Luis Bunuel

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Luis Bunuel
Luis Bunuel (1929)
Do?um Luis Bunuel Portoles
22 ?ubat 1900
Calanda , ?spanya
Olum 29 Haziran 1983 (83 ya?ında)
Meksiko , Meksika
Evlilik Jeanne Bunuel (1934?1983)

Luis Bunuel Portoles (22 ?ubat 1900, Calanda - 29 Haziran 1983), surrealist ?spanyol yonetmen ve senarist. Otoriteler tarafından sinema tarihinin en etkili yonetmenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1900'de ?spanya'nın Aragon eyaletine ba?lı Calanda'da do?du. Madrid Universitesi'ne girmeden once Zaragoza 'da bulunan Colegio del Salvador'da oldukca a?ır bir cizvit e?itimi aldı. Madrid Universitesi'nde do?al bilimler ve ziraat okurken daha sonra muhendislik, en sonunda da psikoloji bolumune gecti. Burada Salvador Dali ve Federico Garcia Lorca ile tanı?tı. Sinema e?itimi almak icin avangard deneyimlerin boy gosterdi?i 1920'lerin Paris'ine gitti. "Mauprat" filminde Jean Epstein 'ın, "La Sirene des Tropiques" filminde ise Mario Nalpas 'ın asistanlı?ını yaptı. 1929'da Salvador Dali ile birlikte icinde bir kadının gozbebeklerinin bir ustura ile kesildi?i unlu sahneyi barındıran gercekustucu bir klasik olan Bir Endulus Kope?i adlı filmi gercekle?tirdi.

1930'da Marquis de Sade 'ın Sodom'un 120 Gunu adlı eserinden izler ta?ıyan Altın Ca? 'ı cekti. Filme Salvador Dali ile birlikte ba?lamayı planlamı?tı ancak ya?anan anla?mazlık nedeniyle yalnız cekmek durumunda kaldı. Katolizmi hedef aldı?ı soylenen film, buyuk skandala yol actı ve gosterimi yasaklandı. Film uzerindeki yasak ancak 1980 yılında ortadan kalktı.

Bu filmi,cekmesinden iki yıl sonra Las Hurdes bolgesindeki yoksullu?u gozler onune seren bir belgesel olan Ekmeksiz Toprak filmini cekti. 1936'da ic sava?ın ba?lamasına yakın, de?i?en politik iklimi anlatan bir belgesel olan Espana 1936 (?spanya 1936) filminin senaryosuna katkıda bulundu ve yapımcılı?ını ustlendi.

1939'da ic sava? sırasında ABD'ye gitti ve ce?itli belgeseller cekti. 1947'de Meksika'ya gecti ve burada Meksikalı kenar mahalle cocuklarının ya?amını anlattı?ı filmi olan Los olvidados 'u cekti. Bu film ona Cannes Film ?enli?i'nde en iyi yonetmen odulunu kazandırdı. 1955'e kadar uluslararası duzeyde on plana cıkaca?ı 14 film cekti. 1955'te Fransa'ya dondu ve onu sinema sanatının merkezine yerle?tirecek olan uc ortak yapıma imza attı. 1961'de ?spanyol hukumeti tarafından Viridiana 'yı cekmesi icin ?spanya'ya davet edildi. Film, icinde barındırdı?ı kilise kar?ıtı o?eler nedeniyle ?spanya'da buyuk tepkilere yol actı ve ulkede gosterimi yasaklandı. Geri kalan hayatını ?spanya dı?ında gecirdi. 1954 senesinde kendine has Robinson Crouse'u cekti. 1951 yılında Susanna adlı filmi cekti ve bu film cok tutulmadı. 1953'te "El" adlı tanınmı? filmi cekmi?tir. 1956 yılında Simone Signoret 'in ba?rolu oynadı?ı La mort en ce jardin 'i cekti. 1959 senesinde Francisco Rabal'ın ba?rolu oynadı?ı dram filmi Nazarin 'i cekti. 1962 senesinde gizemli ve dram filmi olan esrarengiz El Angel Exterminador'u cekti ve bu filmi de ses getirdi. 1964 senesinde Le Journal D' Une Femme De Chambre'yi cekti. 1967'de ise bircok odul kazandı?ı ve tum dunyada ses getiren guzel oyuncu Catherine Denevue ile Bella De Jour'u cekmi?tir. 1970 senesinde ise Tristana adlı filmi cekti ve bu film de cok ses getirdi. ?spanya ic sava? donemi kolelik uzerine yapılmı? bir filmdir. Ba?rolleri Fernando Rey ve Catherine Denevue payla?mı?tır. Bu filmden sonra 1972 senesinde "Burjuvazinin Cekicili?i" adlı filmde, burjuva kesimin bir turlu yemek yiyemediklerini anlatmı?tır. Bu filmde de yine vazgecmedi?i oyuncu Fernando Rey oynamaktadır. 1977 yılında "Arzunun O Belirsiz Nesnesi" adlı filmi cekerek sinemayı bıraktı. Fernando Rey yine ba?rolu oynamı?tır. 1983'te Meksiko 'da oldu.

