Lehistan-?svec sava?ı (1626-1629)
17. yuzyılda
?svec ?mparatorlu?u
ve
Polonya
arasındaki catı?manın dorduncu sava?ı (1600-1611, 1617-1618 ve 1620-1625'ten sonra). 1626'da ba?ladı ve dort yıl sonra
Altmark Antla?ması
ile, daha sonra Stuhmsdorf'ta
Stuhmsdorf Antla?ması
ile sona erdi.
Sava?ın ilk kar?ıla?ması,
II. Gustaf Adolf
yonetimi altında 4.900 ki?ilik bir
?svec ordusu
'nun
Jan Stanisław Sapieha
yonetiminde 2.000 ki?ilik bir
Lehistan-Litvanya Birli?i
kuvvetini pusuya du?urdu?u
Letonya
yakınlarında gercekle?ti. Litvanya komutanı Jan ma?lubiyete u?radı ve sinir krizi gecirdi.
[1]
Mayıs 1626'da Kral II. Gustaf Adolf
Kraliyet Prusyası
'nı i?galine ba?ladı. 125 gemiden olu?an bir
filo
tarafından refakat edilen 8.000'den fazla asker (1.000 suvari dahil) ?svec kuvvetleri
Baltiysk
yakınlarındaki
Prusya Dukalı?ı
topraklarında karaya cıktı. Lehistan icin bu sefer bir surpriz oldu, savunma yapmakta geciktiler ve II. Gustaf, Prusya'nın pasif deste?i ile rahatlıkla 16 kasabayı ele gecirdi. Bu kasabaların co?unda
Protestanlar
ya?amaktaydı ve kapılarını ortak dindarlar olarak gordukleri
Lutheran
?svec kuvvetlerine rahatlıkla actılar. Ancak ?svec kralı, kendi kucuk ordusunu ve savunma filosunu koruyan Danzig ?ehrini (
Gda?sk
) alamadı. Kral Gustavus Adolphus, Danzig'e yaptı?ı buyuk saldırıda asker sayısını 22.000'in uzerine cıkardı. Polonya kralı
III. Zygmunt Waza
, savunmak icin sava?ırken hamisi oldu?u Prusya Dukalı?ı'ndan destek almadı.
Kuzey
'e 11.000 ki?ilik bir ordu ile konu?landırdı ve
Gniew
'de Kral Gustavus Adolphus'un 8.150
piyade
, 1.750
suvari
ve 74
topcu
birli?ine kar?ı sava?tı. Catı?ma 22 Eylul'den 1 Ekim 1626'ya kadar III. Zygmunt ordusunu geri cekene ve ulkenin dort bir yanından takviye yapılmasına kadar birkac gun devam etti.
Hetman Koniecpolski, 2 Nisan 1627'de
Puck
kasabasını geri aldı.
?svecliler
Koniecpolski'yi
Vistul
ve
Pomeranya
uzerinden iki yonden vurmayı planladılar. Vistul'un
seli
?svec'in planlarını bozdu ve Koniecpolski'nin Pomeranya'dan gelen du?man birimlerini durdurmasını sa?ladı. Nisan ayı ortasında, Koniecpolski (2.150 hafif suvari eri, 3.290 kazak suvari, 2.515 batı piyade, 1.620 Polonyalı piyade, 1.265 dragoons ve 2.000 Ukraynalı Kazak ile)
Czarne
(Hammerstein) kasabasında bir ?svec kuvvetini cevreledi ve ma?lup etti. Bu zafer sayesinde
Brandenburg
Elektoru
George William
Kral
III. Zygmunt Waza
'ya deste?ini almaya ikna etti.
1628'de ordusu olmayan
Polonya
kuvvetleri saldırılarını durdurmak ve savunmaya gecmek zorunda kaldılar. ?svec kuvvetleri Nowy ve
Brodnica
kasabalarını ele gecirdi. Hetman Koniecpolski, az sayıdaki guclerini en verimli ?ekilde kullanarak saldırıya gecti - piyade ve topcu ate?i, hızlı suvariler ile yakın muharebe saldırılarında avantaj sa?ladı. O zamana kadar sava? manevra sava?ı haline gelmi?ti, her iki taraf da arazi veya
tahkimat
avantajları olmadan di?eriyle yuzle?mek istemiyordu.
Salgın hastalıkların
cok sayıda
insanı
ve
atı
yok etti?i ?svec i?galci
garnizon
birliklerinin kotu bir yılıydı.
Kral Gustavus Adolphus ?svec'te kı?larken ve Hetman Koniecpolski
Var?ova
'da iken, Polonya kuvvetleri, Mare?al
Herman Wrangel
'in idaresi altındaki,
Stanisław Potocki
yonetiminde bir ?svec kuvvetinin Polonya ordusuyla kar?ıla?tı?ı Gorzno'da kotu bir ?ekilde yenildi.
[2]
:111
Polonyalılar
700 olu ve yaralı, 600 esir; ?svecliler sadece 30 olu ve 60 yaralı ile sava?tan galip geldi. Yenilgiyi duyan
Sejm
, ordu icin fonları artırmaya ikna edildi ve
Kutsal Roma ?mparatorlu?u
'ndan askeri yardımı kabul etti. Bununla birlikte, Koniecpolski
Kraliyet Prusyası
'ndaki ce?itli stratejik kalelerden cekilmek zorunda kaldı: zamanla Putzig limanını yeniden almayı ba?ardı.
- ^
Podhorodecki, Leszek (1985).
Rapier i koncerz: z dziejow wojen polsko-szwedzkich
. Var?ova: Ksi??ka i Wiedza.
ISBN
83-05-11452-X
.
- ^
Frost, R.I., 2000, The Northern Wars, 1558-1721, Harlow: Pearson Education Limited,
9780582064294