Ucuncu goz ve  pineal goz olarak da bilinen paryetal goz bazı hayvan turlerinin epitalamusunun bir parcasıdır. Bu goz ı?ı?a duyarlıdır.  Biyolojik saat ve vucut ısısının ayarlanması icin hormon uretimini duzenleyen pineal beze ba?lıdır. ^[1]

Ce?itli hayvanlarda paryetal goz [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kertenkeleye benzeyen tuatara adlı surungen kucuk bir lens ve retinası olan geli?mi? bir paryetal goze sahiptir. ^{[2] [3]} [ ] Paryetal goz, tuna balı?ı ve derin su kopekbalıkları gibi bazı balıklarda, kertenkele ve kurba?a gibi hayvanlarda da kafalarının uzerinde ı?ı?a duyarlı gorunur bir nokta olarak bulunur. Parapineal bez de denilen paryetal gozun az geli?mi? bir versiyonu zebra balı?ı ve semender gibi hayvanlarda bulunur. Gunumuz ku?larında ve memelilerinde paryetal organ bulunmamaktadır.

Anatomi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Paryetal goz epifiz ve paryetal organ olarak ikiye ayrılan epitalamusun bir parcasıdır. Pineal organın kafanın ortasından dı?arıya do?ru buyumesiyle olu?ur. Bazı turlerde kafatasından dı?arıya cıkar. ^[4] Paryetal goz, ı?ı?ı algılamada omurgalıların normal gozlerinde bulunan hucrelerden farklı bir biyokimyasal metot kullanır. ^[5]

Omurgalı fosillerinin birco?unun kafatasında fonksiyonel ucuncu gozu bulundurdu?u du?unulen bir delik vardır. Bu delik ku?lar ve memelilerde artık bulunmasa da ya?ayan bircok amfibi hayvan ve surungenin paryetal kemiklerinin arasında bulunur. Ucuncu goz genellikle di?er iki gozden daha kucuk ve genellikle deriyle kaplıdır. Hatta genellikle dı?arıdan gorulemez. ^[6]

Balıklar arasında bofa balıkları biri paryetal bezden biri de pineal bezden ortaya cıkan iki tane fonksiyonel ucuncu goze sahiplerdir. Cunku bofa balıkları ya?ayan en ilkel omurgalılardır. Bofa balıklarının ucuncu gozu buyuk ihtimalle di?er ilkel omurgalılarda da benzer bir ?ekilde bulunuyordu ve derinde ya?ayan turlerin yukarıdan gelen tehlikeleri hissetmelerine yardım ediyordu. ^[6]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]