Saraydan Kız Kacırma

"Saraydan Kız Kacırma" 1782 Viyana pr?miyeri afi?i
Ozgun isim	Die Entfuhrung aus dem Serail veya Il Seraglio
Muzik	Wolfgang Amadeus Mozart
Libretto	Christoph Friedrich Bretzner Gottlieb Stephanie 'nin adaptasyonları ile
Gala	16 Temmuz 1782
?lk gosterim yeri	Burgtheater , Viyana , Avusturya
Oyuncular	Belmonte: bir ?spanyol soylusu , tenor . Konstanze: Selim Pa?a'nın tutsa?ı, Belmonte'nin ni?anlısı , soprano . Blonde: Konstanze'nin ?ngiliz hizmetdarı , soprano. Pedrillo: Belmonte'nin u?a?i , tenor. Osmin: Pa?anın bekcisi , bas . Selim Pa?a: konu?ulan rol. Klaas: konu?ulan rol. Yeniceriler korosu.

Saraydan Kız Kacırma (asıl Almanca adı "Die Entfuhrung aus dem Serail" veya ?talyanca adı "Il Seraglio", Kochel dizini numarası: K. 384"), Wolfgang Amadeus Mozart 'ın bir operasıdır. Bu opera ozel olarak Alman stili Singspiel ?eklinde hazırlanmı?tır. Bu stildeki opera eserinde konu?ma diliyle muzik dramı karı?ıktır; eserdeki olaylar konu?ma ile geli?tirilir; resitatif muzik bulunmamaktadır ve muzik, gosteri ?eklinde parcalardan olu?maktadır. Eserin Almanca librettosu once "Christoph Friedrich Bretzner" tarafından yazılmı? ve sonradan Mozart'in istek ve katkılarıyla "Gottlieb Stephanie" tarafından adaptasyonlar yapılmı?tır. Eserin konusu Belmonte adlı bir ?spanyol soylusunun, u?a?ı Pedrillo ile birlikte, sevgilisi olan Konstanze'yi ve onun ?ngiliz hizmetkarı Blonde'yi tutsak olarak bulundukları Selim Pa?a nın Akdeniz kıyılarındaki sarayından veya yazlık ko?kunden ve Pa?a'nın harem bekcisi olan Osmin in elinden kurtarmak icin yaptı?ı giri?imlerdir. 1782 yılında Mozart'ın kariyerinin doruk noktalarından birini ya?ayıp "Die Entfuhrung aus dem Serail" (Saraydan Kız Kacırma) ile muthi? bir ba?arıya ula?mı?tır.

Eserin hazırlanması [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1778-1783 doneminde Avusturya ?mparatoru II. Josef Alman dilinde opera oynayan "Nationalsingspiel" adlı (ulusal Singspiel ) bir opera kumpanyası kurulmasına destek sa?lamı?tır. Bu kumpanya daha cok Almancaya tercume opera yapımları ile biraz isim yapabildi; Mozart'ın Saraydan Kız Kacırma operası ise Almanca yazılmı? opera olarak bu sistemin tek buyuk ba?arısı olmu?tur. Sonunda 1783'te bu sistemin ba?arısız oldu?u iddia edilerek bu opera kumpanyası kapatıldı.

"Nationalsingspiel" kumpanyasının (mufetti? sıfatı ile) ba? idarecisi Gottlieb Stephenie idi. 25 ya?ında Mozart 1781'de Viyana'ya yerle?ti?i zaman, Stephenie ile temasa gecti ve ondan yeni opera sipari?i almaya caba gosterdi. Bu nedenle Mozart Zaide adlı operasının notalarının bir kopyasını Stephenie'ye verdi; o da bu esere cok hayran kaldı. Burgtheater menajeri de Mozart'ın patronunun bir toplantısında Mozart'ın bir yıl once Munih'te promiyeri yapılan ?demeneo adlı operasından caldı?ı parcaları duyup cok be?enmi?ti. Bu iki onemli ki?inin te?viki ile Stephanie, Mozart'in besteleyece?i Alman dilinde bir opera icin materiyal aramaya koyuldu. Stephenie, Brentzner adlı bir yazarın onceden yazmı? oldu?u eseri, yazarına haber vermeden buldu; de?i?tirerek bir libretto yazmaya ba?ladı. Sonradan eserin asıl yazarı orijinal yazısının boyle kullanılmasından cok ?ikayetci olmu?tur.

