Mahazir bin Muhammed
(
Cavi
:
????? ?? ????
; d. 10 Temmuz 1925,
[1]
Alor Star
), Malezyalı
doktor
ve
siyasetci
. 1981-2003 ve 2018- 2020 yılları arasında
Malezya
'nın ba?bakanı olarak gorev yapmı?tır. Mahathir, Malezya tarihinde onemli bir figur olarak kabul edilmektedir.
[2]
Mahathir doneminde Malezya hammadde ihrac eden bir ulkeden yuksek teknolojiye sahip uretici bir ulke haline geldi.
[2]
Mahathir bin Muhammed, 10 Temmuz 1925'te
[1]
?imdiki
Malezya
sınırlarında yer alan
Kedah
'da, bir o?retmen ailesinde do?mu?tur.
1953 yılında
Singapur Ulusal Universitesi
'nin Tıp Fakultesi'nden mezun oldu.
[3]
[4]
1976 yılından 1981'e kadar
Malezya
'nın Ba?bakan yardımcısı olmu?tur. 1981 ile 2003 seneleri arasında ise
Malezya
'nın ba?bakanlı?ını yapmı?tır. O donemde, ulkenin ekonomik kalkınması ve modernizasyonu icin ce?itli politikalar uyguladı. Aynı zamanda, "Wawasan 2020" adlı bir vizyon planını ortaya koyarak Malezya'yı 2020 yılına kadar geli?mi? ulkeler seviyesine cıkarmayı hedefledi.
[5]
20 ?ubat 2003'ten 31 Ekim 2003'e kadar
Ba?lantısızlar Hareketi
Genel Sekreterli?ini yapmı?tır. 2003 yılında
politikadan
ayrıldı
[6]
ve kendi iste?i ile emekli olarak,
[7]
gorevini yardımcısı
Abdullah Ahmad Badawi
'ye devretti.
[8]
Politikadan ayrılırken ?oyle soylemi?tir:
“
|
Siyasetci gitmesini ve siyaseti bırakmasını bilmeli.
|
?
|
|
2018 yılında Mahathir, 92 ya?ında olmasına ra?men Malezya Ba?bakanlı?ına yeniden secildi.
[9]
Bu secimlerde, Malezya tarihindeki en ya?lı ba?bakan olarak goreve gelmi?tir.
[10]
[11]
2020 yılında ise gorev suresi sona ermi?tir.
[12]
Mahathir, Malezya siyasetinde onemli bir figur olarak kabul edilmekte ve Malezya'nın modernle?me surecinde etkili bir rol oynamı?tır.
[2]
Siti Hasmah
ile kurdu?u evlili?inden yedi cocu?u vardır:
Mahathir Muhammed'in kalple ilgili hastalıklara dair bir gecmi?i bulunmaktadır. ?lk kalp krizini 1989 yılında, 64 ya?ındayken gecirmi?tir.
[13]
Ardından, 2006 yılında bir kez daha iki kalp krizi ya?amı? ve bir yıl sonra dortlu bypass ameliyatı gecirmi?tir.
[14]
2007 operasyonunun ardından bir go?us enfeksiyonu gecirdi. Ayrıca, 2010 yılında ba?ka bir go?us enfeksiyonu tedavisi icin yeniden hastaneye yatırıldı.
[15]
[16]
Ba?bakan oldu?u donemde, 1983 yılında Malezya'yı ilk yerli otomobiline kavu?turmu?tur. Kurdu?u ilk Malezya otomobilinin markası
Proton
(Perusahaan Otomobil Nasional Berhad) idi. Bununla ilgili olarak 23 Mayıs 1983'te
Mitsubishi Motors
ile teknik i?birli?i, lisans ve komponent uretimi konularında anla?ma imzalanmı?tır.
[17]
1 Temmuz 1985'te
Proton
markalı ilk otomobil olan "Saga" modelinin uretime ba?landı. 2003 yılında Ba?bakanlık gorevinden ayrıldıktan sonra kurdu?u
Proton'un
danı?manlı?ını ustlenmi?tir.
[18]
24 Temmuz 1997'de
Malezya
'da kullanılan resmi
para birimi
Ringgit
Amerikan doları
kar?ısında yakla?ık 38 aydan beri 2.6530 ile en du?uk seviyesine gerilemi?tir. Durumun kotuye gitmesinin farkına varan o zaman Malezya ba?bakanı olan Mahathir, suni spekulasyona kar?ı etkin bir mucadele ba?latır. 2 gun sonra, 26 Temmuz 1997'de Mahathir Muhammed, unlu spekulator, Amerikalı finanscı
George Soros
'u
Ringgit
'e yapılan spekulatif saldırıdan sorumlu tutar ve
Malezya ekonomisini
spekulasyonlarla krize sokmakla suclar. 23 A?ustos 1997'de Malezya Ba?bakanı Amerikalı finanscı
George Soros
'u di?er
Guney Asya
para birimlerine yoneltilen saldırıdan oturu de suclamı?tır.
