Rigveda veya Rig Veda (Sanskritce: ?????? ?gveda, ?c "ovgu" ve veda "bilgi"), Vedik Sanskrit ilahilerinin (s?ktas) eski bir Hint koleksiyonudur. Vedalar olarak bilinen dort kutsal kanonik Hindu metninden (?ruti) biridir. Bugun pek cok Shakha'dan ?akalya Shakha olmak uzere yalnızca biri hayatta kaldı. Geri kalan Shakha'larda bulunan iceriklerin co?u artık kaybolmu?tur veya halka acık ?ekilde mevcut de?ildir.

Rigveda, bilinen en eski Vedik Sanskritce metindir. ?lk katmanları, herhangi bir Hint-Avrupa dilinde mevcut olan en eski metinler arasındadır. Rigveda'nın sesleri ve metinleri, MO 2. bin yıldan beri sozlu olarak aktarılmı?tır. Filolojik ve dilbilimsel kanıtlar, Rigveda Samhita'nın buyuk kısmının, Hint alt kıtasının kuzeybatı kısımlarında, buyuk olasılıkla c. MO 1500 ve 1000 yılları arasında derlendi?ine i?aret etmektedir ancak daha geni? olcekli bir yakla?ım MO 1900?1200 arasına tarihlendirmektedir..

Metin; Samhita, Brahmanalar, Aranyakalar ve Upani?adlar 'dan olu?an bir katmana sahiptir. Rigveda Samhita temel metindir ve yakla?ık 10.600 ayette (Rigveda adını ta?ıyan ?c olarak adlandırılır) 1.028 ilahi (s?ktas) iceren 10 kitaptan (ma??alas) olu?an bir koleksiyondur. En erken bestelenen sekiz kitapta - 2'den 9'a kadar olan Kitaplar - ilahiler a?ırlıklı olarak kozmolojiyi , ayinleri ve rituelleri ele alır ve tanrıları over. Daha yeni kitaplar (1. ve 10. Kitaplar) ilahilerle kısmen felsefi veya spekulatif soruları, toplumdaki d?na (hayırseverlik) gibi erdemleri, evrenin kokeni ve ilahi olanın do?ası hakkındaki soruları ve di?er metafizik konuları da ele alır.

Ayetlerinden bazıları Hindu ibadetlerinde ve geci? torenlerinin (du?unler gibi) kutlamaları sırasında okunmaya devam etmekte ve bu da onu muhtemelen dunyanın surekli kullanımdaki en eski dini metni yapmaktadır.

Tarihleme [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Jamison ve Brereton'a gore, Rigveda'nın 2014 cevirilerinde, bu metnin tarihlenmesi "bir ceki?me ve yeniden de?erlendirme konusu olmu?tur ve muhtemelen oyle kalacaktır". ?imdiye kadarki tarihlendirme onerilerinin tumu, ilahilerin kendilerindeki uslup ve icerikten cıkarılmı?tır. Filolojik tahminler, metnin buyuk bir kısmını MO 2. binyılın ikinci yarısına tarihlendirme e?ilimindedir. Erken bir Hint-Aryan dilinde bestelenen ilahiler, kabaca MO 2000'e tarihlenen Hint-?ran ayrımından sonraya tarihlenmelidir. Rigveda'nın cekirde?inin bile?imine yakın makul bir tarih, Varuna, Mitra ve Indra gibi Vedik tanrılardan da soz eden kuzey Suriye ve Irak'taki (yakla?ık MO 1450-1350) Mitanni belgeleridir. Di?er kanıtlar da MO 1400'e yakın bir kompozisyona i?aret etmektedir.

Rigveda'nın cekirde?inin Gec Tunc Ca?ı 'na kadar uzandı?ı kabul edilmekte, bu da onu gelene?i bozulmamı? birkac ornekten biri yapmaktadır. Kompozisyonu genellikle kabaca MO 1500 ile MO 1000 arasına tarihlendirilmektedir. Michael Witzel'e gore, Rigveda'nın kodifikasyonu yakla?ık olarak MO 1200 ve MO 1000 yılları arasındaki Rigvedik doneminin sonunda gercekle?ti. Asko Parpola , Rigveda'nın MO 1000 civarında, Kuru krallı?ı doneminde sistemle?tirildi?ini savunmaktadır.

