Niyobyum

Niyobyum , sembolu Nb , atom numarası 41 olan kimyasal elementtir.

Atom a?ırlı?ı 92.90638 g/mol, ^[1] ozkutlesi (yo?unlu?u) 8,57 g/cm³, rengi oda ko?ullarında metalik gridir. Oda ko?ullarında katı halde bulunur. D-blok elementi olup, bir metaldir .

Niyobyum metali 1801 yılında Charles Hatchett tarafından ke?fedilmi?tir. Do?ada yaygın olarak, niyobit [(Fe, Mn)(Nb, Ta)2)O6], niyobit tantalit [(Fe, Mn)(Ta, Nb)2)O6] mineralleri icerisinde bulunur.

Minerallerinde aynı zamanda bulunan tantal ve niobyumun kimyasal ozellikleri birbirine cok benzedi?i icin ayrı?ması zordur. Niobyum mineralinden once alkali cozelti ile sonra da hidroflorik asit yardımı ile ekstrakte edilir. Cozeltideki tantal, sıvı-sıvı ekstraksiyonu yardımı ile ayrılır. Bu uygulamada tantal tuzu MIBK (metil isobutil ketone, 4-metil pentan-2-on) ile ekstrakte edilir. Niyobyum cozeltide kalır. HF’li cozeltinin MIBK cozeltisi ile ekstraksiyonu ile organik cozelti niyobyum icerir. Daha sonra bu cozeltideki niyobyum oksidine donu?turulur. Karbon veya sodyum ile indirgenerek saf metalik niyobyum elde edilir.

Titanyum ve niyobyum elementlerinin bir araya getirdi?i ala?ım cok iyi bir iletkenlik ozelli?i gosterir. ^[2] Bunun yanında cok iyi bir manyetik alan olu?turur (super iletken mıknatıs). ^[2]

Uygulamalar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

2006 yılında cıkarılan 44.500 ton niyobyumun tahminen %90'ı cok kaliteli yapı celi?i yapımında kullanıldı. ?kinci en buyuk uygulama super ala?ımlardır. ^[3] Niyobyum ala?ımlı super iletkenler ve elektronik bile?enler, dunya uretiminin cok az kısmında kullanılır. ^[3]

Celik uretimi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Niyobyum, celikte niyobyum karbur ve Niyobyum nitrur bile?iklerini yaptı?ı icin celikte etkili bir mikro ala?ım elementidir. ^[4] Bu bile?ikler ise tanecik inceltme ozelli?ini geli?tirir, yeniden kristalle?meyi ve cokelme sertle?mesini geciktirir. Bu etkiler sırasıyla celikte tokluk , mukavemet , ?ekillendirilebilirlik ve kaynaklanabilirlik ozelliklerini artırır. ^[4] Mikroala?ımlı paslanmaz celiklerde , niyobyum iceri?i azdır (%0,1'den az) ^[5] ama modern otomobillerin yapısında cok kullanılan yuksek mukavemetli du?uk ala?ımlı celiklerin onemli bir katkı malzemesidir. ^[4] Niyobyum, dayanıklı makine bile?enleri ve bıcaklarda oldukca cok miktarda ve Pota CPM S110V paslanmaz celi?indeyse %3 kadar cok kullanılır. ^[6]

Aynı niyobyum ala?ımları co?unlukla boru hattı yapımında kullanılır. ^[7]^[8]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

