Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Μακεδον?α
Makedonia
Makedonya Krallı?ı
|
---|
|
|
|
Ba?kent
| Aigai
Pella
(
MO 400
'den sonra.)
|
---|
Yaygın dil(ler)
| Antik Makedonca
Antik Yunanca
(sonradan)
Koini
(sonradan)
|
---|
Hukumet
| Monar?i
|
---|
Kral
|
|
---|
Tarihce
|
|
---|
? Kurulu?u
| MO 800
|
---|
| MO 382
|
---|
? En geni? sınırlara ula?ılması
| MO 323
|
---|
| MO 146
|
---|
? Da?ılı?ı
| MO 146
|
---|
|
Para birimi
| Drahmi
|
---|
|
Son guncelleme: 15:39, 6 Kasım 2010 (UTC)
|
Makedonya Krallı?ı
veya
Antik Makedonya Krallı?ı
(
Antik Yunanca
: Μακεδον?α [Makedonia]), Eski Yunan ve Klasik Yunan zamanlarında bulunan bir krallıktır.Ayrıca
Helenistik Donem
Yunanistan'ının baskın devletiydi. Krallık ba?langıcta
Argead
hanedanı tarafından yonetilmekteydi. Ardından
Antipatrid
ve
Antigonif
hanedanları tarafından yonetildiler.
Antik Makedonlar
'ın evi olarak Yunan yarımadasının kuzeydo?usunda on krallıklardandı. Batıda
Epir
,kuzeyde
Paenoia (devlet)
ile, do?uda
Trakya
ile guneyde ise
Teselya
ile sınırlarını payla?ıyordu.
MO 4. yuzyıldan once Makedonya buyuk ?ehir devletleri olan
Atina
ve
Sparta
ve
Thebai (Yunanistan)
?ehirlerin etki alanlarından uzaktı ve
Ahameni? ?mparatorlu?u
’na ba?lı sayılabilirdi. Argead Kralı
II. Filip
doneminde MO 359-336 arasında
Yunanistan
’ın ana topraklarını kontrol ettiler. Trakyalı
Odrysian Krallı?ı
'nı ise diplomasi ve fetihle ele gecirdi. Makedon birli?i olan
falankslar
sarissa
mızraklarıyla reform edildi ve Antik gucler olan Atina ve Thebai ?ehirlerini MO 338 yılında
Chaeronea Sava?ı
’nda yendi.
II. Filip
’in o?lu Buyuk
?skender
Yunan
devletlerinin olu?turdu?u federasyonun lideriydi ve
Thebai (Yunanistan)
?ehrinin isyan etmesiyle babasının da asıl amacı olan Yunanistan’ın tamamını yonetme arzusuna kavu?tu. ?skender’in bir sonraki amacı ise fetih seferlerini ba?latmasıydı. O
Ahameni? ?mparatorlu?u
’nu yıktı ve
?ndus Nehri
'ne kadar olan toprakları fethetti. Kısa bir donemde imparatorlu?u dunyanın en guclu devleti oldu. Hellenistik devletler icinse Antik Yunan Medeniyeti ba?ladı. Yunan sanat ve edebiyatı yeni fethedilen topraklarda yayıldı ve felsefede, muhendislikte, bilimde olan geli?meler Antik dunyanın co?unda yayıldı. ?skender'in o?retmeni
Aristoteles
'in yazdıkları ise
Batı felsefesinin
temelini olu?turdu.
?skender’in MO 323 yılında olmesinden sonra ise ?skender’in ardılı olabilmek icin
Diadochi Sava?ı
yapıldı. Taht kavgaları ise ?skender’in kısa omurlu imparatorlu?unun parcalanmasına neden oldu. Krallık Makedonya,
Ptolemaios Krallı?ı
Seleukos ?mparatorlu?u
ve
Pergamon Krallı?ı
olarak dort ana parcaya bolundu.
Pella
,
Pidna
,
Amfipolis
gibi onemli ?ehirleri kontrol etmek icin mucadele ettiler.
Selanik
gibi yeni ?ehirler de ?tahta zorla cıkan
Cassander
’in karısının adıdır ? kuruldu.
Roma ?mparatorlu?u
'nun
Akdeniz
'de guclenmesiyle Makedonya gerilemeye ba?ladı. MO 168 yılında ise
3.Makedon Sava?ıyla
ise Makedon monar?isi ise yıkıldı. Yerine ise bir Roma uydu devleti oldu.
4.Makedon Sava?ı
'nda kısa bir dirili? olsa da MO 150-148 arasında Makedonya yıkıldı ve bir Roma eyaleti oldu.
Makedonyalı kralları devleti
mutlak monar?i
ile yonetip devletin altın ve gumu? gibi ce?itli kaynaklarını da yonetiyorlardı. Maden i?letmeleriyle para basıp ordularını ve
II. Filip
doneminde ise donanmalarını da finanse ettiler. Di?er
Diadohoi
ardıl devletlerinin aksine Buyuk ?skender tarafından geli?tirilen devlet dinine ise Makedonlar hicbir zaman uymadılar. Yine de Makedon yoneticiler krallı?ın yuksek rahipleri ve
Helenistik dinin
yerli ve uluslararası inancının korunmasında rol oynadılar. Makedonya krallarının yetkisi teorik olarak ordu tarafından sınırlandırılırken, Makedon halkının birkac ?ehri yuksek derece ozerkli?e sahipti. Oyle ki halk meclisi tarafından yonetilen demokratik hukumetler bile vardı.
Makedonya adı Makedon sozcu?unden gelmekte olup uzun boylu anlamına gelmektedir. Burada uzun boylu olarak bahsedilen ki?i muhtemelen bir insandır. Antik Yunancada uzun veya yuksek anlamına gelen “makros” sıfatıyla aynı koke sahiptir. ?smin asıl olarak “yuksek ovalı” veya “uzun birileri” ya da "uzun yeti?kin adamlar" anlamına geldi?i du?unulmektedir.
Dilbilimci
Robert S. P. Beekes’in iddiasına gore her iki terim de
Proto-Yunancanın
alt tabaka insanlarına aittir. Ayrıca Beekes bu terimlerin
Hint-Avrupa dil ailesinin
morfolojisi ile acıklanamayaca?ını da belirtmektedir.
[1]