Northumberland
kontlu?u
Kuzey Do?u ?ngiltere
bolgesinde ?ngiltere-?skocya sınırlarında bulunan bir torensel kontluk ve 2009 itibaren bir tek seviyeli yerel idare olarak idare edilen bir yerel idare birimidir. 1981'den itibaren Kontluk merkezi idare binalarının co?u Kontlu?un do?usunda
Morpeth
'de bulunmaktadır.
Avrupa Birli?i
Eurostat
standartlarına gore Northumberland bir NUTS 3 (kod UK21) bolgesi ve NUTS 2 bolgesinde bulunan "Northumberland ve Tyne ve Wear" bolgesini olu?turan 3 ikinci-seviyeli borough veya tek seviyeli bolge olarak tanımlanmı?tır.
Northumberland ?ngiltere'deki en az yo?un nufuslu (2008'de 62 ki?i/km
2
) kontluktur. Kontluk arazisinin buyuk bir kısmı gunumuzde "Milli Park" olarak tanımlanıp belirlenmi? yuksek rakımlı tepelik a?acsız bo? kırlardır. Bu sanayi ve ?ehirsel geli?meden men edilmi? do?a arazileri gunumuzde cok sayıda turist cekmektedir. Kontlu?unun di?er bir turist cekme nedeni de Orta Ca?'dan beri ?ngiltere-?skocya sınırında olması dolayısıyla cok sayıda kaleler bulunmasıdır. Bunlar icinde
Alnwick
,
Bamburgh
,
Dunstanburgh
,
Warkworth
en onemlileridir.
Torensel Kent Kontlu?u ?ngiltere'de
Cumbria
,
Durham Kontlu?u
ve
Tyne ve Wear
kontlukları,
?skocya
'da
Borders
yerel idaresi ile komsudur. Uzun (103 km)
Kuzey Denizi
sahilleri bulunur.
Northumberland'in fiziksel co?rafya haritası
Northumberland'in fiziksel co?rafyası Kontlukta cok de?i?ik araziler bulundu?unu gosterir. Do?u'da
Kuzey Denizi
kıyıları alcak rakımlı ve duzluk olmakla beraber kuzey batıya gittikce arazi tepelik ve ?ngiltere'ye nispeten da?lık olmaktadır. Kontlu?un kuzeybatısında bulunan
Cheviot Tepeleri
Devon-tipi granit ve andasit-lav olarak
magmatik kayaclar
seklindedir. Kontlukta bulanan di?er
magmatik kayaclar
,
Hadrian Duvarı
'nın uzerinde bulundu?u "Whin Sill" tepeleridir. Bu tepelik araziler bo? ve a?acsız kırlık arazilerdir. "Whin Sill" tepelerinin iki tarafından kirecta?lı yerli arazi bulunup bir "
karstik arazi
?ekli gostermektedir. Bu bo? araziler birer do?al park olarak korunmakta ve turist cekmektedir.
[1]
Northumberland'in do?usunda Kuzey Denizi uzerinde yine "dolorit" yapımlı "Farne Adaları" bulunmaktadır ve bu adaların yarları cok sayıda deniz ku?unun yerle?ip yuvalanmaları ile unludur.
Northumberland'un kuzeydo?u sahillerinde itibaren sahillerde guneydo?uya
Tyne Nehri
kuzeyine do?ru uzanan komur madenleri bulunmaktadır. Tarihsel olarak bu madenlerle denizin kopartıp sahile yı?dı?ı "deniz komuru" yıllardır ?ngiltere'nin enerji kayna?ı olmu?tur ve sonradan bu yorelerde bircok oca?ı acılmı?tır. Ama
Margaretr Thatcher
'in komur madencilerine kar?ı politikası yuzunden bu madenler 20. yuzyılın son ceyre?inde kapanmı?tır.
Northumberland 55°
enlem
ve daha kuzeyinde oldu?u icin ve nispeten cok tepelik arazisi oldu?u icin ?ngiltere icinde en so?uk kontluk olarak bilinir. Kontlu?un yıllık ortalama ısısı 7,1-9,3 °C civarlarında olup bu ?ngiltere'de en so?uk ortalama sıcaklıktır. 1971-2000 kontlukta yıllık gune?li hava yıl icinde ortalama olarak 1321-1390 saat olarak gozlenmi?tir. Kontluk do?uda deniz kıyısında olup batıya do?ru rakımı yukseldi?i icin yuksek arazi uzerine ve onlerine yuksek ya?ı? bulunmakta ve yıllık ortalama ya?ı? 466?1060 mm civarında olmaktadır.
[2]
[3]
[4]
Northumberland'in yuzolcumunun yakla?ık bir ceyre?i ozellikle 240 m rakımdan yuksek arazilerin hemen hepsi "Northumberland Milli Parkı" icinde olup kentsel ve sanayi geli?meye izin verilmemekte veya tarım ya da bo? kır arazisi olarak korunmaktadır. Bu park
Hadrian Duvarı
'nı icine almakta ve ?skocya sınırlarına kadar eri?mektedir. Northumberland sahilleri de "Goze Carpar Do?al Guzellik Bolgesi" olarak tanımlanarak di?er bir sekil koruma altına alınmı?tır. Bu sahilde deniz kıyısında 103 km uzunlu?unda bir ozel "yaya yuruyu? yolu" bulunmaktadır.
Long Crag
zirvesi
?u anda kontlu?u olu?turan alan
Roma ?mparatorlu?u
'nun bir parcasıydı; sonrasında Northumberland olarak ?ngiltere ve ?skocya arasında cok sayıda catı?maya ?ahit olmu?tur. Bu ?iddetli tarihine kanıt olarak, Northumberland'ın ?ngiltere'deki di?er kontluklardan daha fazla kaleye sahip olması gosterilebilir.