^ Meija, Juris; Coplen, Tyler B.; Berglund, Michael; Brand, Willi A.; Bievre, Paul De; Groning, Manfred; Holden, Norman E.; Irrgeher, Johanna; Loss, Robert D.; Walczyk, Thomas; Prohaska, Thomas (1 Mart 2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)" . Pure and Applied Chemistry (?ngilizce). 88 (3): 265-291. doi : 10.1515/pac-2015-0305 . ISSN 1365-3075 . 12 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Haziran 2021 .
^ ^a ^b "Mr (Manyetik Rezonans) Cihazları Nedir, Nasıl Calı?ırlar?" . 3 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Haziran 2021 .
^ ^a ^b Papp, John F. "Niobium (Columbium ) and Tantalum" (PDF) . USGS 2006 Minerals Yearbook. 22 Kasım 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 3 Eylul 2008 .
^ ^a ^b ^c Patel, Zh.; Khul'ka K. (2001). "Niobium for Steelmaking". Metallurgist . 45 (11?12). ss. 477-480. doi : 10.1023/A:1014897029026 .
^ Heisterkamp, Friedrich; Carneiro, Tadeu (2001). Minerals, Metals and Materials Society (Ed.). Niobium: Future Possibilities ? Technology and the Market Place (PDF) . Niobium Science & Technology: Proceedings of the International Symposium Niobium 2001 (Orlando, Florida, USA) . ISBN 978-0-9712068-0-9 . 17 Aralık 2008 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi.
^ "Datasheet CPM S110V" (PDF) . Crucible Industries LLC. 29 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 20 Kasım 2017 .
^ Eggert, Peter; Priem, Joachim; Wettig, Eberhard (1982). "Niobium: a steel additive with a future". Economic Bulletin . 19 (9). ss. 8-11. doi : 10.1007/BF02227064 .
^ Hillenbrand, Hans-Georg; Graf, Michael; Kalwa, Christoph (2 Mayıs 2001). "Development and Production of High Strength Pipeline Steels" (PDF) . Niobium Science & Technology: Proceedings of the International Symposium Niobium 2001 (Orlando, Florida, USA) . 5 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi.

[1] Meija, Juris; Coplen, Tyler B.; Berglund, Michael; Brand, Willi A.; Bievre, Paul De; Groning, Manfred; Holden, Norman E.; Irrgeher, Johanna; Loss, Robert D.; Walczyk, Thomas; Prohaska, Thomas (1 Mart 2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)" . Pure and Applied Chemistry (?ngilizce). 88 (3): 265-291. doi : 10.1515/pac-2015-0305 . ISSN 1365-3075 . 12 Mayıs 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Haziran 2021 .

[milli-2] "Mr (Manyetik Rezonans) Cihazları Nedir, Nasıl Calı?ırlar?" . 3 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Haziran 2021 .

[USGS2006-3] Papp, John F. "Niobium (Columbium ) and Tantalum" (PDF) . USGS 2006 Minerals Yearbook. 22 Kasım 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 3 Eylul 2008 .

[patel-4] Patel, Zh.; Khul'ka K. (2001). "Niobium for Steelmaking". Metallurgist . 45 (11?12). ss. 477-480. doi : 10.1023/A:1014897029026 .

[heister-5] Heisterkamp, Friedrich; Carneiro, Tadeu (2001). Minerals, Metals and Materials Society (Ed.). Niobium: Future Possibilities ? Technology and the Market Place (PDF) . Niobium Science & Technology: Proceedings of the International Symposium Niobium 2001 (Orlando, Florida, USA) . ISBN 978-0-9712068-0-9 . 17 Aralık 2008 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi.

[6] "Datasheet CPM S110V" (PDF) . Crucible Industries LLC. 29 Mart 2017 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi (PDF) . Eri?im tarihi: 20 Kasım 2017 .

[eggert-7] Eggert, Peter; Priem, Joachim; Wettig, Eberhard (1982). "Niobium: a steel additive with a future". Economic Bulletin . 19 (9). ss. 8-11. doi : 10.1007/BF02227064 .

[Hillenbrand-8] Hillenbrand, Hans-Georg; Graf, Michael; Kalwa, Christoph (2 Mayıs 2001). "Development and Production of High Strength Pipeline Steels" (PDF) . Niobium Science & Technology: Proceedings of the International Symposium Niobium 2001 (Orlando, Florida, USA) . 5 Haziran 2015 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]