Stereofoni ya da kısaca stereo her turlu muzik sisteminde canlılık etkisini artırmak amacıyla cift ses iletimini sa?layan teknik duzenlemelere verilen isimdir. ?letilen bu iki sese geleneksel olarak sa? ( R) ve sol ( L ) kanal adları verilir. Televizyon yayıncılı?ında stereofonik ses icin Zweikanalton, MTS, Sound in syncs, NICAM gibi ce?itli sistemler vardır. Turkiye'de analog televizyon yayıncılı?ında Zweikanalton (ya da kısaca FM-FM) sitemi kullanıldı?ından, burada bu sistem soz konusu edilecektir.

Kanal bandı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Turkiye'de kullanılan B/G sisteminde her televizyon kanalının frekans bandı 7 MHz geni?li?indedir. Bandın sınırları goruntu ta?ıyıcısına gore, - 1.25 Mhz. ve + 5.75 MHz. tir. Bandın buyuk bolumu goruntuye ait bilgilere ayrılmı? olup, sesin iletilebilece?i bolge 5 MHz. ile 5.75 MHz. arasındaki bolgedir. Monofonik yayında 5.5 MHz. de ses (yardımcı) ta?ıyıcısı yer alır. Ses icin modulasyon turu frekans modulasyonudur ve module eden sesin (AF) bant geni?li?i de 15 kHz. dir.

Stereofonik yayında monofonik alıcıların da sesleri alabilmeleri icin 5.5 MHz. lik yardımcı ta?ıyıcının oldu?u gibi muhafaza edilmesi ?arttır. Ancak stereofonik alıcılar icin ikinci bir ses ta?ıyıcısı gondermek gerekir.

?kinci ses ta?ıyıcısı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Stereofonik televizyon yayını icin ikinci ses ta?ıyıcısı da kanal bandı icerisinde yer almalı, fakat iki ses ta?ıyıcısı arasında enterferans olmaması icin iki ta?ıyıcı birbirinden olabildi?ince uzak olmalıdır. ?kinci ses ta?ıyıcısı B/G sisteminde 5 742 187.5 Hz. olarak saptanmı?tır. Bu frekans kanal bandının uc noktasına yakındır.

?kinci ses ta?ıyıcısının genli?i birinci ses ta?ıyıcısına gore 7 dB, goruntu ta?ıyıcısına gore de 20 dB zayıflatılmı?tır. (dB desibel birinini kısaltılmı?ıdır.)

Ses icin modulasyon ve demodulasyon [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

5.5 MHz deki birinci ses monofonik alıcıya da hitap etti?i icin, toplam ses bilgisi ile , yani sa? ve sol kanal toplamı ile ( L+R ) module edilir. Buna kar?ılık ikinci ses ta?ıyıcısı sa? kanal (R) ile ( 2?R ) module edilir. Monofonik alıcıda sadece 5.5 MHz. deki ta?ıyıcı demodule edilir. Stereofonik alıcıda ise her iki ta?ıyıcı da demodule edilir. Bir matriks devre iki sinyalden sa? ve sol kanalları uretir.

Stereofoni icin denetim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kuramsal olarak ikinci ses ta?ıyıcısı stereofoniden farklı hizmetler icin de kullanılabilir. Bu sebepten alıcıların istenen ?ekilde calı?maları icin alıcıya ayrıca bir denetim sinyali gonderilmelidir. Denetim icin 54687.5 Hz. lik bir yardımcı ta?ıyıcı daha gonderilir. ?ayet bu ta?ıyıcı hic module olmamı?sa yayın monofonik, 117.5 Hz. ile module olmu?sa stereofoniktir. 274.1 Hz. ise ikinci ses ta?ıyıcısının stereofoniden daha farklı hizmetler icin kullanıldı?ı anlamına gelir.

Frekansların secimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yukarıda belirtilen ce?itli sinyal frekanslarının secimi geli?iguzel de?ildir. Butun bu frekansların seciminde goruntu sinyalinin enterfere edilmemesi ilkesinden hareket edilmi?tir. Goruntu sinyalinin en onemli bile?enleri satır frekansı 15625 Hz. ve alan frekansı 50 Hz. harmoniklerindedir. Bu sebepten stereofoni icin secilen butun frekanslarda ilke, alan ve satır frekanslarının kusuratlı katlarının secilmesidir.

Mesela, iki ta?ıyıcı arasındaki frekans farkı satır frekansının 15.5 misli, denetim sinyali, frekansı ise satır frekansının 3.5 mislidir.

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Stereofoni (FM)
• Ses sinyali
• Frekans modulasyonu
• Goruntu Sinyali