Norvec Kilisesi , Norvec'teki en buyuk inanc orgutudur. 2012'ye kadar Norvec Kilisesi'nin ba?ı Norvec Kralı idi. 2017'de Norvec Kilisesi devlet dini olmaktan cıkarıldı. ^[1]

Tarihi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Norvec Kilisesi Kral 999 yılında olen I. Olaf (Olav Trygvason) tarafından devlet orgutlenmesine olası faydaları amacıyla bir Katolik orgut olarak kurulmu?, once kıyılarda daha sonraki krallar zamanında da ic kesimlerde benimsetilmi?tir.

Daha sonraki zamanlarda Norvec Kilisesi gittikce guclenmi?, kendi ba?ına bir guc olmaya ba?lamı?tır. Oyle ki 16. yuzyıl reform oncesi ulke topraklarının yarısından fazlasının sahibi kiliseydi.

Reform Danimarka-Norvec birli?ine 1536-37 yıllarında gelmi?tir. Kral III. Christian din de?i?tirip devlet dinini de bir kanunla Protestanlık yonunde de?i?tirmi?, Katolikli?i belli geci? kurallarıyla yasaklamı?tır. Kilise toprakları devlete devredilmi?, toprakların co?u asilzadelere satılmı?tır.

Boylece kilise kendi ba?ına bir guc olmaktan cıkmı?, kralın kontrolundeki devlet orgutlerinden biri haline gelmi?, Papa'nın ba?ında oldu?u uluslararası orgutlenmeden ba?ımsız tamamen ulusal bir kurum olmu?tur. 1637 tarihli kilise kanununa gore kilise dinsel faaliyetleri yurutur, kral bunu duzenleyen kanunlar cıkarır. Devlet eliyle orgutlenen ilk okullar kral VI. Christian zamanında toplumun butun fertlerini sofu, dindar ve krala sadık ki?iler halinde yeti?tirmek amacıyla kurulmu?tur.

1814 tarihli Norvec Anayasası Norvec Kilisesi'ni devlet dini olarak benimsedi.

1800'lu yıllarda milliyetcili?in geli?imine paralel olarak gittikce kilise halkın kilise orgutu idaresine katılımına acılmı?tır. 1873'te kanun cemaat toplantıları ongormu?, aynı yıl ilk gayri resmi ulusal seviyede kilise toplantıları (kilise genel kurulu denilebilecek toplantılar) orgutlenmi?tir. Bu geli?melerin sonucları kilise merasimlerinde kullanılan dilin daha bir Norvecceye, soylenen ilahilerin daha bir Norvec'e ozgu eserlere donu?mesi olarak gorulebilir.

II. Dunya Sava?ı sırasında kilisenin yuksek memurları (piskoposlar) i?galci Almanların ve i?birlikci Quisling idaresine de?il de surgundeki Norvec kıralı VII. Haakon 'a sadakat gosterdiler ve co?unlu?u bu yuzden sava? suresince hapsedildiler.

Norvec Kilisesi'nin tarihinde son zamanlardaki bazı ilkler ?oyle sıralanabilir:

• ?lk kadın papaz 1961 Ingrid Bjerkas
• ?lk kadın piskopos 1993 Rosemarie Køhn
• ?lk e?cinsel evlilik mensubu papaz (1999 Siri Sunde)
• Acık e? cinsel papazlı?a genel izin (2007)
• Kilisenin Tanrı'ya inanmayan bir papaz adayını i?e almamasının i?veren ayrımcılı?ı ?ikayetine sebep olması
• ?lk kilise dı? merdiveninde e? cinsel evlilik (2012'de kilise icinde e? cinsel evlilik henuz yasak iken ^[2] )
• Kilisenin en tepe gorevlerinin hepsinin kadınlar eline gecmesi ve kilise icinde e?cinsel evlilik yasa?ının kaldırılması, (2016 ^[3] )
• Kilisede e? cinsel evlili?in gerekli ayin mevzuatının kesinle?tirilip kullanıma ilk koyulması. ^[4]
• ?lk kilise icinde e? cinsel evlilik 2017-01-31 Kjell Frølich Benjaminsen (63) og Erik Skjelnæs (70) - 36 yıl bunu beklemi?ler.