Mahathir,
Uluslararası Para Fonu
'na meydan okumu? ve bir anda dunyanın gundemine oturmu?tu.
Uluslararası Para Fonu
'nun i?birli?ini reddeden Mahathir, ulkesini krizden cıkartmak icin bir dizi hamle ba?latmı?,
Petronas ?kiz Kuleleri
,
Putrajaya
ve
Cyberjaya
?ehirleri, Proton arabaları gibi projeler uretmi?tir.
[19]
Mahathir'ın dı? politikası Malezya'nın dı? ili?kilerine onemli bir etki ve katkı sa?lamı?tır.
Mahathir, cevre ulkeler ve bolgelerle i?birli?ine onem vermi? ve ozellikle ASEAN'ın (Guneydo?u Asya Uluslar Birli?i) geli?imini te?vik etmi?tir. 1990'ların ba?ında "ASEAN Toplulu?u" kavramını ortaya atmı? ve ASEAN uye ulkeleri arasındaki ekonomik, siyasi ve guvenlik i?birli?ini guclendirmeyi amaclamı?tır.
Muslumanların co?unlukta oldu?u bir ulkenin lideri olarak, Mahathir ?slam dunyası meselelerinde onemli bir rol oynamı?tır.
[20]
?slam ??birli?i Te?kilatı gibi ?slam ulkeleri orgutlerinin faaliyetlerine aktif olarak katılmı? ve ?slam ulkeleri arasındaki i?birli?ini ve dayanı?mayı te?vik etmi?tir.
[21]
Mahathir, geli?mekte olan ulkeler arasında Guney-Guney i?birli?ini desteklemi?, ortak kalkınmayı sa?lamak icin i?birli?i ve yardımla?ma gerekti?ini savunmu?tur.
[22]
Mahathir bin Muhammed, Malezya siyasetinde onemli bir figurdur. Uzun bir sure boyunca ba?bakanlık gorevini ustlenmi? ve ulkenin ekonomik kalkınması ve modernizasyonu icin ce?itli politikalar uygulamı?tır. Ayrıca, Malezya'nın uluslararası arenadaki etkisini artırmaya calı?mı? ve ulkenin hedeflerini gercekle?tirmek icin vizyon projeleri ortaya koymu?tur.
Mahathir, cesur ve kararlı liderlik tarzıyla bilinir ve Malezya'nın guclu bir ?ekilde temsil edilmesine onem verir. Ekonomik reformlar, e?itim, altyapı geli?tirme ve ulusal birlik gibi alanlarda onemli adımlar atmı?tır.
Mahathir, genel olarak dı? politikada ba?ımsız ve aktif bir tutum benimsedi. Malezya'nın ticari ve diplomatik ili?kilerini guclendirmek icin farklı ulkelerle temaslar kurdu ve anla?malar imzaladı.
Yahudi kar?ıtı
[23]
bir ki?ili?e sahip olan Mahathir bin Muhammed, ce?itli kerelerde Yahudilerle ilgili goru?lerini dile getirmi?tir.
1970'te tartı?ma yaratan
The Malay Dilemma
(
Turkce
:
Malay ?kilemi
) kitabında ?unları aktarmı?tır:
“
|
Yahudiler sadece kanca burunlu de?il, ayrıca icgudusel olarak paradan anlamaktadır.
[24]
|
?
|
|
Musluman ulkelerin terorizme kar?ı uluslararası toplantısından once terorizm ile ilgili olarak bu goru?leri dile getirmi?tir:
“
|
Bu anda [terorizmin] tanımı ?slam ulusları ve Muslumanlarla sınırlıdır, oysa ?srail ve Yahudiler de terorist devlet ve halktır.
[25]
|
?
|
|
Tokyo
'nun BM Universitesinde duzenlenen Birle?mi? Milletler'in ?slam sempozyumunda Mahathir ?oyle seslenmi?tir:
“
|
Onceden Araplar terorist olmayıp da bugun ?srail ve Amerika'ya kar?ı intihar ediyorlarsa bunun bir sebebi olmalıdır. Bunun sebebi de Amerikalıların, Yahudilerin ve Avrupalıların kendilerine adil davranmadı?ını hissetmeleridir.
