Safevi Hanedanı

Safevi Hanedanı
Safevi Hanedanı
Ulke	Safevi ?mparatorlu?u
Kurulu?	1501
Kurucu	I. ?smail
Yıkılı?	1736
Son hukumdar	III. Abbas
Unvan(lar)	?ah

Safevi Hanedanı, 1501'den 1736'ya kadar bugunku ?ran ve Guney Kafkasya 'yı yonetmi? hanedandır. Adını Erdebil 'deki Safeviyye tarikatının kurucusu Safiyuddin Erdebili 'den almı?tır.

Koken [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wilhem Barthold, Safevilerin Farslıktan ziyade Turk men?eli oldu?u kanaatindedir. Rus tarihcisi Petru?evski ise benzer goru?te olup “ilk Safevi ?eyhleri Erdebil ’de ya?amı? ve onların anadili Azerice olmu?tur” demektedir.

?smail Hakkı Uzuncar?ılı ’nın Safevilerin nesebiyle ilgili olarak; “Halis Turk olan bu ailenin siyasetlerine alet olmak uzere yayınladıkları silsilenamelerine gore kendilerini Sadat-ı Huseyniyye’den gostermi?lerdir” diye yazmaktadır. Bu konuda benzer bilgileri ise, Saffetu’s-Safa ’daki verilerden hareketle Safiyuddin Erdebili ’ye “Turk’un piri” denildi?ini, ?eyhin “Turk koyunde” ya?adı?ını ve misafir gelen Turk muritlerine daha iyi hizmette bulunarak onlara beyaz ekmek ve bal sundu?u bircok kaynaklarında bile ?eyh Safi’nin 1272 yıllarında aslen Fars olan bircok ca?da?larının da ona, ey Turk Piri , diye hitap ettikleri gorulmektedir.

Safevi Hanedanı'nın kokeni, 13. yuzyılın sonunda ?ah ?smail 'in altıncı dereceden dedesi olan ^[1] Safiyuddin ?shak 'ın Erdebil 'de kurmu? oldu?u Safevi tarikatı ’ndan gelmektedir. ^[2] Gilan'da ya?ayan ?eyh Zahid-i Gilani 'nin muridi olmu? Safiyuddin, ?eyhin kızı ile evlenerek Zahidiyye tarikatının ba?ına gelmi? ve Zahid'in olumunden sonra tarikat Safeviyye olarak tanınmı?tır. ^[3] ?eyh Cuneyt 'in tarikat ba?kanlı?ı doneminde, Akkoyunlular koruması altında olan Safeviler, buyuk sayıda Azeri ve Anadolu Turk'unu ?iili?e cevirmeye ba?ladılar. ^[4] Bu ?ii Turkmenler genelde ba?larına kırmızı sarık giydikleri icin, tarihte kızılba? adını aldılar. ^[4]

Rudi Matthee ve Roger Savory gibi bazı akademisyenlere gore ise Kurt ^[5] ?eyhlerine dayanan sufi Safevi Tarikatı'ndan gelen Safevi Hanedanı, a?ırlıklı olarak Turkmen, ^[6] Gurcu, ^[7] Cerkes ve Pontus Rum ileri gelenleriyle evlilikler yapmı?, Turkce konu?an ve Turkle?mi? bir hanedandı. ^[8]

Safevi ?ahları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

I. ?smail (1501-1524)
I. Tahmasb (1524- 1576)
II. ?smail (1576- 1578)
Muhammed Hudabende (1578- 1587)
I. Abbas (1587 - 1629)
Safi (1629- 1642)
II. Abbas (1642- 1666)
I. Suleyman (1666- 1694)
Huseyin Mirza (1694- 1722)
II. Tahmasb (1722- 1732)
III. Abbas (1732- 1736)

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ Kutuko?lu, Bekir (1962). Osmanlı-Iran Siyasi munasebetleri T, 1578-1590 . Edebiyat Fakultesi Natbaasi. 21 Eylul 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 .
^ U?ur, Ahmet (1989). Yavuz Sultan Selim . Erciyes Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu Mudurlu?u. s. 45. 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 . Bu hanedan adını Safevi tarikatı reisi ?eyh Safiyuddin ?shak'dan almaktadır.
^ Cicek, Kemal (2000). The Great Ottoman-Turkish Civilisation: Politics (?ngilizce). Yeni Turkiye. ISBN 975-6782-18-8 , ISBN 978-975-6782-18-7 . 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 .
^ ^a ^b Goldschmidt, Arthur (2002). A concise history of the Middle East (?ngilizce). Westview Press. s. 142. ISBN 0-8133-3885-9 , ISBN 978-0-8133-3885-9 . 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 . Under the leadership of Shaykh Junayd (d. 1460) and the protection of the Black Sheep Turcomans, the Safavids began converting the large number of Turks in Azerbaijan and Anatolia to Shi'ism. These Shi'i Turks came to be called Kizilbash (red heads) because of their distinctive headgear.
^
* Matthee, Rudi. (2005). The Pursuit of Pleasure: Drugs and Stimulants in Iranian History, 1500?1900 . Princeton University Press. p. 18; " The Safavids, as Iranians of Kurdish ancestry and of nontribal background (...)" .
- Savory, Roger. (2008). "EBN BAZZ?Z". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 1 . p. 8. " This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams."
- Amoretti, Biancamaria Scarcia; Matthee, Rudi. (2009). "?afavid Dynasty". In Esposito, John L. (ed.) The Oxford Encyclopedia of the Islamic World . Oxford University Press. " Of Kurdish ancestry, the ?afavids started as a Sunn? mystical order (...)"
^
- Roemer, H.R. (1986). "The Safavid Period" in Jackson, Peter; Lockhart, Laurence. The Cambridge History of Iran, Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods . Cambridge University Press. pp. 214, 229
- Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend . I.B. Tauris. p. 3
- Savory, Roger M.; Karamustafa, Ahmet T. (1998) ESM???L I ?AFAW? . Encyclopaedia Iranica Vol. VIII, Fasc. 6 , pp. 628?636
- Ghereghlou, Kioumars (2016). ?AYDAR ?AFAVI . Encyclopaedia Iranica
^ Aptin Khanbaghi (2006) The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early . London & New York. IB Tauris. 1-84511-056-0 , pp. 130?131
^ Safevi Hanedanı at Encyclopædia Iranica , "The origins of the Safavids are clouded in obscurity. They may have been of Kurdish origin (see R. Savory, Iran Under the Safavids, 1980, p. 2; R. Matthee, "Safavid Dynasty" at iranica.com), but for all practical purposes they were Turkish-speaking and Turkified."