Hayatını anlatan otobiyografik kitabı "Mon Dernier Soupir", Son Nefesim ( ISBN 978-975-53345-7-8 ) ismiyle Turkiye'de de yayımlandı.

Gercekustuculuk [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bunuel'in filmleri gercekustuculuk acısından en onemli ve unlu filmlerdir. ?lk filmi olan ve senaryosunu Salvador Dali ile birlikte yazdı?ı Un Chien Andalou da; ve ikinci filmi olan L'Age d'Or da katı?ıksız bir gercekustucu bicimde dini ve resmi otoritelere gondermelerde bulundu ve buyuk ele?tirilere maruz kaldı.

Filmleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yonetmen [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Orijinal Adı Di?er Adları Yıl Ulke Dil Sure Notlar
Un Chien Andalou Bir Endulus Kope?i 1929 Fransa Fransızca 16 dak. Bunuel ve Salvador Dali yazdı.
L'Age d'or Altın Ca? 1930 Fransa Fransızca 60 dak. Bunuel and Salvador Dali yazdı.
Las Hurdes, tierra sin pan Ekmeksiz Toprak - Land Without Bread 1933 ?spanya Fransızca 30 dak. Belgesel / mockumentary
Gran Casino Magnificent Casino 1947 Meksika ?spanyolca 92 dak.
Centinela, alerta! Guard! Alert 1937 ?spanya ?spanyolca 80 dak.
El Gran Calavera The Great Madcap 1949 Meksika ?spanyolca 92 dak.
Los Olvidados Unutulmu?lar 1950 Meksika ?spanyolca 85 dak. Cannes Film Festivali - En ?yi Yonetmen
Mexico Akademi Odulleri - Golden Ariel + Silver Ariel
Susana The Devil and the Flesh 1951 Meksika ?spanyolca 86 dak. Cannes Film Festivali - En ?yi Oncu Film
La hija del engano The Daughter of Deceit 1951 Meksika ?spanyolca 78 dak.
Subida al cielo Ascent to Heaven ( Mexican Bus Ride ) 1952 Meksika ?spanyolca 85 dak.
Una mujer sin amor A Woman Without Love 1952 Meksika ?spanyolca 85 dak.
El Bruto The Brute 1953 Meksika ?spanyolca 81 dak.
El This Strange Passion / Torments 1953 Meksika ?spanyolca 92 dak.
La ilusion viaja en tranvia Illusion Travels by Streetcar 1954 Meksika ?spanyolca 82 dak.
Abismos de pasion / Cumbres Borrascosas Wuthering Heights 1954 Meksika ?spanyolca 91 dak.
Robinson Crusoe 1954 Meksika ?ngilizce 90 dak. Academy Awards, Mexico - Golden Ariel ve Silver Ariel
Ensayo de un crimen Archibaldo de la Cruz'un Suclu Ya?amı 1955 Meksika ?spanyolca 89 dak.
El rio y la muerte The River and the Death 1955 Meksika ?spanyolca 91 dak.
Cela s'appelle l'aurore That is the Dawn 1956 ?talya - Fransa Fransızca 102 dak.
La mort en ce jardin Death in the Garden 1956 Fransa - Meksika Fransızca 104 dak.
Nazarin 1959 Meksika ?spanyolca 94 dak. Cannes Film Festivali - Juri Ozel Odulu
Bodil, Avrupa Dı?ı En ?yi Film
La fievre monte a El Pao Fever Rises in El Pao / Republic of Sin 1959 Fransa - Meksika Fransızca 109 dak.
The Young One La Joven 1960 Meksika , ABD ?ngilizce 96 dak. Cannes Film Festivali - Ozel Mansiyon
