Stanislao Cannizzaro
FRS
(
KAN
-iz-
AR
-oh
,
[1]
also
US
-
-it-
SAR
--
,
[2]
) 13 Temmuz 1826 - 10 Mayıs 1910), ?talyan
kimyagerdir
.
Cannizzaro reaksiyonuyla
ve 1860'taki Karlsruhe Kongresi'nde atom a?ırlı?ı muzakerelerindeki etkili roluyle unludur.
[3]
Cannizzaro, 1826'da
Palermo
'da do?mu?tur.
[4]
Tıp mesle?ini yapmak amacıyla oradaki universiteye girmi?, ancak kısa sure sonra kimya calı?malarına yonelmi?tir. 1845 ve 1846'da, salisin uzerine calı?malarıyla tanınan ve o zamanlar
Pisa
'da kimya profesoru olan ve daha sonra
Torino
'da aynı gorevi ustlenen
Raffaele Piria
'nın (1815-1865) asistanı olarak gorev yapmı?tır.
[5]
1848 Sicilya devrimi
sırasında Cannizzaro,
Messina
'da topcu subayı olarak gorev yapmı? ve aynı zamanda Sicilya parlamentosunda Francavilla'nın milletvekili secilmi?tir. Eylul 1848'de Messina'nın du?u?unden sonra
Taormina
'da gorevlendirilmi?tir. ?syancıların cokmesi uzerine Cannizzaro, Mayıs 1849'da
Marsilya
'ya kacmı? ve ce?itli Fransız kasabalarını ziyaret ettikten sonra Ekim ayında
Paris
'e ula?mı?tır. Orada
Michel-Eugene Chevreul
'un laboratuvarında calı?maya ba?lamı? ve
F.S. Cloez
(1817-1883) ile birlikte, 1851'de
amonya?ın
eterli cozeltideki siyanojen klorur uzerindeki etkisi ile siyanamid hazırlayarak kimyasal ara?tırmalara ilk katkısını yapmı?tır. Aynı yıl Cannizzaro,
Piyemonte
'deki
Alessandria
Ulusal Koleji'nde fiziksel kimya profesoru olarak atanmayı kabul etmi?tir. Alessandria'da aromatik aldehitlerin alkollu bir potasyum hidroksit cozeltisi tarafından kar?ılık gelen asit ve alkolden olu?an bir karı?ıma ayrı?tırıldı?ını ke?fetmi?tir.
[6]
Orne?in benzaldehit,
Cannizzaro tepkimesi
ile benzoik asit ve benzil alkole ayrı?ır.
[5]
1855 sonbaharında Cannizzaro, Cenova Universitesi'nde kimya profesoru olmu? ve daha sonra Pisa ve
Napoli
'de profesorluk yaptıktan sonra Palermo'da inorganik ve organik kimya kursusunu kabul etmi?tir. Orada, 1871 yılında
Roma Universitesi'nde
kimya kursusune atanana kadar aromatik bile?ikler uzerinde on yıl calı?mı? ve
aminler
uzerinde calı?maya devam etmi?tir.
[5]
Cannizzaro, santonin ara?tırmasını da iceren organik kimya uzerine yaptı?ı calı?maların yanı sıra, daha once
Amedeo Avogadro
tarafından hipotez haline getirilen atomik ve molekuler a?ırlıklar arasındaki ayrım konusunda ısrar etti?i 1858 tarihli makalesi
Sunto di un corso di Filosofia chimica
(
Kimya felsefesi dersinin tasla?ı
) ile kimyaya buyuk hizmet sunmu?tur.
[7]
[8]
[9]
Cannizzaro, ucucu bile?iklerde bulunan elementlerin atom a?ırlıklarının, bu bile?iklerin molekuler a?ırlıklarından nasıl cıkarılabilece?ini ve bile?iklerinin buhar yo?unlukları bilinmeyen elementlerin atom a?ırlıklarının, onların ozgul ısılarının bilgisinden nasıl belirlenebilece?ini gostermi?tir. Atom teorisi icin temel onem ta?ıyan bu ba?arılarından dolayı 1891 yılında
Royal Society
tarafından
Copley Madalyası
ile odullendirilmi?tir.