[25]
|
?
|
|
16 Ekim 2003'te, ba?bakanlık gorevinden ayrılmadan kısa bir sure once Mahathir Muhammed,
Putrajaya
'daki
?slam Konferansı Orgutu
zirvesinde ?unları aktarmı?tır:
[26]
[27]
“
|
Biz [Muslumanlar] aslında cok kuvvetliyiz, 1.3 milyar insan kolayca silinemez. Naziler 12 milyon Yahudi'den 6 milyonunu [Holokost'ta] oldurdu. Ama bugun aracılar yoluyla dunyayı Yahudiler yonetmektedir. Ba?kalarını kendileri icin sava?tırıp olume yollamaktadırlar. Sosyalizmi, komunizmi, insan haklarını ve demokrasiyi icat ettiler, boylece onlara eziyet cektirmeyi yanlı? yaptırdılar, di?erleriyle e?it haklardan yararlanmaktadırlar. Boylece en guclu ulkelerin kontrolunu eline gecirdiler. Ve bu kucuk cemaat dunya capında guclu oldu.
[28]
|
?
|
|
- The Malay Dilemma
(
Turkce
:
Malay ?kilemi
), (1970)
ISBN 981-204-355-1
- The Challenge
(
Turkce
:
Mucadele
), (1986)
ISBN 967-978-091-0
- Regionalism, Globalism, and Spheres of Influence: ASEAN and the Challenge of Change into the 21st century
(
Turkce
:
21. yuzyılda ASEAN ve De?i?im Mucadelesi: bolgecilik, Globalizm ve Etkili kureler
), (1989)
ISBN 981-3035-49-8
- The Pacific Rim in the 21st century
(
Turkce
:
21. yuzyılda Pasifik
), (1995)
- The Challenges of Turmoil
(
Turkce
:
Karga?a ve Zorluklar
), (1998)
ISBN 967-978-652-8
- The Way Forward
(
Turkce
:
?zlenecek Yol
), (1998)
ISBN 0-297-84229-3
- A New Deal for Asia
(
Turkce
:
Asya'da Yeni Bir Fırsat
), (1999)
- Islam & The Muslim Ummah
(
Turkce
:
?slam ve Musluman Ummeti
), (2001)
ISBN 967-978-738-9
- Globalisation and the New Realities
(
Turkce
:
Kureselle?me ve Yeni Gercekler
), (2002)
- Reflections on Asia
(
Turkce
:
Asya Uzerine Du?unceler
), (2002)
ISBN 967-978-813-X
- The Malaysian Currency Crisis: How and why it Happened
(
Turkce
:
Malezya Krizi: Nasıl ve neden oldu
), (2003)
ISBN 967-978-756-7
- Achieving True Globalization
(
Turkce
:
Gercek Kureselle?menin sa?lanması
), (2004)
ISBN 967-978-904-7
- Islam, Knowledge, and Other Affairs
(
Turkce
:
?slam, Bilgi ve di?er i?ler
), (2006)
ISBN 983-3698-03-4
- Principles of Public Administration: An Introduction
(
Turkce
:
Kamu Yonetimi ?lkeleri: Tanıtım
), (2007)
ISBN 978-983-195-253-5
- Chedet.com Blog Merentasi Halangan (Bilingual)
(
Turkce
:
Chedet.com blog Merentasi Halangan (?ki Dilli)
), (2008)
ISBN 967-969-589-1
- A Doctor in the House: The Memoirs of Tun Dr Mahathir Mohamad
(
Turkce
:
Evde Bulunan Doktor: Tun Dr Mahathir Muhammed'in Anıları
), 8 Mart 2011 ISBN :9789675997228.
- Doktor Umum: Memoir Tun Dr Mahathir Mohamad
(
Turkce
:
Genel Doktor: Tun Dr Mahathir Muhammed'in Anıları
), 30 Nisan 2012 ISBN :9789674150259 Bu kitap onun en cok satan "Evde bulunan Doktor" kitabının BM versiyonu idi.
- Morais, J. Victor (1982). Mahathir: A Profile in Courage. Eastern Universities Press. OCLC 8687329.
- Sankaran, Ramanathan; Mohd Hamdan Adnan (1988). Malaysia's 1986 General Election: the Urban-Rural Dichotomy. Institute of Southeast Asian Studies.
ISBN 981-3035-12-9
.
- Milne, R. S.; Mauzy, Diane K. (1999).
Malaysian Politics under Mahathir
4 Kasım 2012 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.. Routledge.
ISBN 0-415-17143-1
.
- Stewart, Ian (2003). The Mahathir Legacy: a Nation Divided, a Region at Risk. Allen & Unwin.
ISBN 1-86508-977-X
.
- Dhillon, Karminder Singh (2009). Malaysian Foreign Policy in the Mahathir Era 1981?2003: Dilemmas of Development. NUS Press.
ISBN 9971-69-399-2
.
- Wain, Barry (2010). Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times. Palgrave Macmillan.
ISBN 0-230-23873-4
.