Viridiana 1961 Meksika - ?spanya ?spanyolca 90 dak. Cannes Film Festivali - Altın Palmiye
El Angel Exterminador Yokedici Melek 1962 Meksika ?spanyolca 95 dak. Bodil - En ?yi Avrupa Dı?ı Film
Le journal d'une femme de chambre Oda Hizmetcisinin Gunlu?u 1964 Fransa - ?talya Fransızca 98 dak.
Simon del desierto Collerin Simon'u 1965 Meksiko ?spanyolca 45 dak. Venedik Film Festivali - FIPRESCI Odulu + Ozel Juri Odulu
Belle de jour Gunduz Guzeli 1967 Fransa - ?talya Fransızca 101 dak. Venedik Film Festivali - Altın Aslan + Pasinetti Odulu
Bodil - En ?yi Amerika Dı?ı Film
La Voie Lactee Samanyolu 1969 Fransa - ?talya Fransızca 105 dak. Berlin Uluslararası Film Festivali - FIPRESCI Odulu + Onur Mansiyonu + Interfilm Odulu
Tristana 1970 Fransa - ?talya - ?spanya ?spanyolca 105 dak.
Le charme discret de la bourgeoisie Burjuvazinin Gizli Cekicili?i 1972 Fransa - ?talya - ?spanya Fransızca 102 dak. Oscar - En ?yi Yabancı Film
BAFTA - En ?yi Senaryo
Fransa Sinema Ele?tirmenleri Sendikası - En ?yi Film
NSFC Odulu - En ?yi Yonetmen
Le fantome de la liberte Ozgurluk Hayaleti 1974 Fransa - ?talya Fransızca 104 dak. Gumu? Kurdele - En ?yi Yonetmen
Cet obscur objet du desir Arzunun O Belirsiz Nesnesi 1977 Fransa - ?spanya Fransızca 105 dak. NSFC - En ?yi Yonetmen
NBR - En ?yi Yonetmen

Senarist [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • 1936 Espana 1936 / Madrid 1936
  • 1936 ¡Centinela, alerta!
  • 1936 ¿Quien me quiere a mi? / Who Loves Me?
  • 1950 Susana / The Devil and the Flesh
  • 1950 Los Olvidados / Unutulmu?lar
  • 1950 Si usted no puede, yo si
  • 1951 Una Mujer sin amor / A Woman Without Love
  • 1952 El Bruto / The Brute
  • 1952 El /This Strange Passion
  • 1952 Subida al cielo / Mexican Bus Ride
  • 1953 La Ilusion viaja en tranvia / Illusion Travels by Streetcar
  • 1954 Abismos de pasion / Wuthering Heights
  • 1954 El Rio y la muerte / Nehir ve Olum
  • 1954 Las Aventuras de Robinson Crusoe / Robinson Cruseo
  • 1955 Cela s'appelle l'aurore
  • 1955 Ensayo de un crimen / The Criminal Life of Archibaldo de la Cruz
  • 1956 La Mort en ce jardin / Death in the Garden
  • 1958 Nazarin
  • 1959 La Fievre monte a El Pao / Gunah Cumhuriyeti
  • 1960 La Joven / White Trash-The Young One
  • 1961 Viridiana
  • 1962 El Angel exterminador / Mahvedici Melek
  • 1964 Le Journal d'une femme de chambre / Bir Hizmetcinin Gunlu?u
  • 1965 Simon del desierto / Collerin Simon'u
  • 1967 Belle de jour / Gunduz Guzeli
  • 1969 La Voie lactee / Samanyolu
  • 1970 Tristana
  • 1972 Le Charme discret de la bourgeoisie/ Burjuvazinin Gizli Cekicili?i
  • 1972 Le Moine / The Monk
  • 1972 Una Historia decente
  • 1974 Le Fantome de la liberte / Ozgurluk Hayaleti
  • 1977 Cet obscur objet du desir / Arzunun O Belirsiz Nesnesi

