Mehmed Emin Pa?a ya da Prusyalı Emin Pa?a (d. 28 Mart 1840 ? o. 23 Ekim 1892), asıl adı Isaac Eduard Schnitzer olan Alman Yahudisi kokenli, sonradan Osmanlı Devleti hizmetine girmi? olan hekim , do?abilimci ve 19. yuzyıl Afrika ka?ifi . Sonradan isim de?i?tirmesinden oturu bircok ki?i ona musluman gozuyle baksa da bu inanca sahip olup olmadı?ı kesin olarak bilinmemektedir.

28 Mart 1849'ta Polonya 'nın guneyindeki Opole , Silezya 'da bir Alman-Yahudi ailesinde do?du. Akademik e?itimini bir doktor olarak tamamladıysa da, mesle?ini yapmaktan men edildi ve bunun uzerine 1864'te Osmanlı Devleti 'nin hizmetine girmek icin ?stanbul 'a goc ederek Alman ?mparatorlu?u 'nu terk etti. 1870'te Kuzey Arnavutluk valisi olan ?smail Hakkı Pa?a 'nin himayesine girdi ve hizmeti suresince Osmanlı Devleti'nin tamamını gezdi. 1873'te ?smail Hakkı Pa?a olunce pa?anın e?i ve cocuklarıyla beraber Neisse'e dondu ve onları kendi ailesi olarak tanıttı. Eylul 1875'te aniden oradan ayrıldı ve Kahire 'de gorulerek Aralık 1875'te varaca?ı Hartum 'a hareket etti. O sırada "Mehmet Emin" adını alarak doktorlu?a ve Avrupa'daki bircok muzeye gonderdi?i bitki, hayvan ve ku? koleksiyonuna ba?ladı.

1876'da Guney Sudan yakınlarındaki Ekvator adlı bolgede Mısır Hidivli?i 'ne ba?lı bir vali olarak gorev yapan General Charles George Gordon , Emin Pa?a'nın faaliyetlerinden haberdar olunca onu ta?rada tıbbi ?ef memuru olması icin Guney Sudan'a davet etti. Teklifi kabul eden Emin Pa?a, 1878'de Gordon'un emrinde diplomatik gorevlerde calı?tı. Mehmet Emin, (?imdiki Uganda sinde yer alan) Bunyoro ve Buganda krallıklarına gitti?i diplomatik misyonlarda ilgi cekti, populer oldu.

1876'dan sonra Emin, Lado'yu bolgedeki ke?ifleri icin merkez secti. 1878'de Mısır Hidivi , eyaleti yonetmesi icin Gordon'un halefi olarak Emin'i atadı ve ona Bey unvanını verdi. Buyuk unvana ra?men, Emin'in hayalinde de?i?iklik olmadı; askeri gucu, karakollarının her birinin etrafında bir mil yarıcapından daha fazlasını kontrol etmeyen birkac bin askerden olu?uyordu ve Hartum 'daki hukumet kalkınma onerilerine kayıtsız kaldı. Koleli?e kar?ıydı. ^[1] 1879'da General Gordon, Frank Lupton'a Emin'i azletmek uzere bir nehir vapuru filosu ile gonderdi. Lupton yakla?ık iki yıl sonra Lado'ya ula?tı?ında Emin'in gorevden alınmak istemedi?ini gordu. Tarangole merkezli Lotuka bolgesinden sorumlu Mehmet Emin'in yardımcısı oldu. ^[2]

Muhammed Ahmed ?syanı 1881'de ba?ladı?ında isyan, 1883'e kadar Ekvator'u dı? dunyaya kapattı. Sonraki yıl, Karam Allah Ekvator'u ve Emin Pa?a'yı ele gecirmek icin guneye hareket etti. 1885'te Emin Pa?a maiyetiyle birlikte guneye gitti ve Uganda 'daki Zanzibar dı?ında kuzeydeki tum ileti?imi kesildi. Ekvator'da kalmaya kararlı arkada?ı Wilhelm Junker aracılı?ı ile ta?ınan bildirileri, 1886'da Avrupa'da, ozellikle de bir onceki yıl Gordon'un olumunden sonra bir reaksiyon uyandırdı.

Emin Pa?a'yı kurtarma seferinin lideri olan Henry Morton Stanley ve ekibi, Kongo Nehri uzerinden ve ?turi Ormanı 'nın icinden gecti. Bu sefer katılanların ucte ikisinin kaybına yol acan ola?anustu zorluktaki bir rotaya sahipti. Stanley, Emin Pa?a'ya 1888'de ula?tı. Emin Pa?a ve Stanley, 1890'da Tanzanya 'nın Bagamoyo kentine vardılar. Emin Pa?a, Alman Do?u Afrika Birli?i 'ne ( German East Africa Company ) katıldı ve Dr. Franz Stuhlmann 'a ic bolgelerdeki gollere do?ru cıkılan seferlerde e?lik etti. Ancak buyuk olasılıkla kole taciri olan 2 Arap tarafından Kongo Ba?ımsız Devleti 'ne ba?lı Nyangwe ?ehri yakınlarında olduruldu.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bibliyografya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Mohun, R. Dorsey (?ubat 1895). Death of Emin Pasha . Century Mag.  

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Wikimedia Commons'ta Emin Pasha ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Emin Pasha 6 A?ustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi . at the NNDB
• A.J. Mounteney Jephson, Diary , Edited by Dorothy Middleton, Hakluyt Society 1969
• Emin Pasha's family genealogy 7 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .