Necdet Ya?ar
Do?um	1930 (93-94 ya?ında) Nizip , Gaziantep
Olum	24 Ekim 2017 ?stanbul
E?itim	?stanbul Universitesi ?ktisat Fakultesi
Meslek	Klasik Turk muzi?i sanatcısı, tamburi

Necdet Ya?ar , (1930 Nizip , Gaziantep - 24 Ekim 2017 ^[1] ). Klasik Turk muzi?i sanatcısı, tanburi .

?stanbul Radyosu'nda 1953 - 1980 yılları arasında yirmi yedi yedi yıl calı?mı?; 1991 yılında devlet sanatcısı unvanını almı?tır. ?stanbul Devlet Turk Muzi?i Toplulu?u 'nun kurucusudur.

Sazı tam kapasiteyle kullanma yolunda yeni bir tambur tekni?i ortaya koyan Necdet Ya?ar, dunyanın bircok ulkesinde konserler verdi. Tamburi Cemil Bey ve o?lu Mesut Cemil 'le gunumuze kadar gelen yeni tambur uslubunun 1950'den sonraki en guclu temsilcilerinden birisi idi. 1960'lı yıllarda neyzen Niyazi Sayın 'la birlikte olu?turdu?u ikilinin ortakla?a taksimleri ba?ka muzisyenleri de etkilemi? ve " ortakla?a taksim " yaygınla?mı?tır.

Ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1930 yılında Nizip'te do?du. Adliyede katiplik, dava vekilli?i yapan, geni? bir plak koleksiyonuna sahip olan babası sayesinde muzi?e ilgi duydu. ^{[2] [3]} Cocuklu?unda, A?ık Veysel 'i dinleyip ba?lama calmaya ba?ladı. ^[3]

Mesut Cemil 'in tambur calı?ını dinledikten sonra, yirmi ya?ında tambura yoneldi. ^[2] ?stanbul Universitesi ?ktisat Fakultesi'nde okudu. O?rencilik yıllarında tamburuyla Nevzat Atlı? yonetimindeki universite korosunun calı?malarına ve konserlerine katıldı. 1953 yılında universiteyi bitirdi. Universite korosunun bir radyo konserinde yayınlanan taksimini cok be?enen Mesut Cemil'in onerisiyle ?stanbul Radyosu'na girdi; Mesut Cemil'in yonetti?i Klasik Koro'da tambur caldı. 1953 - [980 yılları arasında yirmi yedi yıl ?stanbul Radyosu'nda calı?tı.

1958'de Munir Nurettin Selcuk yonetimindeki ?stanbul Belediye Konservatuvarı ?cra Heyeti'ne tamburi olarak girdi. 1976'ya kadar bu toplulu?un, o donem icin buyuk onemi olan ?an Sineması konserlerinde tambur caldı. 1976'da ?stanbul Devlet Klasik Turk Muzi?i Korosu'na girdi. 1983'te bu topluluktan ayrıldı.

1960'lı yıllarda neyzen Niyazi Sayın 'la olu?turdu?u ikilinin verdi?i saz musikisi konserleri buyuk ilgi gordu. ?kili, sadece saz eserlerinden olu?an, zaman zaman mevlevi ayini gibi sozlu eserlerinde saza uygulandı?ı programlar icra ettiler. Birbirleriyle cok iyi anla?an, "sazlarını yenebilmi?" bu iki musikicinin ozellikle "beraber taksim" diye nitelendirilen ortakla?a taksimleri ba?ka musikicileri de etkiledi. Ortakla?a taksim, bu sanatcıların calı?malarından sonra yaygınla?tı.

1972 - 1973 ve 1980 - 1981 o?retim yıllarında ABD'de Seattle 'daki Washington Universitesi'nde tambur dersleri verdi. Bu derslerde Turk Musikisinin makam, perde ve usul sistemini o?retti.

Amerika Birle?ik Devletleri'ndeyken, Amerikalı etnomuzikolog Karl Signell 'le birlikte, elektronik cihazlara, Turk musikisinde kullanılan bazı onemli aralıkların grafiklerini cıkardı. Hertanini aralı?ında, yani hertam aralıkta diyez yahut bemol olarak kullanılan, yakla?ık 2.5 koma de?erindeki perdelerin olcumlerini gercekle?tirdi. Bu calı?manın sonucları Karl L. Signell'in Makam: Turk Sanat Musikisinde Makam Uygulaması (YKY, 2006) adlı kitabında yayımlandı.

1972'de Toronto Universitesi 'nde, 1981'de Seul'de, 1982'de ?ngiltere'de Durham Universitesi 'nde, 1983'te New York'taki Columbia Universitesi 'nde, 1988'de de Hong Kong'da duzenlenen, ce?itli ulkelerden bircok muzik otoritesinin katıldı?ı uluslararası muzikoloji kongrelerine tamburi olarak davet edildi. Bu kongrelerde Turk muzi?ini tanıtıcı konserler verdi; buyuk muzik otoritelerinin takdirlerini kazandı. Ya?ar, bundan sonra, " Necdet Ya?ar Ensemble " adlı kucuk muzik toplulukları kurarak uc kıtadaki bircok sanat merkezinde ve tanınmı? universitede konser verdi.

1987'de Kultur Bakanlı?ı'na ba?lı ?stanbul Devlet Turk Muzi?i Toplulu?u 'nu kurdu ve sanat yonetmenli?ini ustlendi. ^[4] 1995'in sonlarında emekliye ayrılana kadar gerek solo olarak, gerekse yonetti?i toplulu?un sazları ve hanendeleriyle birlikte Amerika Birle?ik Devletleri , Kanada , ?ngiltere , Fransa , Hollanda , Belcika , Finlandiya , Guney Kore , ?srail gibi ulkelerde sayısız konser ve resitale katıldı.