Mozart 29 Temmuz 1781'de yeni operanın liberettosunu Stephanie'den aldı. Hemen bestelemeye koyuldu ve iki gunluk calı?ma ile 3 onemli parcayı besteledi. Eserin, Rusya Gran Duku'nun Viyana'ya ziyarete geli?inde oynanaca?ını sanan Mozart iki ay icinde operanın bestesini bitirece?ini ummaktaydı. Ama bu munasebetle temsil edilecek yeni operanın o zaman cok iyi tanınmı? Gluck 'a sipari? edilmesi kararla?tırılınca Mozart'a bestesini tamamlaması icin daha uzun muddet kaldı. Mozart bu sırada liberettonun ho?lanmadı?ı kısımlarını ve muzi?inin daha iyi dramatik ve muziksel sonuclar verebilecek kısımlarını bularak Stephanie'ye liberettoyu de?i?tirmesi icin baskıda bulunarak onun?knacetti. Stephanie'nin bu konuda Mozart'a cok uygun davranması Mozart'ı cok memnun etmi?tir.

Mozart ce?itli geli?meler dolayısıyla, iki ayda de?il, toplam on bir ay icinde bu yeni operayı bitirebildi. "Saraydan Kız Kacırma" operasının promiyeri 16 Temmuz 1782de Viyana, Burgtheaterda yapıldı. "Die Entfuhrung aus dem Serail" (Saraydan Kız Kacırma) operası muthi? bir ba?arıya ula?mı?tır. Fakat bu ba?arı Mozart icin hic ekstra mali tatmin sa?lamadı. Mozart'a eseri icin fiks ucret olarak takriben 450 florin odendi. Halbuki bu eserin ilk iki oynanı?ı icin tiyatronun hasılatı 1200 florin olmu?tu. Bu hasilat Mozart'in eski i?inden Salzburg'da aldı?ı gelirden uc misli daha fazla idi.

"Saraydan Kız Kacırma" eserini ilk defa duyan Avusturya imparatoru II. Josef Mozart huzuruna cıktı?ı zaman ?mparator Mozart'a ?ikayet olarak "Bu eser benim kulaklarıma cok ince gelmekte; cok sayıda nota bulunmakta" dedi?i ve Mozart'in ise "Bulunan nota sayısı, bu eser icin gereken nota sayısı kadardır" yanıtını verdi?i bildirilmektedir. ^[1]

Roller [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Enstrumantasyon [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bu eser Klasik ca?lara uygun bir orkestraya uygun olarak hazırlanmı?tır. Bu ce?it orkestra icinde genellikle iki flut , iki obua , iki klarinet , iki fagot , iki korna , iki trampet ve iki timpaniden olu?an bir vurgulu calgı seti ve yaylı sazlar grubu bulunmaktadır. "Benim hakkıma du?en huzundur" adlı arya icin baset kornusu kullanılmı?tır. Ancak bu eser ek olarak bas davul , zil , ucgen ve pikolo calgıları ile guya "Turk" muzi?ine uydurulmu?tur.

Konu ozeti [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Mekan: Akdeniz kıyısında bir belirlenmemi? bir yerde Selim Pa?a'nın (Almanca "Bassa") yazlık ko?ku