Yapımcı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • 1929 Un chien andalou / Bir Endulus Kope?i
  • 1932 Las Hurdes / Ekmeksiz Toprak
  • 1935 La Hija de Juan Simon, La / Juan Simon's Daughter
  • 1936 ¿Quien me quiere a mi? / Who Loves Me?
  • 1936 ¡Centinela, alerta!
  • 1936 Espana 1936 / Madrid 1936
  • 1970 Tristana

Oduller [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • 1950 Susana Cannes Film Festivali - En ?yi Oncu Film
  • 1951 Los Olvidados / Unutulmu?lar Mexico Akademi Odulleri - Golden Ariel + Silver Ariel (En ?yi Yonetmen + En ?yi Orijinal Hikaye + En ?yi Senaryo)
  • 1951 Los Olvidados / Unutulmu?lar Cannes Film Festivali - En ?yi Yonetmen
  • 1956 Las Aventuras de Robinson Crusoe / Robinson Crusoe Academy Awards, Mexico - Golden Ariel+Silver Ariel (En ?yi Yonetmen + En ?yi Senaryo))
  • 1959 Nazarin Cannes Film Festivali - Juri Ozel Odulu
  • 1960 La Joven Cannes Film Festivali - Ozel Mansiyon
  • 1961 Viridiana Cannes Film Festivali - Altın Palmiye
  • 1961 Nazarin - Bodil - En ?yi Avrupa-Dı?ı Film
  • 1963 El Angel Exterminador / Mahvedici Melek Bodil - En ?yi Avrupa-Dı?ı Film
  • 1965 Simon del Desierto Venedik Film Festivali - FIPRESCI Odulu + Ozel Juri Odulu
  • 1967 Belle de Jour Venedik Film Festival - Altın Aslan, Pasinetti Odulu
  • 1968 Belle de Jour Bodil - En ?yi Amerika-Dı?ı Film
  • 1968 Belle de Jour Fransa Sinema Ele?tirmenleri Sendikası - Ele?tiri Odulu - En ?yi Film
  • 1969 La Voie Lactee Berlin Uluslararası Film Festivali - FIPRESCI Odulu + Onor Mansiyonu + Interfilm Odulu
  • 1972 Le Charme Discret de la Bourgeoisie / Burjuvazinin Gizli Cekicili?i Amerikan Akadaemi Odulleri (Oscar), En ?yi Yabancı Film
  • 1973 Le Charme Discret de la Bourgeoisie / Burjuvazinin Gizli Cekicili?i Fransa Sinema Ele?tirmenleri Sendikası - Ele?tiri Odulu, En ?yi Film
  • 1973 Le Charme Discret de la Bourgeoisie / Burjuvazinin Gizli Cekicili?i NSFC Odulu - En ?yi Yonetmen
  • 1974 Le Charme Discret de la Bourgeoisie / Burjuvazinin Gizli Cekicili?i BAFTA Film Odulu - En ?yi Senaryo
  • 1975 Le Fantome de la Liberte ?talyan Ulusal Sinema Gazetecileri Sendikası - Gumu? Kurdele - En ?yi Yonetmen (Yabancı Film)
  • 1977 Cet Obscur Objet du Desir / Arzunun O Belirsiz Nesnesi NBR - En ?yi Yonetmen
  • 1978 Cet Obscur Objet du Desir / Arzunun O Belirsiz Nesnesi NSFC - En ?yi Yonetmen
  • 1982 Venice Film Festival - Kariyer Odulu - Altın Aslan

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Luis_Bunuel&oldid=32502216 " sayfasından alınmı?tır