[5]
1871'de Cannizzaro'nun bilimsel itibarı onun ba?kan yardımcısı oldu?u
[10]
?talyan senatosuna kabul edilmesini sa?ladı;
[11]
Halk E?itimi Konseyi'nin bir uyesi olarak ve di?er ?ekillerde, ?talya'da bilimsel e?itim davasına onemli hizmetlerde bulunmu?tur.
[5]
Kendisi en cok atomlar, molekuller ve atom a?ırlıkları uzerine o zamanlar mevcut olan tartı?malara yaptı?ı katkılarla tanınmı?tır. Amedeo Avogadro'nun, aynı basınc ve sıcaklıkta e?it hacimdeki gazın e?it sayıda molekul veya atom barındırdı?ı fikrini ve e?it hacimdeki gazın atom a?ırlıklarını hesaplamak icin kullanılabilece?i fikrini savunmu?tur. Cannizzaro bunu yaparak yeni bir kimya anlayı?ı sa?lamı?tır.
[12]
- ^
"Cannizzaro, Stanislao"
.
Lexico
UK English Dictionary
.
Oxford University Press
. 2 Eylul 2022 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
"Cannizzaro reaction"
.
Merriam-Webster Dictionary
.
- ^
Ihde, Aaron J. (1961).
"The Karlsruhe Congress: A Centennial Retrospective"
.
Journal of Chemical Education
.
38
(2): 83-86.
Bibcode
:
1961JChEd..38...83I
.
doi
:
10.1021/ed038p83
. 28 Eylul 2007 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 24 A?ustos 2007
.
- ^
"Stanislao Cannizzaro"
.
Science History Institute
. 19 ?ubat 2018 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
21 Mart
2018
.
- ^
a
b
c
d
e
Onceki cumlelerden bir veya daha fazlası artık
kamu malı
olan bir yayından alınan metni iceriyor:
Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "
Cannizzaro, Stanislao
".
Encyclopædia Britannica
.
5
(11. bas.). Cambridge University Press. s. 188.
- ^
Cannizzaro, S. (1853).
"Ueber den der Benzoesaure entsprechenden Alkohol"
[On the alcohol corresponding to benzoic acid].
Liebigs Annalen der Chemie und Pharmacie
.
88
: 129-130.
doi
:
10.1002/jlac.18530880114
. 4 ?ubat 2021 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 19 Eylul 2023
.
- ^
Cannizzaro, Stanislao (1858).
Il Nuovo cimento
(?talyanca).
7
. Societa italiana di fisica. ss. 321-366.
- ^
de Milt, Clara (1951).
"The Congress at Karlsruhe"
.
Journal of Chemical Education
.
28
(8): 421-425.
Bibcode
:
1951JChEd..28..421D
.
doi
:
10.1021/ed028p421
. 28 Eylul 2007 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 29 A?ustos 2007
.
- ^
Hartley, Harold
(1966). "Stanislao Cannizzaro, F.R.S. (1826?1910) and the First International Chemical Conference at Karlsruhe".
Notes and Records of the Royal Society of London
.
21
: 56-63.
doi
:
10.1098/rsnr.1966.0006
.
- ^
"Scheda senatore CANNIZZARO Stanislao"
.
notes9.senato.it
. 16 ?ubat 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
19 Ocak
2019
.
- ^
For an intervention by him in the Presidency Council of the Senate, see
Giampiero Buonomo, Il "piccolo Senato": un caso di paronimia giuridica?, MemoriaWeb ? Trimestrale dell'Archivio storico del Senato della Repubblica ? n.30 (Nuova Serie), giugno 2020
22 Nisan 2023 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
., p. 8.
- ^
"Stanislao Cannizzaro ? Chemistry Encyclopedia ? reaction, water, elements, gas, number, molecule, atom"
.
www.chemistryexplained.com
. 22 Mayıs 2006 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
19 Ocak
2019
.