Ses (dilbilim)

Vikipedi, ozgur ansiklopedi

Ses , dilin parcalanamayan en kucuk parcasıdır. Sesten daha kucuk bir dilbirli?i yoktur. Sesler bazen tek ba?larına, cok defa da yan yana gelerek, canlı cansız varlıkları, kavramları ve durumları kar?ılayan dil o?elerini, dil bicimlerini meydana getirirler.

Sesliler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Turkce sesli harf bakımdan cok zengin bir dildir. Bircok dilde en fazla 5-6 sesli harf bulundu?u halde Turkcede 8 sesli harf vardır. Bu sesler, ses kiri?lerinden kopup gelerek, hicbir engele u?ramadan serbestce cıkarlar. Bu sesliler ?unlardır:

a e ı i o o u u

Ayrıca bu sesliler kalın ve ince, duz ve yuvarlak, geni? ve dar olarak ikiye ayrılırlar. ?ekildeki tabloda goruldu?u gibi:

Kalın Kalın Kalın Kalın
Duz Duz Yuvarlak Yuvarlak
Geni? Dar Geni? Dar
a ı o u
?nce ?nce ?nce ?nce
Duz Duz Yuvarlak Yuvarlak
Geni? Dar Geni? Dar
e i o u

Sessizler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ses organlarımız bir hareketle ses yolunu darla?tırıp kapatınca, ci?erlerden gelen hava o kapanmı? yeri itip acarak, o dar aralıktan sızarak gurultulu bir ses cıkarır; i?te bu tutuk sese sessiz adı verilir. Turkcede 21 sessiz harf vardır.

Surekli Surekli Sureksiz Sureksiz
Sert Yumu?ak Sert Yumu?ak
f,s,?,h m,n, v,l,?,j,r,y,z p,c, t,k b,c,d,g