılında biten sozle?mesinin de Hukumet tarafından yenilenmeyince ?irket, 13 Haziran 1937'de yapılan Genel Kurul'da kendini tasfiye etmeye karar verdi. ?stanbul Radyosu; 8 Eylul 1936 tarihinde bir devlet kurumu olan
PTT
'ye devredildi.
[2]
Ekim 1938'de yayınına ara veren ?stanbul Radyosu'nun, studyo ihtiyacını kar?ılamak icin 1945'te
?stanbul Radyoevi
binasının temeli atılarak in?asına ba?landı. ?n?ası tamamlanan
Harbiye
’deki bina, 19 Kasım 1949 tarihinde donemin Cumhurba?kanı
?smet ?nonu
'nun acı? konu?masıyla hizmete girdi ve ?stanbul Radyosu yayın hayatına tekrar ba?ladı.
[2]
Radyo yayıncılı?ı; fiilen 1990'a, anayasal olarak 1993'e kadar devlet eliyle yurutuldu.
1961 Anayasası
'nın tanıdı?ı imkanla, 1 Mayıs 1964 tarihinde "Turkiye Radyo Televizyon Kurumu (
TRT
)" kuruldu ve di?er radyo yayınları gibi ?stanbul Radyosu da TRT ?emsiyesi altına girdi. 1993 yılındaki anayasa de?i?ikli?i ve 1994 yılında cıkarılan kanunla devlet tekeli kalktı ve ozel yayıncılık devreye girdi.
Turkiye'de ilk
radyo
yayın denemeleri 1921 yılında ?stanbul'da ba?ladı ve halka acık ilk radyo deneme yayını 19 Mart 1923 tarihinde O?retmen Okulu'nun bodrumunda, davetliler ve basın huzurunda "
Telsiz telefon tecrubeleri
" adı altında gercekle?tirildi. Bu ilk yayın,
?stanbul Universitesi
'nde toplanan halk tarafından heyecanla dinlendi.
Cumhuriyetin ilanından iki yıl sonra, 1925'te "
Telsiz Tesisi Hakkında Kanun
" yasası cıkarılarak, ulke genelinde bir telsiz ?ebekesi kurulması ongoruldu ve uluslararası acılan ihaleyi kazanan bir Fransız ?irketi tarafından
?stanbul
ve
Ankara
'da telsiz telgraf vericileri yapımına ba?landı. Bu tesisin 1927 yılında hizmete girmesiyle
New York
,
Londra
,
Berlin
,
Viyana
,
Moskova
ve
Tahran
'la ba?lantı kuruldu. Daha sonra bu vericilere telsiz telefon yayını yapabilecek gerekli donanımların ilavesiyle radyo yayınları gercekle?tirildi.
TRT ?stanbul Radyosunda halen ce?itli bant ve canlı yayın programları yapılmaktadır. Mesut Cemil Studyosunda halka acık olarak duzenlenen ve aynı zamanda televizyon cekimi veya radyo bant kaydı olarak hazırlanan programlar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Radyo Sanatcıları Konseri, Tasavvuf Muzi?i Konseri, Ak?amın Ne?esi, Beraber ve Solo ?arkılar, ?arkılar ve Oyun Havaları vs.
?stanbul Radyosunda aynı zamanda Mesut Cemil Studyosu yenilenmi? ve televizyon cekimleri icin uygun hale getirilmi?tir. Bu yenilik Ankara Radyosu Buyuk Studyosu icinde uygulanmı?tır.