[1] Kutuko?lu, Bekir (1962). Osmanlı-Iran Siyasi munasebetleri T, 1578-1590 . Edebiyat Fakultesi Natbaasi. 21 Eylul 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 .

[2] U?ur, Ahmet (1989). Yavuz Sultan Selim . Erciyes Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu Mudurlu?u. s. 45. 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 . Bu hanedan adını Safevi tarikatı reisi ?eyh Safiyuddin ?shak'dan almaktadır.

[çiçek-3] Cicek, Kemal (2000). The Great Ottoman-Turkish Civilisation: Politics (?ngilizce). Yeni Turkiye. ISBN 975-6782-18-8 , ISBN 978-975-6782-18-7 . 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 .

[goldschmidt-4] Goldschmidt, Arthur (2002). A concise history of the Middle East (?ngilizce). Westview Press. s. 142. ISBN 0-8133-3885-9 , ISBN 978-0-8133-3885-9 . 4 Temmuz 2014 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Ocak 2021 . Under the leadership of Shaykh Junayd (d. 1460) and the protection of the Black Sheep Turcomans, the Safavids began converting the large number of Turks in Azerbaijan and Anatolia to Shi'ism. These Shi'i Turks came to be called Kizilbash (red heads) because of their distinctive headgear.

[5] * Matthee, Rudi. (2005). The Pursuit of Pleasure: Drugs and Stimulants in Iranian History, 1500?1900 . Princeton University Press. p. 18; " The Safavids, as Iranians of Kurdish ancestry and of nontribal background (...)" .
Savory, Roger. (2008). "EBN BAZZ?Z". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 1 . p. 8. " This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams."

Amoretti, Biancamaria Scarcia; Matthee, Rudi. (2009). "?afavid Dynasty". In Esposito, John L. (ed.) The Oxford Encyclopedia of the Islamic World . Oxford University Press. " Of Kurdish ancestry, the ?afavids started as a Sunn? mystical order (...)"

[6] Savory, Roger. (2008). "EBN BAZZ?Z". Encyclopaedia Iranica, Vol. VIII, Fasc. 1 . p. 8. " This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams."

[7] Amoretti, Biancamaria Scarcia; Matthee, Rudi. (2009). "?afavid Dynasty". In Esposito, John L. (ed.) The Oxford Encyclopedia of the Islamic World . Oxford University Press. " Of Kurdish ancestry, the ?afavids started as a Sunn? mystical order (...)"

[6] 
Roemer, H.R. (1986). "The Safavid Period" in Jackson, Peter; Lockhart, Laurence. The Cambridge History of Iran, Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods . Cambridge University Press. pp. 214, 229

Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend . I.B. Tauris. p. 3

Savory, Roger M.; Karamustafa, Ahmet T. (1998) ESM???L I ?AFAW? . Encyclopaedia Iranica Vol. VIII, Fasc. 6 , pp. 628?636

Ghereghlou, Kioumars (2016). ?AYDAR ?AFAVI . Encyclopaedia Iranica

[9] Roemer, H.R. (1986). "The Safavid Period" in Jackson, Peter; Lockhart, Laurence. The Cambridge History of Iran, Vol. 6: The Timurid and Safavid Periods . Cambridge University Press. pp. 214, 229

[10] Blow, David (2009). Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend . I.B. Tauris. p. 3

[11] Savory, Roger M.; Karamustafa, Ahmet T. (1998) ESM???L I ?AFAW? . Encyclopaedia Iranica Vol. VIII, Fasc. 6 , pp. 628?636

[12] Ghereghlou, Kioumars (2016). ?AYDAR ?AFAVI . Encyclopaedia Iranica

[7] Aptin Khanbaghi (2006) The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early . London & New York. IB Tauris. 1-84511-056-0 , pp. 130?131

[8] Safevi Hanedanı at Encyclopædia Iranica , "The origins of the Safavids are clouded in obscurity. They may have been of Kurdish origin (see R. Savory, Iran Under the Safavids, 1980, p. 2; R. Matthee, "Safavid Dynasty" at iranica.com), but for all practical purposes they were Turkish-speaking and Turkified."

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]