- ^
a
b
c
Snippets ? Birthday, Road Transport, Blocks & M.V. Agusta
15 Nisan 2014 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
. chedet.co.cc, Julai 2008
- ^
a
b
c
"Hindustan Times:: Leadership Summit"
.
web.archive.org
. 6 Mart 2008. 6 Mart 2008 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
Wain, Barry (2010).
Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times.
Palgrave Macmillan.
ISBN 0-230-23873-4
. pp. 10?12
- ^
"Dunya universitetl?ri: Sinqapur Milli Universiteti"
. 13 Mayıs 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Temmuz
2012
.
- ^
"PERSPEKTIF WAWASAN 2020 Latarbelakang Semasa pelancaran Majlis Perdagangan Malaysia pada 28 Februari 1991, Y.A.B. Perdana Ment"
.
webcache.googleusercontent.com
.
- ^
"Yerli oto icin teklifler arttı"
. 30 Kasım 2012 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Temmuz
2012
.
- ^
"Mahathir Muhammed Biyografi.net'de"
. 12 Mayıs 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Temmuz
2012
.
- ^
"Mahathir veda etti"
. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Temmuz
2012
.
- ^
"Malaysia's Mahathir Mohamad sworn in after shock comeback victory"
.
BBC News
(?ngilizce). 10 Mayıs 2018. 29 ?ubat 2020 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
"Malaysia's Mahathir Mohamad to Become World's Oldest Leader"
.
Time
(?ngilizce). 10 Mayıs 2018. 25 ?ubat 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
Daniele, Euan McKirdy,Marc Lourdes,Ushar (10 Mayıs 2018).
"Malaysia's Mahathir Mohamad is now the world's oldest leader"
.
CNN
(?ngilizce). 10 Mayıs 2018 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
Lee, Yen Nee (24 ?ubat 2020).
"Malaysia's Prime Minister Mahathir Mohamad submits resignation to the king"
.
CNBC
(?ngilizce). 29 Haziran 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
"Dr M: I would have died from first heart attack if not for science"
.
Malaysiakini
. 10 Temmuz 2018. 14 Ekim 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
"Malaysia ex-PM Mahathir home after heart surgery"
.
Reuters
(?ngilizce). 21 Ekim 2007. 30 Haziran 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
"Mahathir warded in Melbourne hospital with chest infection (Updated)"
.
The Star
(?ngilizce). 10 Ocak 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
2 Ekim
2010
.
- ^
"Ex-Malaysia Premier Mahathir Discharged From Australia Hospital"
.
Bloomberg.com
(?ngilizce). 5 Ekim 2010. 24 Kasım 2022 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
Wain, Barry (2010).
Malaysian Maverick: Mahathir Mohamad in Turbulent Times
. Palgrave Macmillan. pp. 97?98.
ISBN 0-230-23873-4
.
- ^
"Malezya'da 22 yıl iktidarda kalan efsanevi Ba?bakan Mahathir Mohamed, yerli otomobil icin du?meye basacaklarını soyledi"
. 19 Nisan 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
6 Temmuz
2012
.
- ^
Hayır diyemeyenlerin ulkesi - 2
[
olu/kırık ba?lantı
]
- ^
"Malaysia's Role in Revitalising OIC"
.
Laman Web Rasmi: Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM)
(?ngilizce). 26 Eylul 2003. 16 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
.
- ^
Byrnes, Sholto (29 Temmuz 2019).
"Dr Mahathir is right, Muslim nations must harness the power of unity"
.
The National
(?ngilizce). 30 Ekim 2020 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
Hamid, Ahmad Faiz (1999).
Malaysia and South-South cooperation: the determining factors and implications
(Thesis tez) (?ngilizce). The University of Waikato. 16 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
16 Temmuz
2023
.
- ^
"WSJ: Erdo?an Bo?azici'ndeki Mahathir"
. 20 Mart 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
13 Temmuz
2012
.
- ^
The Boston Globe
:
Rousing Muslim bigotry
26 Ekim 2012 tarihinde
Wayback Machine
sitesinde
ar?ivlendi
.
- ^
a
b
"Malaysian Prime Minister Mahathir Mohamad: On the Jews"
. 27 Ekim 2003. 21 Ocak 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
"Malaysian Prime Minister Mahathir Mohamad: On the Jews"
. 27 Ekim 2003. 21 Ocak 2013 tarihinde
kayna?ından
ar?ivlendi.
- ^
"Mahathir konu?masından alıntı"
. 9 Temmuz 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
2 Temmuz
2012
.
- ^
"Malaysian Leader: 'Jews Rule World by Proxy
'
"
. Fox News. 16 Ekim 2003. 10 Ocak 2008 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
26 Ocak
2008
.