Zaman: 18'inci yuzyıl

Bu operaya mekan olan saray, acıkca Akdeniz civarında belirli olmayan bir yazlık ko?k olarak tanımlanmı?tır ve zaman 18. yuzyıldır. Opera'nin mekanı Akdeniz kıyısı Osmanlı ulkesidir. Bu devirde ve Mozart'in ya?adı?ı devirde Osmanlı Pa?alarının Balkanlarda, Akdeniz'in Mısır'dan Fas'a kadar uzanan guney kıyılarında ve ?stanbul'da bircok yazlık ko?kleri bulundu?u bilinmektedir. Operanın hazırladı?ı yıllarda Avusturya II. Viyana Ku?atması 'nın ilk yuzyılını kutlamaya hazırlık yapmaktaydı. O sıralarda Avusturya'lılar moda olarak Osmanlı Turklerinin ya?ayı?ları ile yakından ilgilenmi? ve biraz daha yansız bilgiler kazanmı?lar. Ne yazıktır ki bu operanın bircok yapımında saray olarak, eserin aslına uymayan bir tutumla, sadece hakkında hayalmeyal bilgi bulunan Topkapı Sarayı saray olarak akla getirilmekte ve yapımda saray mizansenleri icin bu saraydan ilham alınmaktadır.

I. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?spanyol soylusu Belmonte, korsanlar tarafından kacırılıp saraya satılan sevgilisi Konstanze'nin bulundu?u yeri aramakta, bir an once kavu?mayı hayal etmektedir.

Selim Pa?a'nın kahyası Osman ile kar?ıla?ır. Farklı kulturlerden gelen, birbirine yabancı bu iki insan ileti?im kurmakta zorlanırlar. Belmonte'nin, Konstanze'ye e?lik eden u?a?ı Pedrillo'yu sormasına iyice ofkelenen Osman, kim oldu?unu bilmedi?i bir yabancının sarayı derhal terk etmesini ister. Osman'ın Pedrillo'ya yonelik ofkesinin temel nedenlerinden biri hic ku?kusuz Konstanze'nin hizmetcisi Blondchen'dir. Blondchen'e duydu?u ozel ilgi Osman'ın, kızın ni?anlısı ve halen Pa?a'nın bahcıvanı olan Pedrillo'dan nefret etmesine yol acmaktadır.

Belmonte'nin geli?i Pedrillo'yu cok sevindirse de, Selim Pa?a tarafından gorulmesini engellemek uzere efendisini bir an once sarayın bahcesinde saklamak ister

Selim Pa?a Konstanze ile birlikte yaptı?ı Bo?az gezisinden saraya geri donmu?tur, co?ku ve saygıyla kar?ılanır. Konstanze ile yalnız kaldıklarında genc kıza huzunlu tavrının nedenini soran Pa?a'nın yakla?ımı, Konstanze'nin ona yure?inin derinliklerindeki duyguları acmasına, gecmi?te ya?adıklarını anlatmasına yol acar.

Pedrillo, Belmonte'yi saraya sokabilmek ve kacı?larını kolayla?tırmak icin efendisini onemli bir mimar olarak Selim Pa?a'ya takdim eder. Osman ise ku?kulandı?ı bu yabancının iceri girmesini engellemeye calı?ır, ancak ba?arılı olamaz. ^[2]

II. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ozgurlu?une du?kun ?ngiliz kızı Blonchen Osman'ın isteklerini geri cevirmekte, ona, kadın erkek ili?kilerinin nasıl olması gerekti?ine dair kendince ders vermektedir. Osman, kızın soylediklerini yadırgar ve kabullenmez.

Ote yandan Konstanze kendisi icin hicbir cıkı? yolu gormemekte, huznunu Blondchen ve haremdeki di?er kadınlarla payla?maktadır.

Konstanze'nin kararsız tavrı Selim Pa?a'yı ofkelendirir. Konstanze ise sertlik kar?ısında olumu bile goze aldı?ını soyler.

Pedrillo, Blondchen'e efendisinin saraya gelmi? oldu?u haberini verir. Kacı? planı hazırlanmı?tır. Ama once ?upheci Osman'ı zararsız hale getirmeleri gerekmektedir

Pedrillo, icine uyku ilacı karı?tırdı?ı ?arabı Osman'a zorla ictirerek onu sarho? eder, uyutur.