Metin [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kompozisyon [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

"Aile kitapları" (2-7), her kitapta aynı klanın uyelerinin ilahilerini iceren ce?itli klanlar ve reislerle ili?kilendirilir; ancak di?er klanlar da Rigveda'da temsil edilmektedir. Aile kitapları belirli bolgelerle ili?kilidir ve onde gelen Bharata ve P?ru krallarından bahseder. Gelenek, bir rishi'yi (besteci) Rigveda'nın her bir ?c (ayeti) ile ili?kilendirir. Co?u sukta tek bestecilere atfedilir. her biri icin Rigveda soya ozgu bir apr? ilahisi (ritueller icin kullanılan, katı kalıpla?mı? yapıya sahip ozel bir s?kta) icerir. Toplamda, 10 rishi ailesi, ?c'lerin yuzde 95'inden fazlasını olu?turmaktadır.

Duzen [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Mandalalar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Metin, de?i?en ya? ve uzunlukta on "kitap" veya ma??alas ("daireler") halinde duzenlenmi?tir. "Aile kitapları" yani 2- 7 arası mandalalar Rigveda'nın en eski kısmı ve en kısa kitaplardır; uzunlu?a gore duzenlenmi?lerdir (kitap ba?ına ilahilerin uzunlu?u azalır) ve metnin %38'ini olu?tururlar.

?lahiler, her biri belirli bir ilahla ilgili koleksiyonlar halinde duzenlenmi?tir: Once Agni gelir, sonra Indra gelir, vb. Bunlar bir rishi (bilge) ve onun o?renci ailesine atfedilir ve ithaf edilir. Her koleksiyonda ilahiler, ilahi ba?ına kıta sayısına gore azalan sırada duzenlenir. Aynı koleksiyondaki iki ilahide e?it sayıda kıta varsa, bunlar, vezindeki hece sayısı azalan sırada olacak ?ekilde duzenlenir. 2-7 arası mandalalar tek tip bir formata sahiptir.

Karı?ık ya?taki ilahilerden olu?an sekizinci ve dokuzuncu mandalalar sırasıyla %15 ve %9'unu olu?turur. Dokuzuncu mandala tamamen Soma'ya ve Soma ritueline adanmı?tır. Dokuzuncu mandaladaki ilahiler hem prozodi yapılarına (chanda) hem de uzunluklarına gore duzenlenmi?tir.

Birinci ve onuncu mandalalar en genc olanlarıdır; ayrıca metnin %37'sini olu?turan her biri 191 sukta ile en uzun kitaplardır. Bununla birlikte, 8, 1 ve 10 numaralı mandalalardaki bazı ilahiler hala daha eski bir doneme ait olabilir ve aile kitaplarındaki malzeme kadar eski olabilir. ?lk mandala, di?er dokuz mandalada bulunmayan benzersiz bir duzenlemeye sahiptir. Onuncu mandalanın ilk 84 ilahisi, icinde kalan di?er ilahilerden farklı bir yapıya sahiptir.

?lahiler ve Prozodi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Her mandala, ce?itli rituellere yonelik ilahiler veya s?ktalardan ( su - + ukta , kelimenin tam anlamıyla "iyi okunmu?, methiye") olu?ur. S?ktalar sırasıyla ?c ("ovgu", co?. ?cas) adı verilen bireysel kıtalardan olu?ur ve bunlar daha sonra pada ("ayak" veya adım) adı verilen ayet birimleri halinde analiz edilir. Rigveda'nın ilahileri, Vedik Sanskritce'de farklı ?iirsel olculerdedir. ?cas'ta en cok kullanılan olculer gayatri (8 heceli 3 mısra), anushtubh (4×8), trishtubh (4×11) ve jagati'dir (4×12). Rigveda'da trishtubh olcusu Rigveda'nın (%40)'ını ve gayatri olcusu ise (%25)'ini olu?turur.

El Yazmaları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Rigveda ilahileri sozlu gelenek tarafından bestelenmi? ve korunmu?tur. Yuzyıllarca nesiller boyunca "benzersiz bir sadakatle" ezberlenmi? ve sozlu olarak aktarılmı?tır. Barbara West'e gore, muhtemelen ilk olarak MO 3. yuzyılda yazılmı?tır. El yazmaları, curuyen ve bu nedenle metnin korunmasına yardımcı olmak icin nesiller boyunca rutin olarak kopyalanan hu? a?acı kabu?u veya palmiye yapraklarından yapılmı?tır.

Hinduizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde iceri?ini geni?leterek Vikipedi'ye katkı sa?layabilirsiniz.