[5]
Bu kalelerden bazıları
Alnwick
,
Bamburgh
,
Dunstanburgh
,
Newcastle
ve
Warkworth
'dir.
Northumberland bircok
Tarihoncesi
o?eye sahiptir, bunlara bircok
kaya sanatı
,
Yeavering canı
gibi
hillfortlar
ve
Goatstones
gibi
ta? daireler
ornek gosterilebilir. Alanın co?u
Briton
,
Kelt
ve
Votadini
milletleri tarafından i?gal edilmi?; di?er buyuk kabile olan
Brigantes
guneyde yerini almı?tır.
Sonrasında, gunumuz Northumberland bolgesi
Anglus
krallı?ı
Bernicya
'yı olu?turmu? (547'den itibaren), 7. yuzyılda
River Tees
'in guneyinde kalan
Deira
ile birle?erek
Northumbria
krallı?ını olu?turmu?tur. Kral
Edwin
(616-633 arası tahtta kalmı?) yonetimi altında Northumbria'nın tarihsel sınırları
Tweed
ile Forth (
Lothian
dahil olmak uzere,
Edinburgh
'u dahil eden bolge) ?skocya Krallı?ına verilmesine ra?men, guneydeki
Humber
'dan kuzeydeki
Forth
'a uzamı?tır.
Northumberland, ?ngiltere'de bazen "Hristiyanlı?ın be?i?i" olarak da anılmaktadır, cunku Hristiyanlık
Bamburgh
'un kuzeyindeki
Lindisfarne
?a gelgit adasında ye?ermi?, bu ada
Iona
'daki rahiplerin Kral
Oswald of Northumbria
'ı (634-642 arası tahtta kalmı?) ?ngilizleri bu dine dondurmesi amacıyla davet etmesinden sonra Kutsal Ada olarak anılmı?tır. Lindisfarne'de
Lindisfarne ?ncilleri
'nin uretimi gercekle?mi? (yakla?ık olarak 700) ve bu ?ehir
Durham Katedrali
'nde gomulen
Aziz Cuthbert
'in evi olmu?tur.
Bamburgh Northumberland'in tarihi ba?kentidir.
Northumberland Kontlu?u
?skoc kraliyet ailesi tarafından 1139-1157 ve 1215-1217 yılları arasında elde tutulmu?tur. ?skocya butun toprak iddialarından 1237 yılındaki
York Antla?ması
'ndan sonra vazgecmi?tir. Northumberland Kontları
Marcher Lord
'ların ?ngiltere'yi ?skoc i?gallerinden koruma gorevinden dolayı ?ngiliz devlet meselelerine onemli guc sa?lamı?tır.
Northumberland hukumete kar?ı isyan tarihine sahip bir ?ehirdir, 1569-1570 yıllarında
I. Elizabeth
'e kar?ı gercekle?tirilen
Kuzey ayaklanması
bunlardan birine ornektir. Bu ba?kaldırmalar Percy ailesi, Northumberland kontları tarafından yonlendirilmi?tir.
Percy'lerden birini
William Shakespeare
'in
IV. Henry, 1. Kısım
daki havalı
Harry Hotspur
karakteri olu?turmaktadır.
1660'taki
Restorasyon
'dan sonra kontluk ?ngiltere'de Katolik Kilisesinin merkezi olmu?tur.
Northumberland 18.yuzyıldan itibaren
Sanayi Devrimi
'nde anahtar rolu ustleni?tir.
2015 itibarıyla Northumberland'in genel alanı kırsaldır. ?ngiltere'deki en du?uk nufus yo?unlu?u olan kontluk, gecmi?tekinden daha az ?ngiliz meselelerinde etki etmektedir. Son yıllarda kontluk tarihsel onemi ve kırsal manzaralarından dolayı turizmde buyuk bir oranda artı? elde etmi?tir.
Northumberland'in iktisadi geli?mesi di?er ?ngiltere kontlukları ve tek seviyeli yerel idarelerine kıyasla zayıftır ve ?ngiltere ulkesinde bulunan 63 yerel idarenin ekonomik sıralanmasında alttan 6. sırayı alır.
[6]
Sanayi Devrimi
doneminde onemli bir sanayi bolgesi olan bu kontluk, 20. yy.da bu sektorlerini kaybetmi?tir ve gunumuzde kontlukta en onemli istihdam alanı turizm hizmetleridir. Gunumuzde kontluk yakla?ık olarak 1.1 milyon Britanyalı ve 50 bin yabancı turist cekmektedir ve (2004 itibarıyla) turizmin kontlu?a getirdi?i yıllık harcama ￡162 milyonu gecmektedir.
[7]
Tek seviyeli Northumberland Kontlu?u'nda cari fiyatlarla gayrisafi toplam katma de?er ve onemli sektorlerin gayrisafi katma de?erleri ?u tabloda gosterilir.
[8]
| Yıl
|
Bolgesel Gayrisafi Katma De?er (￡mil.)
[9]
|
Tarım (￡mil.)
[10]
|
Sanayi (￡mil.)
[11]
|
Hizmetler(￡mil.)
[12]
|
| Northumberland Kontlu?u
|
| 1995
|
2.585
|
130
|
943
|
1.512
|
| 2000
|
2.773
|
108
|
831
|
1.833
|
| 2003
|
3.470
|
109
|
868
|
2.494
|
Northumberland
 |
Wikimedia Commons'ta
Northumberland
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
|
|---|
| Tek seviyeli yerel idare
| |
|---|
| Kent veya kasaba
| |
|---|