Sevgililer sonunda bulu?mu?lardır.ancak Belmonte'nin ?upheci, kıskanc yakla?ımı Konstanze'yi ofkelendirir. Belmonte'yi taklit eden Pedrillo da aynı tavrı sergileyince bu kez Blondchen i?i sevgilisini tokatlamaya kadar goturur. Erkeklerin ozur dilemesi ortamı yumu?atır ve olay tatlıya ba?lanır.

III. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Gece yarısı kacı? saati gelmi?tir. Sarayın penceresine dayadıkları bir merdivenle Belmonte ve Pedrillo iki kızı a?a?ı indirirler. O sırada uyanan Osman, nobetcileri ca?ırarak kacı?larını engeller. Yabancılara yonelik ku?kularında haklı oldu?unu gormek Osman'ın intikam duygularını kamcılamı?tır.

Selim Pa?a duydu?u gurultunun ne oldu?unu anlamak uzere geldi?inde 'ihanet' olayını o?renir. Bu arada Belmonte'nin kimli?ini acıklaması, babasının Selim Pa?a'nın can du?manı oldu?u gerce?ini ortaya cıkarır.

Ancak Pa?a, inanılmaz bir ho?goru orne?i sergileyerek dort yabancıyı da ba?ı?lar, onları ozgur bırakır. Osman ise durumu kavramakta zorlanmaktadır.

Herkes Selim Pa?a'nın yuce gonullulu?unu overken sevgililer birbirlerine kavu?manın ve ulkelerine geri donebilecek olmanın sevincini dile getirirler.

Secilmi? ?arkılar ^[3] [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

I. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Hier soll ich dich denn sehen" ? Belmonte I. Perde, Sahne 2
• "Wer ein Liebchen hat gefunden" ? Osmin I. Perde, Sahne 2 Lied
• "Solche hergelaufne Laffen" ? Osmin I. Perde, Sahne 3
• "Konstanze, Konstanze … O wie angstlich" ? Belmonte I. Perde, Sahne 5
• "Ach ich liebte" ? Konstanze I. Perde, Sahne 7

II. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Durch Zartlichkeit und Schmeicheln" ? Blonde II. Perde, Sahne 1
• "Welcher Wechsel herrscht … Traurigkeit ward mir zum Lose" ? Konstanze II. Perde II, Sahne 2
• "Martern aller Arten" ? Konstanze II. Perde, Sahne 3
• "Welche Wonne, welche Lust" ? Blonde II. Perde, Sahne 6
• "Frisch zum Kampfe" ? Pedrillo II. Perde, Sahne 7
• "Wenn der Freude Tranen fliessen" ? Belmonte II. Perde Sahne 9

III. Perde [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Ich baue ganz auf deine Starke" ? Belmonte III. Perde, Sahne 3
• "In Mohrenland gefangen war ein Madel" ? Pedrillo III.Perde Sahne 4
• "O wie will ich triumphieren" ? Osmin III. Perde, Sahne 6

Secilmi? ses ve video disk kayıtları ^[4] [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ses diski kayıtları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Video diski kayıtları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Opera
• Wolfgang Amadeus Mozart
• Mozart operaları listesi

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Opera Turkiye" websitesinde Mozart'nin "Saraydan Kız Kacırma" operası konu ozeti . (Eri?im:11.12.2008)
• [4] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . Partisyon notaları. (Eri?me tarihi:11.12.2008)
• [5] Opera kılavuzu: Olaylar ozeti - Libretto - Onemli parcalar (?ngilizce) (Eri?me tarihi:11.12.2008).
• [6] 23 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . "Opera in a Nutshell": Opera'nın muziksel kısımları (MIDI).(Eri?me tarihi:11.12.2008)
• "IMSLP Petrucci Music Library", Die Entfuhrung aus dem Serail, K.384 (Mozart, Wolfgang Amadeus) maddesi Partitur notalar? [7] 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• "YouTube" websitesinde W.A.Mozart: Die Entfuhrung aus dem Serail- Holtzman- Araiza- Gruberova- Grist- Orth- Talvela- Bohm" maddesi "Die Entfuhrung aus dem Serail" operasının tum video kaydı [8] 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . (Eri?me tarihi:21.03.2016)