1991 yılında Kultur Bakanlı?ı tarafından Devlet Sanatcısı unvanı ile onurlandırıldı. ^[5] 2009 yılında Kultur ve Turizm Bakanlı?ı tarafından Kultur ve Sanat Buyuk Odulu'ne layık goruldu. ^[6]

24 Ekim 2017'de ?stanbul'da oldu.

Tekni?i [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Necdet Ya?ar, Turk musikisinin oteki sazlarına gore, ses hacmi du?uk olan tamburdan yuksek bir ses verimi elde etmek amacıyla, daha kuvvetli mızrap vuru?ları geli?tirmi?; sol el kıvraklı?ını mızrap vuru? ?iddetiyle butunle?tirmi?tir. ^[7] Bu sa? ve sol el tekni?ini de?i?ik hareketlerle beslemek amacıyla, ses kaydırma (glissando) tekni?ini tambura uygulayarak cekme seslerden yararlanmı?tır. ^[7]

Ote yandan, ba?lamaya ozgu tezeneleri tambur mızrabıyla, klasik musiki zevkiyle bicimlendirerek taksimlerinde halk musikisi temalarına da sık sık yer vermi?tir. Bu uygulamalar, sazın ce?itli tınılarını daha iyi ortaya cıkardı?ı gibi, calınan parcalara da yeni nuanslar verilmesini sa?lamı?tır.

Ya?ar, uzun sapı yuzunden cok kıvrak bir teknikle calınması zor bir saz olan tamburu keman , klasik kemence , ut , kanun gibi daha kıvrak sazlara rahatlıkla ayak uydurabilecek bir sa? ve sol el tekni?i ile calabilmek icin cok calı?mı? bir tamburidir. Sol el kıvraklı?ını hem yuksek tınılı, hem de zengin, doyurucu seslerle birle?tirebilmesi tambur tekni?inin en ayırt edici yonudur.

Ya?ar, Tamburi Cemil Bey 'in tekni?iyle beslenmi? olan butun bu ozellikleriyle, sazı tam kapasiteyle kullanma yolunda yeni bir tambur tekni?i ortaya koymu?tur.

Taksim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ya?ar, "taksim" denilen, do?aclamaya dayalı musiki ?eklinin cok ba?arılı bir yorumcusu olarak tanındı. Onun taksimleri geli?mi? bir saz tekni?i, makam bilgisi, gecki zenginli?i, alı?ılmamı? geckiler, ce?niler, ?edler ve bunlara ba?lı de?i?ik na?me bulu?larıyla i?lenmi?tir. Na?me bulu?larındaki farklılık hemen kendini belli eder. Aynı makamdan ce?itli taksimleri yan yana getirildi?inde, her taksiminin di?erlerindenden farklı na?melerle orulu oldu?u gorulur.

Taksimlerinde daima makamların i?lenmemi? yahut az i?lenmi? yonlerini arar. Taksimi hicbir zaman basit bir "seyir gosterme" goreviyle sınırlandırmaz. Tıpkı besteli bir eser gibi guzel, kalıpla?mamı? na?melerle bezemek, makamı bir besteci gibi yaratıcı ve disiplinli bir ?ekilde i?lemek ister.

Taksimlerinde dikkati ceken bir nokta da, taksimden sonra okunacak yahut calınacak eserin makam yapısıdır. Necdet Ya?ar, okunacak sozlu eserin bestelendi?i makamın kendine ozgu seyir ozelliklerini, o makamın farklı kullanılı?ları varsa, soz konusu eserdeki uygulamayı hicbir zaman gozden uzak tutmamı?tır. Ya?ar'ın klasik bir eserden, soz gelimi bir murabba besteden once etti?i taksim ile 20. yuzyıl 'da bestelenmi?, soz gelimi bir fasıl ?arkısından onceki taksimi de birbirinden farklıdır. Eserin bestelendi?i donemin musikisine ozgu duyarlılı?ı taksimine yansıtmaya calı?ması onun icradaki titizliklerindendir. Taksimleri kolaylıkla ayırt edilir. Herhangi bir taksimi, sadece tekni?i ile, mızrap vuru?larıyla de?il; na?meleriyle, na?meyi geli?tirirken kullandı?ı tınılarla ve baskı (intonation) titizli?iyle de hemen kendini belli eder.

Tamburi Cemil Bey ve o?lu Mesut Cemil'le gunumuze kadar gelen yeni tambur uslubunun 1950'den sonraki en guclu temsilcilerinden biri oldu?u ifade edilir. Turk musikisinin makam, perde ve aralıkları konusunda da en bilgili ve hassas icracılardandır. Perde baskıları kusursuzdur. Makamlara ayırt edici kimli?ini veren onemli sesleri, makamların gecki ve ?ed yollarını, kimi makamlara ozgu kucuk aralıkları, birbirine benzeyen makamlar arasındaki ince farkları cok iyi bilir. Ama bu konuda belki de en dikkate de?er yonu, az kullanılmı?, "nadide" makamlar hakkındaki icra bilgileridir. Ar?ivlerde bu tur makamlar dan bircok ornek taksimi vardır. Bu bakımdan, Necdet Ya?ar, taksimleri sadece zevkle dinlenecek bir tamburi de?il, aynı zamanda, makamları i?leyi?inden onemli icra bilgileri de o?renilebilecek bir makam hocasıdır.

Odulleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• 1991: Turkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatcısı unvanı

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• http://www.40ikindi.com/ikincidonem/muzik/icerik/42.htm 10 Aralık 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
• http://www.turkmusikisi.com/necdet_yasar/ 13 ?ubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .