Lars Onsager
1968'de Onsager
Do?um	27 Kasım 1903 Oslo , Norvec
Olum	5 Ekim 1976 Florida , ABD
Milliyet	Norvecli Amerikalı (1945'ten sonra)
E?itim	Yale Universitesi Norvec Bilim ve Teknoloji Universitesi
Meslek	Teorik fizikci
Oduller	Willard Gibbs Madalyası (1962) Nobel Kimya Odulu (1968)
?mza

Lars Onsager (d. 27 Kasım 1903, Oslo - o. 5 Ekim 1976, Florida ), Norvecli kimyacı . Daha sonra ABD vatanda?ı olmu?tur.

Akademik Hayatı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Onsager akademik hayatına Kimya Muhendisli?i lisans derecesi aldı?ı Trondheim ’daki (Orijinal adıyla; Norges Tekniske Høiskole) Norvec Teknik Enstitusu’nde ba?lamı?tır. 1926-1928 yılları arasında Zurih'te Peter Debye ’nin asistanlı?ını yaptı. Burada bulundu?u surede elektrolitler teorisinin yayımını gercekle?tirmi? ve aynı zamanda fizik bilgisini arttırmak amacıyla pek cok ileri gelen fizikci ile tanı?mı?tır. Ardından 1928 yılında ABD’nin Baltimore Eyaletindeki Johns Hopkins Universitesi 'ne gitmi?tir; burada kısa bir muddet kaldıktan sonra Brown Universitesi 'nde ara?tırma gorevlisi sıfatıyla istatistiksel mekanik dersi vermi?tir ve cift taraflı ba?ıntılar teorisini yayımlamı?tır. 1933 yılında ise Stirling Bursu ile akademik kariyerine Yale Universitesi 'nde devam etmi?tir. 1935 yılında Yale Universitesi'nden doktora unvanını almı?tır. Burada 1930 yılında yardımcı docent, 1940 yılında docent ve 1945 yılında “ JosiahWillard Gibbs Professor of Theoretical Chemistry” unvanını almı?tır. Son 1972 yılından vefatına kadar da Miami Universitesi 'nde profesorluk yapmı?tır.

Calı?maları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Trondheim’da e?itim gorurken Debye-Huckel’in elektrolit cozeltiler uzerine olan teorisinin erken makalelerinden etkilenmi?tir. 1933 yılına kadar bu merakı devam eder. Debye-Huckel teorisini , kom?u iyonların ortalama elektrostatik potansiyellerinin integrallenebilirli?ini ara?tırarak bunu ele?tiren bir makale kaleme almı?tır. Fakat buna kar?ılık olarak R.H. Fowler Debye-Huckel teorisinin lineerle?tirilmi? formunun istatistiksel mekani?i de icerdi?ini gostermi?tir. Norvec'te o?renci oldu?u sırada geri dondurulemez surecler hakkında birtakım fikirler olu?turmaya ba?lar. Zurih’de ve ABD’de ya?adı?ı donem boyunca fikirlerini somut calı?malara dokmu?tur. 1931 yılında geri dondurulemez sureclerin kar?ılıklı ili?kilerini formulize etti?i iki onemli belge yayımlamı?tır.

Tersinmez termodinamik sistemlerin kar?ılıklı ili?kileri basitce, termodinamik denge halinde bulunan fakat termodinamik denge dı?ında olu?an akı?lar, kuvvetler ve de?i?imler arasındaki oransal e?itli?i ifade eder. Orne?in sıcaklık, basınc ve madde yo?unlu?u arasındaki akı? dinami?i verilen teori do?rultusunda incelenebilir; sıcaklık farkı olan iki sistemde sıcaklı?ı fazla olandan az olana bir ısı akı?ı olu?ur, aynı ?ekilde basınc farklılıkları da madde akı?ına neden olur. Fakat sabit basıncta sıcaklık de?i?imi madde akı?ına, sabit sıcaklıkta basınc de?i?imi ise sıcaklık de?i?imine neden olur. Bunun sonucunda birim basınc de?i?imi kadar ısı akı?ından, birim sıcaklık farkı kadar da yo?unluk akı?ından bahsedilebilir. Boyle bir teorinin gereklili?ini Lars Onsager istatistiksel mekanik kullanarak zamanın tersinirli?inin do?al bir sonucu oldu?unu ortaya koymu?tur.

Tersinmez sureclere yapmı? oldu?u katkıların yanı sıra bireysel olarak alanında oncu olarak gercekle?tirdi?i pek cok calı?ma mevcuttur. Bilimsel kariyeri boyunca fizik ve kimya alanına inanılmaz katkılarda bulunmu?tur. Bunlardan biri de 1944 yılında o zamana kadar tek boyutta kesin cozumu bilinen ising modelinin iki boyutta kesin cozumunun bulunmasıdır. Bu matematik dunyasında elde edilen en buyuk ba?arılardan biridir, soz konusu cozumleme sayesinde faz de?i?imleri ve kritik noktalar hakkında cok daha derinlemesine bilgiler edinilmi? oldu.

Omrunun son yıllarında buz icinde kullanılabilecek bir elektrik akım mekanizması uzerinde calı?mı?tır fakat bu calı?masını temellendiremeden vefat etmi?tir. Her ne kadar kimya dı?ında farklı alanlara da onemli katkıları olsa da toplam yayım sayısı yalnızca 71 tanedir.

1968'de Nobel Kimya Odulu 'nu kazanmı?tır. Buna ek olarak Lars Onsager toplamda 9 farklı universitenin onursal doktora derecesini elinde bulundurmaktadır.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1. Lars Onsager 25 Aralık 2022
2. Kirkwood, J. G. (1953). The Scientific Work of Lars Onsager. Proceedings of the American Academy of Arts and Sciences, 82(7), 298-300. The Scientific Work of Lars Onsager 25 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ar?ivlendi .
3. Nagle, J. (1978). Lars Onsager?1903-1976. Journal of Glaciology, 20(83), 439-440. doi:10.3189/S0022143000013976

Bir kimyager ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde iceri?ini geni?leterek Vikipedi'ye katkı sa?layabilirsiniz.