Orgutleni?i [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• "Kirkemøtet" (Kilise genel kurulu/parlamentosu) en yuksek organdır ve secimle gelen insanlardan olu?ur.
• "Kirkeradet" (kilise yonetim kurulu/hukumeti) kilisenin yurutme organıdır.
• 11 piskoposluk bolgesi (vilayeti), bunların her birinin ba?ında bir piskopos vardır. Norvec Kilisesi'nin piskoposları "Kirkeradet" (kilise yonetim kurulu) tarafından atanır.
• Yakala?ık 1280 cemaat: bunlar genellikle co?rafi olarak belirlenmi?tir, ayrıca da?ınık ya?ayan Samiler , sa?ırlar, yurt dı?ı limanlara u?rayan gemiciler ve Guney Avrupa ulkelerinde yarı yerle?ik emeklilerin yo?un oldukları bolgeler icin cemaatler vardır. Her cemaatten sorumlu olarak bir "prest" (papaz) atanır. Atama i?ini piskoposlar ve kanunun belirtti?i bazı ba?ka ki?ilerden olu?an bir kurul yapar.

Piskoposlar ve papazlar dı?ında ara seviyelerde idari ya da uzmanla?mı? gorevleri olan bircok ba?ka kilise calı?anları da vardır. Komiteler ve kurullar da kanun ve kilise ici idare gere?i cok sayıda ve ce?itlidir.

Uyelik [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kilise cemaatine uyeler onceleri her kilisedeki defterlere vaftiz, olum, izdivac ve do?um kayıtları olarak el ile yazılırdı. Sayısal sisteme gecerken butun bu defterleri bir araya getirmek yerine, ulusal nufus kayıtlarının bir kopyasından kiliseye uye olmadıkları farz edilenlerin ayıklanması yolu secildi. Bunun bir garip sonucu ailesi birkac nesil once Norvec'e gelmi? olan gocmenler silinirken, kilisenin ba?ı olan kralın da silinmesi oldu. Tahminen nufusun yuzde bir veya ikisinin ise uye olmadıkları halde kayıtlı gorunmeleri (50 000 - 100 000 ki?i) ba?ka bir garip sonuc oldu. ^[5] > Bu durum cok ele?tirildi. ^[6] > ^[7] Kilise ulusal cevrimici kimlik ispatı mekanizmalarını kullanabilme olana?ına kavu?tu?unda ?nternet uzerinden merkezi bir kiliseyi terk olana?ı kurularak sorun cozuldu.

Devletle ba?ı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

2017 yılından beri Norvec devletinin dini yoktur. Din adamlarını kilisenin kendi organları atar. Devletin etkisi kanun, butce ve mulk idaresi aracılı?ıyladır. Kilise "Kilise Kanunu"na gore yonetilir. Bu kanunun iceri?ine "Stortinget" (Norvec Millet Meclisi) karar verir. Parlamentonun kilise komitesi hazırlık yapar, her yıl kiliseye (asında Norvec'teki tum inanc orgutlerine 2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .) devlet ba?ı?ı karar verilir, Kilise bakanlı?ı bu ba?ı?ı ve kilise kanununun di?er gereklerini uygular. Kilisenin mulklerini gene parlamentonun cıkarttı?ı bir di?er kanun uyarınca bu bakanlı?ın bir kolu idare eder.

Uluslararası ba?ları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Her ne kadar otonom bir orgut olsa da Norvec Kilisesi bazı uluslararası orgutlerin uyesidir:

• Dunya Lutherciler birli?i
• Dunya kiliseler genel kurulu
• Avrupa kiliseler konferansı
• Porvoo birli?i

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Norvec
• Norvecliler